Аурудың анамнезі

Презентация қосу

Қазақ ұлттық медицина университеті
Казахский национальный медицинский университет

Тыныс алу жүйесі органдарының аурулары
бар науқастарды қарау тактикасы және
диагностика алгоритмі

Орындаған: Ораз А.А.
Тобы: ЖМ18-23
Қабылдаған: Муратов Е.Ж.
Науқастарды тексеру тәртібі
сұрастыру (шағымдар,
анамнез)
қарап-тексеру
пальпация
перкуссия
аускультация
Негізгі шағымдар

жөтел
қан түкіру
кеуде қуысының ауыруы
ентігу
тұншығу ұстамалары
Жөтел (tussis) - бұл тыныс
алу жолдарын бөгде заттардан,
тітіркендіргіш заттардан және
қақырықтан қорғаудың және өзін-өзі
тазартудың күрделі рефлекторлық
әрекеті. Жөтел орталығының қозуы
жұтқыншақта, көмейде, трахеяда,
лобальды және сегменттік
бронхтарда және плеврада
орналасқан вагус нервінің
рецепторлары тітіркенген кезде
пайда болады.
Жөтелдің сипаттамалары
Ұзақтығы бойынша тұрақты
және мезгіл-мезгіл жөтелдің
аражігін ажыратады.
1. Тұрақты жөтел - созылмалы
бронхитпен, көмей мен кеңірдек
ауруларымен, жүрек
науқастарында өкпеде қанның
ұзаққа созылуымен байқалады.
2. Мерзімді жөтел - тәуліктің
белгілі бір уақытында пайда
болады, таңертең темекі
шегушілерде, туберкулез,
бронхоэктаз болған кезде пайда
болады.
Тембр бойынша жөтел болуы мүмкін
Үргендер тәрізді (көкжөтел, ларингит)
дөрекі және қатты (кеңірдек)
тыныш (өкпе туберкулезі)
дыбыссыз, күңгірт және қысқа (дауыс
қатпарлары зақымданғанда).
Қақырықтың болуына немесе болмауына
байланысты мыналарды ажыратады:
құрғақ жөтел өнімсіз (жедел бронхит пен
жедел пневмонияның бастапқы кезеңдерінде,
құрғақ плевритпен, өкпе эмфиземасымен)
ылғалды жөтел - өнімді (бронхит, пневмония,
бронхоэктаз, абсцесс және өкпе гангренасы).
Қақырықтың саны

Қақырық бөлінуі мүмкін аз
мөлшерде (бронхит, пневмония)
немесе
"толық ауызбен" (тәулігіне 1 -
1,5 литрге дейін) бронхоэктазбен,
өкпенің абсцессімен немесе
гангренасымен.
Қан түкіру (haemoptoe) ол
капиллярлардың өткізгіштігінің жоғарылауына
немесе қабырғаларының жарылуына
байланысты тамырлар түрінде қақырықтағы
қанның араласуымен сипатталады.
Көбінесе гемоптиз келесі жағдайларда кездеседі
бронхоэктаз, туберкулез, қатерлі ісік, инфаркт
және өкпе абсцессі.
Ентігу(dispnoe) - бұл
тыныс алудың жиілігінің,
тереңдігінің, ырғағының,
сондай-ақ ингаляция мен
дем шығару
ұзақтығының өзгеруімен
қиындау сезімі.
Ентігудің пайда болу механизмі - Артериялық
қанның оттегімен сарқылуы және оның
көмірқышқыл газымен шамадан тыс қанығуы.

СЕБЕПТЕРІ:
1) Қабыну инфильтрациясы, ателектаз, ісік,
экссудативті плеврит, пневмоторакс, өкпе ісінуі,
өкпе резекциясы, абсцесс кезінде тыныс алу
бетінің төмендеуі.

