Салицил қышқылын медицинада қолданылуы

Презентация қосу

Оңтүстік Қазақстан Медицина Академиясы
Химиялық пәндер кафедрасы

Тақырып:Медицинада қолданылатын салицил және пара
аминбензой қышқылдары.

.
Орындаған:Абсаматова Н.
Тобы:ФӨТҚБ-05-21
Қабылдаған: х.ғ.к., профессор м.а.
Алиханова Х.Б.

Шымкент 2020
Жоспар
• I.Кіріспе
• II.Негізгі бөлім
• Салицил қышқылы
• Салицил қышқылын медицинада
қолданылуы
• Пара-аминобензой қышқылы
• III.Қорытынды
• IV.Пайдаланған әбедиеттер
Кіріспе
• Салицил қышқылында синтезделген заттардың көпшілігі
практикалық қолдануды тапты. Синтетикалық хош
иістердің үлкен жиынтығы парфюмерия саласының
дамуына ықпал етті. Органикалық химиктер әр түрлі
синтетикалық анестезиялы, ұйықтататын, қызуды түсіретін
дәрілерді алды. Бұл өнімдерді алудың басталуы 1832 жылы,
Дж.Либиг анестезия қызметін атқаратын хлороформды
дайындаған кезде келеді. Бұл препарат адамзатты көптеген
қиындықтардан құтқарды. Көп ұзамай хлорал, гипнозға
қарсы алғашқы препарат табылды. Медицинада йодоформ
мен салицил қышқылы антисептикалық агент ретінде
қолданыла бастады. А.М.Бутлеров синтездеген уротропин
медицинада және химия өндірісінде қолданылды.
Салицил қышқылы

Салицил қышқылы (латыннан
шыққан «тал» салисінен, оны
қабығынан алғаш бөліп алған) - 2-
гидроксибензой немесе фенол
қышқылы, C6H4 (OH) COOH;
этанолда, диетил эфирінде және
басқа полярлық органикалық
еріткіштерде жақсы еритін, суда
нашар еритін түссіз кристалдар
Оны итальян химигі Рафаэль
Пириа талдың қабығынан бөліп
алып, содан кейін синтездеген.
Салицил қышқылының негізгі
қасиеттері

• Тер мен май бездерінің белсенділігін
болдырмау
• Перифокальды қабыну процесін жою
• Ісінуді жою
• Терінің сыртқы қабатын жұмсарту және
оның бірте-бірте өзгерту
• Патогендік бактериялардың таралуын
тоқтату және ірінді ағудан жараларды тазарту
Салицил қышқылын медицинада
қолдану
• Майлы себорея
• Қарапайым безеулер
• Созылмалы экзема
• Кебек тәріздес теміреткі
• Қолдануға болмайтын жағдайлар:
• Салицил қышқылына жоғары сезімталдық бар адамдарға,12
жасқа дейінгі балаларға,салицил қышқылының
туындыларына жоғары сезімталдықпен броих демікпесінің
атопиялық түрімен ауыратындарға,жүктілік,лактация
кезеңінде қолдануға болмайды
Салицил қышқылы - талдың қабығының белсенді
компоненті. Сонау 19 ғасырда. ол ревматизмді және зәр
қышқылының диатезін емдеу үшін қолданылған, ал
бүгінде бұл зат көп мөлшерде синтезделеді, өйткені ол
көптеген дәрі-дәрмектерді шығаруға негіз болады.

Салицил қышқылы әлсіз антисептикалық, тітіркендіргіш
және кератолитикалық (жоғары концентрациядағы)
қасиеттерге ие және медицинада сыртынан тері
ауруларын емдеуге арналған майлар мен ерітінділерде
қолданылады; бұл Лассар пастасының, галманин
ұнтағының, жүгері сұйықтығының және жүгері гипсінің
құрамына кіреді.
Табиғатта ол өсімдіктерде туынды түрінде кездеседі - негізінен метил
эфирі гликозид түрінде (атап айтқанда, салицил қышқылы алдымен
талдың қабығынан оқшауланған, сондықтан оның атауы), бос салицил
қышқылы, салицил альдегидімен бірге аз мөлшерде эфир майында
болады, спиреяның кейбір түрлерінің гүлдерінен оқшауланған

Физикалық қасиеттері.
Салицил қышқылы этанолда, диэтил эфирінде оңай, ал көміртегі
дисульфидінде аз ериді.

