Айтылғандарды қорытындылау

Презентация қосу

ТАҚЫРЫБ "Буллинг және

Ы
қақтығыстан шығу
жолдары"
МАҚСАТЫ
«Буллинг»
және Жасөспірімдер Сынып ұжымын
«қақтығыс» арасындағы сыйластыққа,
қорлау, мазақтау, бір-біріне
сөзінің намысқа тию қолдау көрсете
мағынасын жағдайларының білуге
ажырату алдын алу; тәрбиелеу.
Бірінші айнада кішкентай
және қорқақ;
Екіншісінде үлкен және

«ҮШ АЙНА» шаршаған;
ӘДІСІ Үшіншісінде бақытты
елестетіп сурет салыңыз.
БУЛЛИНГ - БҰЛ:
Бұл жағымсыз, агрессиялық және
қайталанатын мінез-құлық
Бұл қасақана және тұрақты зиян келтіру.
Бір адаммен немесе бір топ адаммен басқа
адамға жасалады
Бұл психологиялық және физикалық
зорлық-зомбылықтың түрі
ТҮРЛЕРІ:
қорқыту

кемсіту

өсек тарат

ауызша немесе физикалық шабуыл
жасау

топтан қасақана шығарып тастау

бөтен заттарды бүлдіру және жасыру
БУЛЛИНГТЕГІ
РӨЛДЕР

зардап
буллер- куәгерле
шеккен
агрессор р
адам
Қақтығыс Буллинг

Екі жақтың да жағдайға әсер етуі Биліктің теңсіздігі бар. Буллер өзін
бірдей. Өзіңіз үшін тұруға мүмкіндік күштімін деп санайды, өзінің мәртебесіне
немесе басқа қасиеттеріне байланысты
бар басқаларға билік ете аламын деп ойлайды.
Қорланған адам өзін тең сезінбейді. Оның
өз-өзін қорғауға ешқандай мүмкіндігі жоқ.
Тараптардың бірі әрқашан өзін жоғары БУЛЛИНГ: БҰЛ
сезінеді, екіншісі депрессияны,
қысымшылықты сезінеді. ҚАҚТЫҒЫС ПА, ЖОҚ
ПА?
Қақтығыс жоспарланбаған, Биліктің теңсіздігі бар. Буллер өзін
күштімін деп санайды, өзінің мәртебесіне
АЙЫРМАШЫЛЫҚТАР
кездейсоқ пайда болады. Эмоциялар
масштабтан шығып кетуі мүмкін
немесе басқа қасиеттеріне байланысты Ы ҚАНДАЙ?
басқаларға билік ете аламын деп ойлайды.
және тіпті агрессивті әрекеттерге Қорланған адам өзін тең сезінбейді. Оның
енуі мүмкін, бірақ әдетте екі жақ та өз-өзін қорғауға ешқандай мүмкіндігі жоқ.
оны тоқтатқысы келеді. Тараптардың бірі әрқашан өзін жоғары
сезінеді, екіншісі депрессияны,
қысымшылықты сезінеді.

Жанжалдың себебі бар, болып Қорлаудың себебі жәбірленушінің мінез-
жатқан жағдайға екі жақ та жауап құлқында емес. Себебі әрдайым
қозғаушыда, булерде.
береді.
Қақтығыс дегеніміз - бұл Буллинг - бұл қорлау және
азаптау мақсатына
бір реттік әрекет. жасалатын, қайталанатын,
жүйелі әрекет.

Буллинг - бұл топтың дамудың БУЛЛИНГ: БҰЛ
Қақтығыс - бұл топтық қалыпты жағдайы емес. Бұл ҚАҚТЫҒЫС ПА,
өмірдің қалыпты бөлігі, адамды жарақаттайтын және ЖОҚ ПА?
өсудің маңызды бөлігі. қатал ететін қорлау. АЙЫРМАШЫЛЫҚТА
Буллингтін адамның есеюіне РЫ ҚАНДАЙ?
еш қатысы жоқ.