2) Бронхит, эмфизема, бронх демікпесі кезінде
бронхтардың тарылуына немесе бронхтардың
ісікпен немесе бөгде затпен бітелуіне байланысты
желдетудің механикалық бұзылыстары.
Табиғаты бойынша олар
мыналарды ажыратады:
Экспираторлық ентігу - шағын бронхтар мен
бронхиолалардың спазмы салдарынан бронх
демікпесінің ұстамасы кезінде байқалатын дем
шығарудың қиындауымен сипатталады.
Инспираторлы ентігу - тыныс алу
қиындаған кезде жоғарғы тыныс жолдарының
саңылауы тарылған кезде пайда болады (бөгде
заттар, кеңірдектің және ірі бронхтардың
ісікпен қысылуы, көмейдің, дауыс
байламдарының, бронхтардың ісінуі).
Аралас ентігу - бронхит, пневмония,
бронхоэктаз және т.б. кезінде пайда болатын.
Айқын және кенеттен пайда
болған ентігу деп аталады
тұншығумен (astma).
Ауырсыну кеуде қуысында тыныс алу
мүшелерінің аурулары кезінде, әдетте, бар плевралық
шығу тегі.
Сондай-ақ, қабырға аралық нервтердің,
бұлшықеттердің, қабырғалардың және т.б.
зақымдануы ауырсынудың пайда болуына әкелуі
мүмкін. Бұл ауырсынулар, науқас сау жаққа
еңкейгенде күшейетін плевра текті ауырсынулардан
айырмашылығы, зардап шеккен жаққа еңкейгенде
күшейеді.
Дегенмен,, есте сақтау керек нәрселер кеудедегі
ауырсыну жүрек және қан тамырлары ауруларына,
көкірек қуысының патологиясына байланысты болуы
мүмкін, сонымен қатар рефлекторлық сипатта болуы
мүмкін, атап айтқанда, асқазан жарасы, өт қабы,
ұйқы безі және ішек аурулары.
Қосымша шағымдар инфекциялық-қабыну үдерісі
мен уыттанудың айқындылығын көрсетеді.
Оларға мыналар жатады:
дене температурасының көтерілуі,
тершеңдік,
жалпы әлсіздік және тез шаршағыштық,
тәбеттің төмендеуі және т.б.
Аурудың анамнезі
Аурудың анамнезін жинау кезінде мыналарды анықтау керек:
ауру қашан, қандай жағдайларда және қалай басталды, жүргізілген тексеру, емдеу және оның
тиімділігі туралы мәліметтер;
созылмалы аурулар кезінде - өршу себептері мен жиілігі, аурудың өршуіне қарай өршіп бара
жатқанын немесе болмайтынын нақтылау;
бұрын болған аурулар, оның ішінде тыныс алу органдарының жіті немесе созылмалы аурулары
туралы, бұрын болған туберкулез және туберкулезбен ауыратын науқастармен қарым-қатынас
туралы деректер;
еңбек және тұрмыс жағдайлары, қоршаған орта (науқасқа физикалық, химиялық немесе
метеорологиялық факторлардың әсері);
- аллергологиялық сыртартқысында;
- науқас темекі шегеді ме, алкогольді ішеді ме, қанша және қаншалықты жиі ішеді;
- тұқым қуалаушылық.
Қарап-тексеру
Жалпы жағдайы м.б. бастап қанағаттанарлық
ауырға дейін (аурудың сипатына байланысты).
Тыныс алу органдарының аурулары бар
науқастарды қарау кезінде мыналарға назар
аударылады:
тері жабындарының түсі (м.б. цианоз)
кеуде қуысының пішіні,
симметриялылық,
кеуде қуысының екі жартысының да тыныс алу
әрекетіне қатысуы
тыныс алу түрі, оның жиілігі, тереңдігі және
ырғағы
көмекші бұлшықеттердің тыныс алуына қатысу.
Цианоз - терінің көкшіл түске
боялуы.
Ол өкпедегі гемоглобиннің оттегімен
қанығуының бұзылуымен, артериялық
қанның оттегімен жеткіліксіз
қанығуымен және тотықсызданған
гемоглобиннің жоғарылауымен дамиды.
Біріншіден, цианоз дененің жұқа
терімен жабылған шеткі аймақтарында
(ерін, табан, қол) байқалады. –
акроцианоз.
Кейіннен ол айналады диффузды
немесе орталық. Жанасу кезінде
мұндай цианоз "жылы", өкпенің тыныс
алу бетінің төмендеуімен, тыныс алу
жолдарының өткізгіштігінің
бұзылуымен, плевра қуысында
сұйықтықтың немесе газдың
жиналуымен байқалады.
Еріндердегі герпетикалық
бөртпелер (herpes labialis).
Өкпенің ұзаққа созылған ауруларында, әсіресе
деструктивті ауруларда (созылмалы абсцесс,
бронхоэктаз) саусақтардың дистальды фалангтары
келесі формада болады "барабан таяқшалары",
ал тырнақтар ұқсас болады "сағат көзілдірігі"
созылмалы гипоксияның салдарынан.
Кеуде қуысының пішіндері

