Кәсіпкерлік тәуекелді талдау және басқару

Презентация қосу

Кәсіпкерлік
тәуекелді талдау
және басқару
Орындаған: Әділхан Ж.
Тексерген: э.ғ.м. Ашимбаев Т.А.
Жоспары:
1. Тәуекел түсінігі мен түрлері және
олардың жіктелуі

2. Кәсіпкерлік тәуекелді туындататын
факторлар

3. Кәсіпкерлік тәуекелді бағалау әдістері

4. Тәуекелдерді төмендеу тәсілдері мен
басқару
әдістері
•
• Тәуекел – жоспарланған табыс көлемін ала алмау, зияндар
мен жоғалтулардың туындау ықтималдылығы.

Басқаша айтқанда, қолайсыз жағдайлармен, экономикалық
қызмет шарттарының кездейсоқ өзгеруімен байланысты
күтілген табысты,
ақшалай қаражаттарды, мүлікті және басқа да ресурстарды
жоғалту қаупінің туындауы.
• Кәсіпкерлік тәуекел - деп белгіленген ісшаралар
іске аспаған, сондай-ақ, басқару шешімдерін
қабылдау кезінде қателіктер жіберілген жағдайда
кәсіпкердің зиян шегу ықтималдылығын айтамыз.
Тәуекел түсінігіндегі
элементтер
Анықталған мақсаттардан ауытқу мүмкіндігі;
Қалаған нәтижелерге жету ықтималдығы;
Алға қойылған мақсатқа жетуде сенімділіктің болмауы;
Айқынсыздық жағдайында тандалған баламаларды жүзеге
асырумен байланысты материялдық және басқа да
жоғалтулардың туындау мүмкіндігі.
Тәуекелдің түрлері

Өндірістік Қаржылық

Нарықтық

Инвестициялық Коммерциялық
2. Кәсіпкерлік тәуекелді туындататын факторлар

Тәуекелдің сыртқы факторлары Тәуекелдің ішкі факторлары

Мемлекет деңгейіндегі тәуекел Ұйымдастырушылық
факторлары: факторлар:
а) елдегі қалыптасқан саяси жаңдай; а) ұйымдастыру деңгейі;
ә) шаруашылық қызметті іске асырудың ә) шешім қабылдау және оны іске
мүмкін еместігі; асырудағы қателіктер;
б) шетелдік мемлекеттермен экономикалық б) жалдамалы жұмыскерлер
қарым-қатынасқа тиым салу; құрамы, олардың біліктілігі,
в) заңнамалар мен нормативтік құқықтық материалдық ынталандыру
актілердің өзгеруі; дәрежесі;
в) басқару құрылымы және басқару
г) мемлекеттік басқару органдарының
стилі;
күтпеген іс-әрекеттері;
г) өндірісті ұйымдастырудағы
д) салық заңнамаларының жетілмеуі күтпеген өзгерістер
• Тәуекелді бағалау - туындаған
тәуекелді жағдайдан немесе тәуекелді
болдырмау бойынша шаралардың өз
уакытында қабылданбауынан болатын
белгілі бір зиянның мөлшерін немесе
қосымша табыс табу мүмкіншілігін
болжауға мүмкіндік беретін
аналитикалық іс-шаралар жиынтығы.
• Қарапайым сөзбен айтсақ, тәуекелді
бағалау тәуекел мөлшерін (дәрежесін)
сандық және сапалық тәсілмен анықтау.
Жекелеген жағдайларда сандық және сапалық талдау ішкі
және сыртқы факторлардың ықпалын бағалау негізінде
жүргізіледі.

Сандық талдау тәуекелдің нақты мөлшерін сандық түрде
көрсетуге, оларды талдау, сараптау және салыстыруға
бағытталған. Тәуекелді сандық талдау кезінде әртүрлі
әдістер қолданылуы мүмкін
• Тәуекелді басқару дегеніміз тәуекел факторларын
бейтараптандыру(нейтрализациялау) және талдау
әдістерінін жиынтығы.
Тәуекелді басқару үрдісін 6 сатыға бөлуге болады.

