Оразымбет домбыраны қағып Шал мен Естеместің бір - біріне қолқа салуы

Презентация қосу

ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ (Т1)
8-СЫНЫП

Бөлім атауы: Қиял мен шындық

Сабақтың тақырыбы: Т.Ахтанов «Күй аңызы»
әңгімесінің
тақырыбы мен идеясы
Оқу мақсаты: Т/Ж 1 Әдеби шығарманың жанрына байланысты
сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау.

Сабақ мақсаты:
• Әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін талдайды;
• Шығарманың эпилог, прологтарын анықтайды.
Бағалау критерийі:
• әңгіменің сюжеттік желілерін талдайды
• шығарманың эпилог пен прологін анықтайды
Балалар, қазір «Күй аңызы» әңгімесінің видео
мазмұнын тындап, сұрақтарға жауап беріңіздер
1.Автор шығарманың идеясы арқылы қандай ой
айтқысы келді?
2.Қандай тақырып қозғалды?
3.Не себепті автор әңгімені «Күй аңызы» деп
атаған?
1-тапсырма. Үзіндідегі сюжет желісі бойынша тақырыптарды сәйкестендір

Шығармадан үзінді Сюжет тақырыбы
– Ақсақал, сіз де елде жоқ қолқа салып отырсыз. Мен де елде жоқ қолқа салайын. Осы күнге дейін жар сүймей Жалғыз нардың кезігуі, аруананың зары
келе жатыр едім…
Шал Естеместің қолқасын түсініп төмен қарап, ойланып қалды.
– Апырым-ай, мынауың шынында да елде жоқ қолқа екен, – деді ол сәлден кейін. – Ай, бірақ сен де бір
азаматсың ғой. Баламды қор қылмассың. Сөзім сөз. Өнерің жетсе, тілегіңді бердім, қарағым.
– Ботасы өлген боз іңген, – деп күбірледі Естемес атын тебініп қозғала беріп. Ойынан енді ғана сергіп, Екі күйшінің жолға шығуы,
Оразымбетке бұрылды. күйшілер әңгімесі.
– Көрмейсің бе, ботасы өлген ғой аруананың. Зары қандай ащы еді. Түйе деген жануар баласын адамнан
артық жоқтайды.
– Мен қорқып қалдым, – деп Оразымбет шынын айтты. – Киелі шығар жануар...

– Ар жағын сен тарт! – деп саңқ етіп, домбыраны Оразымбетке тастай берді.Оразымбет домбыраны қағып Шал мен Естеместің бір-біріне қолқа салуы.
алып, жалғастырып тарта жөнелгенде, нардың сүті де шелекке сауылдап құйыла берді.
Біз қайдан білейік, ел «Нар идірген» күйі осылай туыпты деседі.

Нардың түрі жүдеу, бүйірі солып, өркеші қамшылар жағына қисая бастаған. Тамыры қураған ағаштай семіп, Жолаушылардың жалғыз қараша үйге
кішірейіп бара жатқан ірі тұлғасы, күйіс қайырмай, қыбыр етпей тұрған мүсәпір бейнесі, әсіресе телміре қараған келуі
жасқа толы үлкен мөлдір көзі екі күйшіге қатты әсер етті.

Естемес Жаңылға енді бір қарағанда, сығымдап қысқан сүйріктей ақ саусақтың арасынан шым-шымдап сүт тамып Күйшінің жолын жас жігітке беруі немесе
барады. нардың июі. “Нар идірген” күйінің өмірге
келуі
...Түндігі бүркеулі қаракөлеңке үйдің ішінде жалғыз шалдан басқа адам жоқ екен. Ол орнынан тұрып Жаңа күйдің пайда болуы. нардың иіп, сүт
қонақтардың сәлемін алып, екі күйшіні төрге отырғызды. шығуы
Ықтимал жауап:

Шығармадан үзінді Сюжет тақырыбы

Нардың түрі жүдеу, бүйірі солып, өркеші қамшылар жағына қисая бастаған. Тамыры қураған ағаштай Жалғыз нардың кезігуі, аруананың зары
семіп, кішірейіп бара жатқан ірі тұлғасы, күйіс қайырмай, қыбыр етпей тұрған мүсәпір бейнесі, әсіресе
телміре қараған жасқа толы үлкен мөлдір көзі екі күйшіге қатты әсер етті
– Ботасы өлген боз іңген, – деп күбірледі Естемес атын тебініп қозғала беріп. Ойынан енді ғана Екі күйшінің жолға шығуы,
сергіп, Оразымбетке бұрылды. күйшілер әңгімесі.