Дені сау адамдарда кеуде
қуысының үш негізгі
формасы ажыратылады:
нормостеникалық
астениялық

гиперстениялық.
Кеуде қуысының
патологиялық
формалары
а — эмфизематозды;
б — салдарлық
в — рахиттік;
г — құйғыш тәрізді;
д — навьевоидты;
е — кифосколиотикалық.
Тыныс алу түрлері
Кеуде қуысының түрі тыныс алу көбінесе әйелдерде байқалады. Тыныс алу
қозғалыстары қабырға аралық бұлшықеттердің жиырылуына байланысты
жүзеге асырылады.
Іштің түрі тыныс алу еркектерде жиі кездеседі, тыныс алу қозғалысы
негізінен диафрагма арқылы жүзеге асады.
Кезінде аралас тыныс алу үлгісінде тыныс алу қозғалыстары қабырға
аралық бұлшықеттер арқылы да, диафрагманың жиырылуы арқылы да жүзеге
асырылады. Егде жастағы адамдарда тыныс алудың аралас түрі байқалады.
Тыныс алу жиілігі нормада құрайды 16 — 20
минутына, түсінде 12-14.
Тыныс алу жиілігінің өзгеруі келесі түрде көрінуі мүмкін:
жиілеуімен (тахипноэ) кезінде пневмония, ателектаз,
эмфизема, жүрек жеткіліксіздігіне байланысты өкпедегі
тоқырау, өкпе ісінуі, плевра қуысында сұйықтықтың немесе
ауаның көп мөлшерде жиналуы, дене қызуының көтерілуі, қан
аурулары (анемия), орталық жүйке жүйесінің функционалдық
бұзылыстары.
сейілумен (брадипноэ) тыныс алу орталығының
депрессиясымен және оның қозғыштығының төмендеуімен
(кома жағдайлары, мидың ауыр аурулары).
тыныс алудың уақытша тоқтауымен (апноэ).
Тыныс алу ырғағының бұзылуы
1. Тыныс алу Грокко – Фругони ()
- Франциядағы коммуна.
2. ДЧейн–Стоксты қорлау
(мидың ауыр, әдетте, қайтымсыз
гипоксиясы, ми қан айналымының
бұзылуы кезінде)
3. Тыныс алу Биота (орталық
жүйке жүйесінің ауыр жарақаттары
кезінде, өлімнің жақындағанының
белгісі ретінде қызмет етеді).
4. Куссмаул тынысы (коматозды
күйдегі науқастарға тән – диабеттік
кома).
Кеуде қуысын пальпациялау анықтауға мүмкіндік
береді:
ауырсынатын жерлер (нәзіктік)
кеуде қуысының төзімділігін бағалау
дауыс дірілін анықтау.
Резистенттілік (серпімділік) кеуде қуысы оның
алақанмен қысылуына төзімділігімен анықталады.
Дені сау адамдарда кеуде қуысы
қысылған кезде серпімді, иілгіш,
созылғыш әсіресе бүйірлік
бөлімдерде.
Қарсылықтың жоғарылауы
(қаттылық) кеуде қуысы келесі
жағдайларда байқалады өкпе
эмфиземасына, елеулі плевра
эффузиясы, өкпенің және плевраның
ірі ісіктері, сондай-ақ кәрілік кезінде
қабырға шеміршектерінің сүйектенуі.
Дауыс дірілі – бұл кеуде қуысының бетіндегі дірілдің
пальпациялық сезімі, ол глоттистен бронхтар бойымен
жүзеге асырылады.
Жылы қалыпты жағдайда дауыстың дірілдеуі қалыпты,
кеуде қуысының симметриялы аймақтарында бірдей
көрінеді.
Күшейту дауыс дірілінің кезде пайда болады
1) өкпе тінінің инфильтрациялық тығыздалуы (жармалы
пневмония, өкпе инфарктісі),
2) компрессиялық ателектазда,
3) бронхтың саңылауымен байланысатын өкпедегі
қуыстың үстінде (абсцесс, туберкулезді қуыс).