Қақтығыс тараптардың Буллингті тек қана
күшімен дербес шешілуі ТОҚТАТУМЕН доғару
мүмкін. мүмкін. ТОҚТАТУДЫҢ
жалғыз жолы - ересектердің
араласуы
ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚ, БУЛЛИНГ ҮШІН
ЖАУАПКЕРШІЛІК:

Қылмыстық жауапкершілік

Қорлау( 131-б.): айыппұл 277800 теңге
Адамның жеке өмірі туралы мәліметтерді тарату (147-б.), оның
ішінде Интернет және әлеуметтік желілер арқылы: 7 жылға
дейін бас бостандығынан айыру.
Әкімшілік жауапкершілік

Ұсақ бұзақылық( 434-б.): 5 АЕК айыппұл; егер мүлдем
кәмелетке толмағандар болса (435 – Б.) - ата-анасынан 7 АЕК
409-бап: мұғалімдердің зорлық-зомбылық фактілері (буллинг
пен кибербуллингті қоса алғанда) туралы хабарламау және
жасау жауапкершілігі: 5 АЕК айыппұл.
Жала жабу ( 73-3-бап): жеке тұлғаға 160 АЕК мөлшерінде
айыппұл салу немесе 15 тәулік мерзімге әкімшілік қамау,
лауазымды тұлғаға 550 АЕК мөлшерінде айыппұл салу не 20
тәулік мерзімге әкімшілік қамау. 73, 73-1, 73-2-баптар:
балаларға қатысты зорлық-зомбылық үшін ата-аналардың
жауапкершілігі: 5-тен 20 тәулікке дейін
«ҚАҒАЗ ҰШАҚ»
ОЙЫНЫ

Ұшақ жасаңыз
Оң қанатына сәулесі бар күнді
салыңыз.
Сәулелерге біздің сыныпқа ұшып
келуге рұқсат еткіңіз келетін
сөздерді жазыңыз.
Сіз ұшақтардың ішінен бірдей
ұшақты таба аласыз ба?
Неліктен?
Пікірталас (топтарға бөлу) 7 мин

Жағдаяттар
1.Мектепте, 6 сыныптың 8 оқушысы биден сайысқа дайындалып жатыр. 2
оқушы кәсіби бимен айналысады. Бірнеше рет биді бастап дайындағаннан
кейін, кәсіби бимен айналысатын оқушылар қалған оқушылармен
жанжалдасуға түсті. Басқалары билей алмайтынын айтты да, өздері билегісі
келетініне тілек білдірді
2.Информатика пәнінің мұғалімі оқушыларды үзіліс кезінде алып қалды,
себебі тақырыпты толық түсіндіріп үлгермеді. Өзін-өзі тану мұғалімі
балаларды тосып отырып қалды, балалар кешігіп келгенде толық жоспар
бойынша сабақты өткізе алмады. Кейін информатика мұғаліміне барып
жанжал шығарды.
3.9 сыныптың оқушысы математика сабағы болатын кезде температурасы
көтеріліп, сабаққа бармайды екен. Анасы баласымен сөйлескенде, оның
математика сабағын ұнатпайтынын айтты, мұғалімнің тым қатал екендігін
түсіндірді. Анасы осыны білгесін бірден директорға барып математика пәні
мұғаліміне шағым түсірді.
ТЕСТ "Қақтығысқа бейімділікті өзіндік бағалау"
Нұсқау: әр сұрақты мұқият оқып, үш жауап нұсқасының бірін таңдаңыз. Егер жауап нұсқаларында сіздің ойыңызға
сәйкес келетін жауап болмаса, онда ешқандай жауапты таңдауыңызға болады. Бірақ тест бойынша жалпы ұпай санын
есептеу кезінде осы сұраққа екі ұпай қосыңыз.
1.Қоғамдық көлікте дау басталады деп елестетіп көріңіз. Сіз не істейсіз?
а) мен жанжалға араласудан аулақ боламын
б) мен бұған араласып, жәбір көрген адамның, кімдікі дұрыс соның жағына шығамын
в) мен мұндайға әрқашан араласып, өз көзқарасымды соңына дейін қорғаймын