– Көрмейсің бе, ботасы өлген ғой аруананың. Зары қандай ащы еді. Түйе деген жануар баласын
адамнан артық жоқтайды.
– Мен қорқып қалдым, – деп Оразымбет шынын айтты. – Киелі шығар жануар...
...Түндігі бүркеулі қаракөлеңке үйдің ішінде жалғыз шалдан басқа адам жоқ екен. Ол орнынан тұрып Жолаушылардың жалғыз қараша үйге келуі
қонақтардың сәлемін алып, екі күйшіні төрге отырғызды.

– Ақсақал, сіз де елде жоқ қолқа салып отырсыз. Мен де елде жоқ қолқа салайын. Осы күнге дейін Шал мен Естеместің бір-біріне қолқа салуы.
жар сүймей келе жатыр едім…
Шал Естеместің қолқасын түсініп төмен қарап, ойланып қалды.
– Апырым-ай, мынауың шынында да елде жоқ қолқа екен, – деді ол сәлден кейін. – Ай, бірақ сен де
бір азаматсың ғой. Баламды қор қылмассың. Сөзім сөз. Өнерің жетсе, тілегіңді бердім, қарағым.
– Ар жағын сен тарт! – деп саңқ етіп, домбыраны Оразымбетке тастай берді.Оразымбет домбыраны Күйшінің жолын жас жігітке беруі немесе
нардың июі. “Нар идірген” күйінің өмірге
қағып алып, жалғастырып тарта жөнелгенде, нардың сүті де шелекке сауылдап құйыла берді. келуі
Келесі тапсырманы орындамас бұрын,әдебиет
теориясына көз жүгіртіп, эпилог пен прологтің
анықтамасын есімізге түсірсек.

Эпилог – көркем шығарманы қорытындылайтын
компонент. Эпилог негізгі оқиға желісінен бөлек тұрса да
авторлық идеяны толықтыра түсіп, шығарманың басты
кейіпкерлері жайында қысқаша мәлімет береді, олардың
кейінгі іс-әрекеттерінің жалғасын көрсетеді.

Пролог (гр. prologos – кіріспесі) көркем шығарманың
оқиға мазмұнымен мәнін оқырманға таныстыратын кіріспе
бөлімі. Ол шығарма идеясын дұрыс түсіндіру.
2- тапсырма. Шығарма прологінде айтылған ойды өз көзқарасың арқылы жаз

Шығармадан үзінді Прологтағы ойды түсіндір

Екі салт атты адырдың басына
желе-жортып шықты да, аттарының
басыніркіп, алақан астынан алысты
шолды. Төмен қарай көлбеп бара
жатқан кең жазықтың шетінде
мұнартып оқшау тұрған жалаңаш
тау көрінді.
Ықтимал жауап:
Бұл үзіндінің пролог болу себебі, шығарманың басы ойдың
енді басталатынын аңғаруға болады.Тамаша табиғи көріністе
салт аттылардың тау бөктерінің артында бір оқиғаның куәсі
болатынын түсіндіріп тұрғандай.
Частныхетских
сада
3- тапсырма .Шығарма эпилогі екенін дәлелдеп жазыңыз. Мына сұрақтарға жауап беріңіз.
•Әңгіменің соңы немен бітті?
•Күйші Еспембеттің тағдыры оқырманына нендей ой салып кетті?

Шығармадан үзінді Сіздің пікіріңіз
Біз қайдан білейік, ел «Нар идірген» күйі осылай туыпты
деседі.
Ықтимал жауап:

Үзіндіден түйін екенін білуге болады. Аңыз әңгімеге жататынын байқадым.
Эпилог екенін бірден байқадым, себебі «Күй аңызы» әңгімесінің шешімін беріп тұр.

Частныхетских
сада
Сабақты қорытындылау.
Кері байланыс:

Оқушылар төмендегі сұрақтарға жауап береді:
Мен нені үйрендім?
Маған не жеңіл болды?
Маған не қиын болып көрінді?
келесі сабақта нені білгім келеді?
Қосымша тапсырма:
«Күй аңызы» әңгімесінің кейіпкерлеріне сипаттама беріп, өздерің
қалаған кейіпкерлерге класстер құрастырыңыз
Назар салып тындағандарыңызға рахмет!
Сау болыңыздар!

Ұқсас жұмыстар

Күй аңызы әңгімесі

Тышқан мен мысық

Абай ескерткіштері

Училищені сол жылдары

Онысы - әжесі

Домбыра құрылысы

Нар идірген осылай туған

Дене шынықтыру

Қазақ философиясының төл тарихы

Қазақ әдебиеті тарихында қазақ поэзиясы

Пәндер