Дауыс дірілінің әлсіреуі
1) сұйықтық немесе газ
болған жағдайда плевра
қуысында (гидроторакс,
пневмоторакс).

2) өкпе тінінің ауалығын
арттыру (өкпе
эмфиземасына).

3) обструктивті ателектаз
(бронхтың ісікпен, бөгде
затпен бітелуі).
Соқпалы аспаптар (percussio – соғу) кеуде қуысын
түртуден тұрады.
Салыстырмалы және топографиялық перкуссия
Қатты ұзақ және төмен
дыбыс, өкпенің үстінен
перкуссия арқылы алынған -
деп аталады өкпенің мөлдір
дыбысы.
Патология анықталған кезде:
- мылқау
- доғал
- тимпаникалық
- доғал-тимпаникалық
- қораптық
Өкпенің салыстырмалы перкуссиясы

Ол алынған дыбысты
салыстыра отырып, кеуде
қуысының қатаң
симметриялы
аймақтарында жүзеге
асырылады.
Өкпеде патологиялық
процестің болуын
анықтауға мүмкіндік
береді.
Өкпенің үстінен пайда болуы тұйық перкуссиялық дыбыс
келесі жағдайларда болады:
1) өкпе тінінің тығыздалуының ірі ошақтарының болуы
(крупозды пневмония, 2 кезең)
2) плевра қуысында сұйықтықтың жиналуы (гидроторакс)
3) өкпенің обструкциялық ателектазында

Доғал соқпалы аспап дыбыс анықталады
- өкпенің тығыздалуының шағын учаскелері кезінде (ошақтық
пневмония)
Тимпаникалық перкуссиялық дыбыс :
Өкпеде қуыстың болуы (абсцесс, қуыс)
Пневмоторакс
Бронхоэктаздарда (бронхтардың шектеулі кеңеюі)
Тимпаникалық дыбыстың бір түрі қуыстар болған кезде
мыналар болып табылады
металл дыбысы (қуыс беткей, кеуде қабырғасына жақын
орналасқан, қабырғасы жұқа, тегіс, диаметрі 6 см-ден асады)

жарылған қазанның шуы - саңылаулардағы жабық бос
қазанды шайқаған кездегі дыбысқа ұқсайды. Кезінде байқалады
- ашық пневмоторакста, егер соңғысы бронхпен тар саңылаумен
байланысқан болса
- бронхпен тар саңылау арқылы жалғасатын үстірт орналасқан
қуыстың үстінде.
Күңгірт-тимпаникалық дыбыс кезінде анықтайды
- жармалы пневмонияда (1 және 3 сатылар)
- компрессиялық ателектазда.

Қораптық дыбыс кезінде анықталады
- Өкпе эмфиземасында.
Топографиялық перкуссия

Топографиялық перкуссия анықтауға
мүмкіндік береді
өкпе ұштарының тұру биіктігі
Крениг жиектердің ені
өкпенің төменгі шекарасы
өкпенің төменгі жиегінің
қозғалғыштығы.
өкпе эмфиземасында
Өкпе ұштарының тұру биіктігі мен Крениг
шекаралары ұлғайтылған
Өкпенің төменгі шекаралары төмен түсірілген
Өкпенің төменгі жиегінің қозғалғыштығы
төмендеген
Өкпе жиырылған кезде
Жоғарғы шекаралар азайтылған
Төменгі шекаралар жоғары қарай ығысқан
Қозғалғыштық төмендеген
Плевра қуысында сұйықтық болған кезде

Кеуде қуысының төменгі
бөліктерінде күңгірт дыбыс
анықталады
Өкпенің төменгі шеті
жоғарыда орналасқан.
Доғал және өкпе
дыбысының шекарасы
қиғаш – Дамуазо сызығы
(экссудативті плеврит)
немесе көлденең
(гидроторакс) орналасқан.

Ұқсас жұмыстар

Анамнез жинау

Эпидемиологиялық тексеру мен қадағалау

Жоғарғы жақ тістерінің төменгі жақ тістерін жабуы

ПАРОДОНТОЗ. Клиникасы. Диагностикасы

Тері іріңді аурулары мен терінің инфекциялық аурулары екшеу диагностикасы

Нейротропты вирус

Реактивті артриттің патогенезі

Денсаулық топтары

Перифериялық лимфа түйіндерінің туберкулезі

Аурудың дамуы мен сыртқы белгілері

Пәндер