2. Жиналыста жіберген қателіктер үшін Сіз басшылықты сынға аласыз ба?
а) әрқашан қателіктерін сынаймын
б) иә, бірақ менің өзіме деген жеке көзқарасыма байланысты
в) жоқ
3.Сіздің мұғалімініңіз сізге қисынсыз болып көрінетін жұмыс жоспарын ұсынады. Өзіңіздің пайымыңыз
бойынша жақсырақ деп таныған жоспарыңызды ұсынасыз ба?
а) егер басқалар мені қолдаса, онда ұсынамын
б) әрине, мен өз жоспарымды ұсынамын
в) жоқ, олай істемейтін секілдімін
4. Сіз достарыңызбен дауласқанды ұнатасыз ба?
а) тек ренжімейтіндермен және даулар біздің қарым-қатынасымызды бұзбайтын кезде
б) иә, бірақ тек маңызды, принципті мәселелер бойынша
в) мен барлығымен және кез-келген себеппен дауласамын

5. Біреу кезексіз өтіп кетуге тырысады. Сіздің реакцияңыз
а) менің одан қай жерім кем, мен де кезексіз өтіп кетуге тырысамын
б) іштей кейістік білдіремін
в) мен өзімнің наразылығымды ашық айтамын

6. Батыл идеялары бар, бірақ қателіктері бар істің жобасы қарастырылып жатқанын елестетіп көріңіз.
Бұл жұмыстың тағдыры сіздің пікіріңізге байланысты болатынын білесіз. Сіз қалай әрекет етесіз?
а) мен осы жобаның оң және теріс жақтары туралы пікірімді білдіремін.
б) мен жобаның жағымды жақтарын атап өтіп, авторға оны әзірлеуді жалғастыруға мүмкіндік беруді
ұсынамын
в) мен сынымды айтамын: жаңашыл болу үшін қателіктер жіберуге болмайды
7.Елестетіп көріңізші, сіздің досыңыз сізге үнемдеу мен үнемділік қажеттілігі туралы,
ысырапшылдық туралы айтады және өзі қымбат заттарды сатып алады. Ол өзінің соңғы
жасаған саудасы туралы сіздің пікіріңізді білгісі келеді. Сіз оған не дейсіз?
а) егер сатып алған нәрсесі көңіліне ұнаса, жасаған саудасын құптаймын
б) мен бұл заттың көркемдік мәні жоқ деп айтамын
в) осы үшін онымен үнемі ұрсысамын, жанжалдасамын.

8.Саябақта сіз темекі шегіп тұрған жасөспірімдерді кездестірдіңіз. Сіз қалай әрекет етесіз?
а) мен оларға ескерту жасаймын
б) тәрбиесі нашар қайдағы бір жасөспірімдер үшін көңіл-күйімді неге бұзуым керек деп
ойлаймын
в) егер бұл қоғамдық жерде болмаса, мен оларға ескерту жасар едім

9.Дәмханада сіз даяшының сіз төлейтін соманы қате есептегенін байқайсыз:
а) бұл жағдайда мен оған, алғыс білдіруге дайын болғаныма қарамастан, қызмет
көрсеткені үшін алғыс айтпаймын.
б) қайта санау туралы өтініш айтамын
в) мен оған бұл туралы ойлағанымның бәрін айтамын
10.Сіз жазғы лагердесіз. Сіздің тәлімгеріңіз бөгде істермен айналысып
жүр, өз міндеттерін орындаудың: бөлме тазалығын, ас мәзірін
қадағалаудың орнына сауық құрып жүр. Бұл сіздің ашуыңызды тудыра
ма?
а) мен оған шағымданудың, жазалаудың немесе тіпті жұмыстан
шығарудың жолын табамын
б) иә, бірақ егер мен оған қандай да бір шағым жасасам, бұдан ештеңе
өзгере қоймайды
в) мен ашуымды қызметшілерден– аспаздан, тазалаушыдан алып, ілік
іздеймін

11. Сіз өзіңіздің досыңызбен дауласып қалдыңыз және оның айтқаны
дұрыс екенін түсіндіңіз Өз қателігіңізді мойындайсыз ба?
а) жоқ
б) әрине, мойындаймын
в) біздің көзқарастарымызды келістіруге тырысамын
Нәтижелерді бағалау
Сіздің әр жауабыңыз 1-ден 4 ұпайға дейін бағаланады. Жауаптардың
бағасын сіз ұсынылған кестеде таба аласыз.
30-дан 44 ұпайға дейін. Сіз әдептісіз. Қақтығыстарды ұнатпайсыз.
Қақтығыстардың жігін жатқызып, қақтығыстық жағдайлардан оңай бас тартуға
қабілеттісіз. Сіз дау туындаған кезде, бұл сіздің жағдайыңызға немесе достық
қарым-қатынасыңызға қалай әсер етуі мүмкін екенін ескересіз. Сіз басқалардың
көзіне жақсы көрінуге тырысасыз, бірақ оларға көмек қажет болған кезде, бұған
әрдайым батылыңыз жете бермейді.