• Мақсатты анықтау
• Тәуекелді айқындау
• Тәуекелді бағалау
• Тәуекелді басқару әдістерін
таңдау
• Таңдалған әдісті қолдану
• Нәтижелерді бағалау
Тәуекел – менеджмент әрбір кәсіпорынның ажырас бөлігі

болуы керек және ол мыналарды қамтуы тиіс:
• Тәуекелді идентификациялау, талдау және бағалау;
• Тәуекелді жағдайлардың теріс салдарларын жою бойынша
іс-шаралар әзірлеу;
• Кәсіпкерлік қызметтің өміршендік механизмін жасау;
• Шығындарды төмендету;
• Кәсіпорынның табысты жұмыс жасауын қамтамасыз ету;
• Сақтандыру жүйесін құру;
• Нарық конъюктурасының өзгеру мүмкіндіктерін ескере
отырып даму болашағын болжау т.б.
Басқару объектісінің функциялары:

• Тәуекелге бару (бел буу)
• Тәуекелді капитал салымдарын ұйымдастыру;
• Тәуекел мөлшерін төмендеу бойынша жұмыстар жүргізу;
• Тәуекелдерді сақтандыру үрдісі;
• Шаруашылық үрдістегі субъектілердің арасындағы
байланыстар мен экономикалық қарым-қатынастарды
қалыптастыру.
Басқару субъекттерінің
функциялары:

• Болжау; • Үйлестіру;
• Ұйымдастыру ; • Ынталандыру;
• Реттеу;
• Бақылау.
Тәуекел дәрежесі төмендету және тәуекелді басқару
әдістерін дұрыс қолдана білу кажет.

Мұндай әдістерді 4 топқа бөліп қарастыруға
болады:
Тәуекелден бас тарту (қашу) әдісі;
Тәуекелдерді оқшаулау әдісі;
Тәуекелдерді әртараптандыру әдісі;
Тәуекелдердің орнын толтыру
(компенсациялау) әдісі.
Кәсіптік тәуекелдерді
басқару тәртібі

• КТ басқару келесі рәсімдерден тұрады:
• КТ-ді идентификациялау;
• КТБағалау;
• түзетуші шаралар;
• КТ бақылау және мониторингілеу.
Өндірістік тәуекел.

Бұл өнімді өндірумен және оны өткізумен
байланысты.

Бұл тәуекелге өнімнің өнімнің белгіленген көлемінің
өзгеруі және өткізу қарқыны, материалдық және
еңбек шығындарының артық жұмсалуы.

Нарықтағы баға деңгейінің кемуі, брак, рекламация
т.б. себептер тікелей ықпал жасайды.
• Коммерциялық тәуекел – бұл кәсіпкердің сатып
алған өнімді нарықта өткізуінде пайда болады.
Коммерциялық келісім жағдайында бағаның
төмендеуін, тауар өткізуде кездесетін қосымша
шығындарды ескеру керек.
• Қаржылық тәуекел – қаржылық кәсіпкерлік ісінде
кездеседі. Мысалы, қаржылық келісім тәуекелділік
шарттасушылардың бір жағының төлем
қабілеттілігінің кемдігінен пайда болуы, т.б.
• Инвестициялық тәуекел – бұл кәсіпорынның өзінің
және сатып алған құнды қағаздарының құнсыздануы
арқылы болуы мүмкін.
• Нарықтық тәуекел – бұл ұлттық ақша бірлігінің
нарықтағы процент ставкасының немесе шет ел
келісім серіктестіктерінің валюта курсының
өзгеруімен байланысты.
• Нарықтық тәуекел – бұл жеке тұлғаның немесе
басқа ұйымның қаржы
нарықтарындағы инвестициялардың жалпы
нәтижелілігіне әсер ететін факторлардың әсерінен
шығынға ұшырау мүмкіндігі.

Ұқсас жұмыстар

Тәуекелді бағалау

Кәсіпкерлік қызметтегі қауіптер

Кәсіпкерлік қызметтегі тәуекелдер жайында

Кәсіпкерлік қызметтегі тәуекелдер

КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТТЕГІ ТӘУЕКЕЛ ТУРАЛЫ

КӘСІПКЕРЛІК ТӘУЕКЕЛДІ БАҒАЛАУ ӘДІСТЕРІ

Инвестициялық тәуекел

Тәуекелді басқару әдістерін таңдау

Тәуекелдерді басқару әдістері

Кәсіпкерліктегі тәуекел менеджменттің негіздері

Пәндер