Химиялық қасиеттері.
Салицил қышқылының бензол сақинасының реактивтілігі мезомерлі
және индуктивті әсерлері қарама-қарсы екі орынбасардың болуымен
анықталады: донорлық гидроксил және акцепторлық карбоксил:
нәтижесінде салицил қышқылы бензой қышқылына қарағанда
әлдеқайда жеңіл, бірақ фенол сияқты белсенді емес, аралық σ-
комплекстің тұрақтануына байланысты электрофильді орынбасу
реакцияларына енеді. гидроксил тобы.
Дәріханалар желісінде оны сыртқы қолдануға арналған
алкоголь ерітіндісі (құрамында салицил қышқылы 1
немесе 2%) және жақпа (2, 3, 5 және 10 пайыз) сияқты
дәрілік формаларда сатады.
Салицил қышқылының туындылары медицинада да
қолданылады (натрий салицилаты), оның амиді
(салициламид) және ацетилсалицил қышқылы (аспирин)
қызуды түсіретін, антиревматикалық, қабынуға қарсы
және анальгетиктер ретінде қолданылады; фенил
салицилаты - антисептикалық, пара-аминосалицил
қышқылы ретінде (туберкулезді микобактерияларға
қажет, сондықтан метаболикалық жолмен бәсекелес пара
аминобензой қышқылына ұқсас) - туберкулезге қарсы
арнайы құрал ретінде.
Оның үстіне, оның медицина саласында
қолданатын көп бөлігі бар. Осылайша, біз
оны сүйелдерді, қайызғақты, безеуді және
басқа да тері ауруларын емдеу үшін
қолдана аламыз. Тиісінше, біз терінің
сыртқы қабатын кетіру үшін оның
қабілетін қолданамыз. Сондықтан бұл
қоспа көптеген тері күтіміне арналған
негізгі компонент болып табылады.
Мысалы, бұл қайызғақты емдеуде
қолданылатын сусабындардың көптеген
түрлерінің құрамдас бөлігі. Бұдан басқа,
өндірушілер бұл қосылысты тағамдық
қоспалар ретінде де пайдаланады.
Басқа қосымшалар
Пара-аминобензой қышқылы
Пара-аминобензой қышқылы — аминқышқылдар, ақ түсті
ұнтақ, табиғатта кеңінен тараған. Тарихы
1940 жылы Вуде сульфаниламидті препараттардың
гемолитикалық стрептоккаларға бактериостатикалы әсер
ететіндігін анықтады. Сульфаниламидтердің
бактериостатикалық әсері клеткалардағы биохимиялық
реакциялар циклынан парааминобензой қышқылы бөліп
шығаруға негізделген.

Түрлі жануарларға жүргізілген тәжірибелер нәтижесінде
қоректік заттардың құрамында параминобензой қышқылы
жетіспесе, онда шаштың, жүннің, қауырсынның
пигментациясы қалыпты жағдайдағыдай жүрмейтіндігі
дәлелденді.
Химиялық құрылымы және қасиеттері
Химиялық құрылымы жəне қасиеттері
Пара-аминобензой қышқылы бензой қышқылының
туындысы, молекуласында пара-жағдайда амин тобы
бар. Пара-аминобензой қышқылы түссіз кристалл,
суда, спиртте, эфирде жақсы ериді, қыздыруға
төзімді.