15-тен 29 ұпайға дейін. Сізді кейде қақтығысқа бейім деп те бағалайтын адамдар
кездеседі. Бірақ сіздің жеке қарым-қатынасыңызға қалай әсер ететініне қарамастан,
өз пікіріңізді табанды түрде қорғайсыз. Сізді осы үшін құрметтейді.

14 ұпайға дейін. Сіз кейде мәні жоқ ұсақ-түйекке көп мән бересіз. Дегенменде
айтылған сынды қабылдау ұтымды болуы мүмкін екендігін назарда ұстағаныңызда
жөн. Өз ойыңыз дұрыс болмай тұрса да, оны басқаларға таңуға тырысасыз. Сізді
қақтығысқа келіп, шиеленісіп жүретін адам деп санайтын болса, сіз оған
ренжімейсіз.
ҚАҚТЫҒЫСТ
Ы ШЕШУ
ЖОЛДАРЫ
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ДАҒДЫЛАРЫ МЕН ҚАҚТЫҒЫСТАРДАҒЫ
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ӘДІСТЕРІ
(ТИІМДІ МЕДИАЦИЯ ҚҰРАЛДАРЫ)
Белсенді тыңдау әдісі
Біз сөйлеушінің айтқанына назар аударамыз, маңызды
сөздерді қайталаймыз (кейде басқа түрде), сонымен қатар
эмоцияны білдіреміз. Бұл түсініксіздіктерді анықтауға
көмектеседі. Бұл әдіс тараптардың бірі күшті эмоцияларды
көрсететін жағдайларда, пікірлер айтарлықтай болған
мүлде қарама-қарсы болғанда пайдалы.
Барлық назарды сөйлеушіге аудару керек.
Сөйлеушінің көздеріңе қарау керек, өте мұқият тыңдап
жатқаныңызды барлық түріңізбен көрсетіңіз. Белсенді
тыңдау - бұл адамды және оның көзқарасын қабылдау.
Мультфильмнен үзінді
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ДАҒДЫЛАРЫ МЕН ҚАҚТЫҒЫСТАРДАҒЫ
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ӘДІСТЕРІ
Айтылғанды қайталау әдісі
Сөйлеушінің айтқанын қайталау керек. Ол сынаған сәтте
біз оның айтқанымен келіспейсіз, бірақ айыптамаймыз
немесе түземейміз. Бейтарап лексиканы пайдаланып
ақпаратты қайталаймыз. Біз қайталап айтқан сөздер
қарапайым және нақты болуы керек. Айтылғанның барлық
егжей-тегжейлерін қайталауға тырысудың қажеті жоқ,
бірақ негізгі ойларды бөлектеу керек.

Сөйлеушіге оның түсінгенін көрсету керек.
Сөйлеушінің сезімдерін түсінуге тырысыңыз!
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ДАҒДЫЛАРЫ МЕН ҚАҚТЫҒЫСТАРДАҒЫ
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ӘДІСТЕРІ

Мойындау және уайымға ортақ болу
Сіз бейтарап бола отырып, жанашырлық танытуыңыз
керек.
Мойындау тараптардың белгілі бір сезімдері мен эмоциялары
бар екенін түсінгенін ауызша айтқанда пайда болады.
Тараптың барлық айтқанын дәл қорытындыласа да, оның
сезімін мойындамайынша естігенін сезбейді. Тараптың сезімін
түсіну оның өзін-өзі бағалауын сақтайды және ол құнды болып
табылады. Мысалы: сіз ата-анаңыз үшін жақсы қыз болам деп көп тырыстыңыз
Жанашырлық таныту – басқа адамның өзін қалай сезінетінін
білетіндігіңізді көрсету. Мысалы: Мен сіздің ренжігеніңізді көріп
тұрмын.
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ДАҒДЫЛАРЫ МЕН ҚАҚТЫҒЫСТАРДАҒЫ
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ӘДІСТЕРІ
Үзіліс жасау мен үндемеу әдістері
Егер эмоциялар көп болса немесе тараптар ашуланса, қысқа үзіліс
жасауға болады. Бұл тараптарға аздап ойлануға және әңгімеге
нақтырақ оймен оралуға мүмкіндік береді.
Үнсіздік әдісін пайдалануға да болады.
Үнсіздік ыңғайсыздық сезімін тудырса да,
кейін тараптар бұрын айтылмаған мәліметтерді келтіріп,
немесе айтылған мәліметтерді толықтыруға мүмкіндік алады.
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ДАҒДЫЛАРЫ МЕН ҚАҚТЫҒЫСТАРДАҒЫ
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ӘДІСТЕРІ

Сөзді өзгертіп айту -перефразирование
Айтылған мәлімдемені жұмсартып айту. Ол тараптардың
мәліметтерді естіп, түсіну үшін жасалатын әдіс.
Бір досым мені басқа мектепке ауысқаннан кейін өзгердім деп
айыптады.
Сіз досыңыздың сізді бұрынғыдан басқаша қабылдай бастағанына
ренжіп тұрсыз ба ?
Жақын досым мені құрбыларымнан қызғанады
Басқа құрбылармен сөйлесу сіздің жақын досыңызды ренжітеді деп
ойлайсыз ба?
Досым менімен ең жақсы көретін ойынды ойнағысы келмейді.
Сіз досыңыз сіздің сүйікті ойыныңызды сізбен ойнағысы келмейтініне
ренжисіз ба?
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ДАҒДЫЛАРЫ МЕН ҚАҚТЫҒЫСТАРДАҒЫ
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ӘДІСТЕРІ

Нақтылау
Түсініксіз сәттер мен сөздерді түсіндіру үшін қажет
Мұғалімдердің алдында сабақта менің ең
жақын досым мені қорлайды.
Қорлау деген сөздің мағынасын қалай
түсінесіз?
Ата-анам маған қажетті заттарды сатып
алмайды.
Сіз үшін қандай зат қажетті болып есептеледі?
Мен өзгергім келеді, ал ата-анам маған бұған
жол бермейді.
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ДАҒДЫЛАРЫ МЕН ҚАҚТЫҒЫСТАРДАҒЫ
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ӘДІСТЕРІ

Айтылғандарды қорытындылау
Қорытынды сәтті міндетті түрде бейтарап
түрде жасау керек. Айтылғандарды
қорытындылау түзетулерді жасауға
көмектеседі, сонымен қатар екінші тарапқа
айтылғанды бейтарап тыңдауға мүмкіндік
береді, бұл эмоционалдық бояуды
жұмсартады.
СИНКВЕЙН (ТОПТАРҒА БӨЛУ) 5 МИН

СИНКВЕЙН - БЕС ЖОЛДЫ ӨЛЕҢ ӘДІСІ
1 ЖОЛЫ – ЗАТ ЕСІМ (1 СӨЗ) ҚАҚТЫҒЫС
2 ЖОЛЫ – ЕТІСТІК (2 СӨЗ)
3 ЖОЛЫ - СЫН ЕСІМ (3 СӨЗ)
4 ЖОЛЫ - СОҒАН ҚАТЫСТЫ СӨЙЛЕМ (4 СӨЗ)
5 ЖОЛЫ БІРІНШІ ЖОЛДАҒЫ СӨЗГЕ СИНОНИМ НЕМЕСЕ
ТҰЖЫРЫМ
1 СӨЗ
РЕФЛЕКЦИЯ
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ
"Әлемдегі және адамның жан дүниесіндегі барлық
қақтығыстар оның жүрегі арқылы өтіп, бізге
мағыналы және түсінікті болып оралады. Ал
түсінікті нәрсе енді қорқынышты болмайды"
Э. Фромм

Ұқсас жұмыстар

Қатты дене қасиеті

Дарынды балаларды оқыту

Терезелер. Терезе элементтері элементтер

Қоғам әлеуметтік жүйе ретінде

АУДАРМАШЫ ЭТИКАСЫ

Қазақстанда телекоммуникация саласының дамуы

Азаматтық –құқықтық жауапкершілікті сақтандыру

Тәрбие және оның маңызы

Атаулар сөздігі

МОДАЛЬДІ ЕТІСТІКТЕРДІ ҚОЛДАНУ ЕРЕЖЕЛЕРІ

Пәндер