Биологиялық қызметі
Пара-аминобензой қышқылының химиялық
реакцияларға тікелей қатысатыны əлі анықталған
жоқ. Бірақ фолий қышқылының құрамына
кіретіндіктен ол көптеген биохимиялық процестер
үшін ауыстырылмайтын фактор.
Метаболикалық рөл
4-Аминобензоат - маңызды кофакторлардың -
тетрагидрофолат пен тетрагидрометаноптериннің
биосинтезінің ізашары. Тетрагидрофолаттың ажырамас
бөлігі бола отырып, пара-аминобензой қышқылының
қалдықтары пуриндер мен пиримидиндердің, демек,
РНҚ мен ДНҚ синтезіне қатысады.

4-аминобензой қышқылы бактериялардың көптеген
түрлері үшін «өсу факторы» болып табылады, мысалы,
лакто- және бифидобактериялар, E. coli. В9 витаминінің
синтезіне, соның салдарынан эритроциттердің түзілуіне
қатысады (эритропоэз). Ол сондай-ақ лактогоникалық
қасиетке ие (емізетін әйелде сүт өндіруді күшейтеді),
тотығуға көмектеседі.
Сульфаниламидтер - микробқа қарсы агенттер, жұптың
туындылары -аминобензенсульфамид - сульфанил
қышқылы амид (пара-аминобензенсульфон қышқылы). Бұл
заттардың көпшілігі ХХ ғасырдың ортасынан бастап
бактерияға қарсы дәрі ретінде қолданылған. пара-
аминобензенсульфамид - кластың ең қарапайым қосылысы -
ақ стрептоцид деп те аталады және ол әлі күнге дейін
медицинада қолданылады.
ПАРА-АМИНОБЕНЗОЙ ҚЫШҚЫЛЫНЫҢ
ТУЫНДЫЛАРЫ

Жергілікті
анестетикалық әсері
бар
парааминобензой
қышқылының
туындылары
(новокаин,
анестезин және т.б.)
кеңінен
қолданылады.
Қорытынды
• Менің бұл тақырыптан түйгенім салицил қышқылы
дәріханалар желісінде оны сыртқы қолдануға арналған
алкоголь ерітіндісі (құрамында салицил қышқылы 1 немесе
2%) және жақпа сияқты дәрілік формаларда сатады.
• Салицил қышқылының туындылары медицинада да
қолданылады (натрий салицилаты), оның амиді (салициламид)
және ацетилсалицил қышқылы (аспирин) қызуды түсіретін,
антиревматикалық, қабынуға қарсы және анальгетиктер ретінде
қолданылады; фенил салицилаты - антисептикалық, пара-
аминосалицил қышқылы ретінде (туберкулезді
микобактерияларға қажет, сондықтан метаболикалық жолмен
бәсекелес пара аминобензой қышқылына ұқсас) - туберкулезге
қарсы арнайы құрал ретінде.
Пайдаланған әдебиеттер
• 1. Патсаев Ә.Қ. Органикалық химия: оқулық –
Алматы: Эверо, 2015-616 бет.
• 2. Дәуренбеков Қ.Н. Органикалық химия: оқулық
1,2том, Ш: Әлем. 2016, 1т.- 500б., 2т.- 432б.
• 3. Патсаев Ә. Қ., Алиханова Х.Б., Бухарбаева А.Е.
Органикалық химия. Шымкент, 2014, 592 бет
• 4.
https://thepresentation.ru/himiya/proizvodnye-salitsilo
voy-para-aminobenzoynoy-kislot-primenyaemye-v-m
editsine-1
• 5.http://ebooks.semgu.kz/content.php?cont=d;2003

Ұқсас жұмыстар

Салицил қышқылын қолдану

Қышқылдар Сірке қышқылы

Салицил қышқылы

Бензол молекуласының құрылысы

КАРБОН ҚЫШҚЫЛДАРЫН ӨНДІРУ

Медицинада олардың қосылыстарының қолданылуы

Фолий қышқылы

Лимон қышқылы

Жай эфирлер Күрделі эфирлер

d - элементтердің сонымен қатар Cr, Mo, W қосылыстарының медицина мен фармация қолданысындағы химиялық негіздер туралы түсінік

Пәндер