Балалардағы йод тапшылығы жағдайларының алдын алудағы мейіргердің рөлі

Презентация қосу

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: «Балалардағы йод тапшылығы
жағдайларының алдын алудағы мейіргердің
рөлі»

Орындаған: Жақанқызы Н.
Мамандық: «Мейіргер ісі»
Біліктілігі: «Мейіргер ісінің қолданбалы бакалавры»
Ғылыми жетекші: Коконбаева А. К.
ТаҚЫРЫПТЫҢ ӨЗЕКТІЛІГІ
• Жер шарының1/3 халқы үшін йодты жетімсіз қабылдау қауіпінің
мүмкіншілігі аса жоғары, бұл адамзаттың интеллектуалдық
потенциалына тікелей төнген қауіп. Дүниежүзілік денсаулық
сақтау ұйымының, айтуынша мектеп жасындағы балалардың
шамамен 285 млн және бүкіл әлем бойынша шамамен 2
миллиард адам жеткіліксіз йод қабылдайтынын көрсеткен.
• Халықаралық Біріккен Ұлттар Ұйымының Балалар қоры,
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы, Халықаралық йод
тапшылығынан болатын бұзушылықтарға қарсы кеңес 2014
жылы йод тапшылығы ауруларын денсаулық сақтаудағы 118
әлем елдерінің мәселесі ретінде мойындады. Йод тапшылық
бар аймақтарында 1570 млн. астам адам өмір сүреді, яғни әлем
халықтарының үштен бір бөлігі йод тапшылығының салдарынын
жапа шегуде. Осы элементтердің тапшылығының салдарынан 20
млн. адам ақыл-ойдың кемістігіне шалдыққан.
Зерттеудің мақсаты:

балалардағы йод
тапшылығы ауруларының
алдын алу кезінде
мейіргердің маңызын
анықтау

Зерттеудің міндеттері:
йод тапшылығы ауруларының
1 алдын алудың негізгі әдістерін
зерттеу;
йод тапшылығы ауруларының алдын алу
мәселелері бойынша балалардың білім
3 деңгейін анықтау;

йод тапшылығы ауруларының алдын алу
4 мәселелері бойынша балалардың хабардар
болу деңгейін арттыратын тиімді іс-
шараларды зерттеу;
• Зерттеу әдістері: Дипломдық жұмыста жүйелік тәсіл
қолданылды, оның ішінде зерттеудің статистикалық
әдістері: статистикалық бақылау, деректерді өңдеу
және топтау, статистикалық материалдарды талдау,
бағалау. Статистикалық зерттеу нәтижелерінің
сенімділігі бағалау әдісі, салыстырмалы әлеуметтік
әдістер (сауалнама жүргізу).
• Зерттеудің ғылыми жаңалығы: Зерттеу барысында
Тараз қаласының № 2 қалалық емханадағы 6-12 жас
аралығындағы балалардың ата-аналарына йод
тапшылығының алдын алу мақсатында оқыту әдістері
жүргізілді. балалардағы Йод тапшылығы ауруларының
алдын алу кезінде мейіргердің маңызы анықталды.
Қолдаңылған зерттеу тәсілдері:
• Дипломдық жұмыста жүйелі тәсіл қолданылды, оның ішінде:
статистикалық бақылау; жиналған деректерді өңдеу және
топтау; статистикалық материалдарды талдау; статистикалық
зерттеу нәтижелерінің сенімділігін бағалау; сараптамалық
бағалау әдісі; салыстырмалы талдау әдісі; мақсаттарды
құрылымдау әдісі; социологиялық әдістер (сұрақ қою, тестілеу);
компьютерлік бағдарламада енгізе отырып, математикалық
модельдеу арқылы ұсынылатын көпөлшемді жүйелік талдау.
• Жүйелік талдау мейіргерлік персоналындың йод тапшылығы
бар аурулардың алдын алу мәселелерін шешуге жүйелі
көзқарас үшін әдіснамалық құрал ретінде қызмет етеді. Бүкіл
зерттеу барысында жүйелі тәсіл әдісін қолдандық. Осы әдіспен
алынған материал диплом жұмысының барлық тарауларында
көрсетілген.
2. ЗЕРТТЕУ МАТЕРИАЛДАРЫ МЕН ӘДІСТЕРІ
ЗЕРТТЕУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ
Зерттеу 2019 жылдың қазан айынан бастап 2020 жылдың қараша айына дейін
№2 Қалалық емханада жүргізілді. Жүргізілген шаралар мен араласулар қазіргі
заманғы денсаулық сақтаудың проблемалары мен міндеттеріне және көптеген
бағалаулар мен жағдайды талдауға жалпылауға негізделген.
Зерттеудің сенімді және объективті нәтижелерін алу үшін әр түрлі деңгейдегі
мейіргер қызметтерін зерттеудің заманауи ақпараттық және функционалдық
әдістерін қолдана отырып, алынған нәтижелерді математикалық модельдеу
арқылы кешенді тәсілді қолдандық.
Бұл дипломдық жұмыста жүйелі тәсіл қолданылды, оның ішінде:
статистикалық бақылау; жиналған деректерді өңдеу және топтау;
статистикалық материалдарды талдау; статистикалық зерттеу нәтижелерінің
сенімділігін бағалау; сараптамалық бағалау әдісі; салыстырмалы талдау әдісі;
мақсаттарды құрылымдау әдісі; социологиялық әдістер (сұрақ қою, тестілеу);
компьютерлік бағдарламада енгізе отырып, математикалық модельдеу
арқылы ұсынылатын көпөлшемді жүйелік талдау.
2.1 Йодтың биологиялық рөлі және оның
әсері туралы хабардарлықты анықтау анализі
Йодтың биологиялық рөлі және оның адам денсаулығына әсері туралы хабардарлықты анықтау мақсатында,
біз қаламыздың тұрғындары арасында сауалнама жүргіздік. (Қосымша 1). Сауалнамаға 78 респондент
қатысты. Респондентердің көбі кәмелетке толмаған жасөспірімдер болғандықтан, заңды өкіл ретінде ата-
аналары немесе жақын туыстарын сұрастырдық. Сауалнама арнайы «Google Forma» жүйесі арқылы жүргізілді,
респонденттерге бірнеше сұрақ ұсынылды, және жасы, жынысы, білімі жайлы бірнеше сұрақ қойылды.
Сауалнама анонимді түрде жүргізілді.

Респонденттер арасында әйелдер басым болды – 89 ± 2%. Жасы бойынша ресондеттер келесідей бөлінді: 20
жасқа дейін – 2,3 ± 0,2%, 21 – 30 жас аралығында – 40,4 ± 2,41%, 31 жаста 40 жасқа дейін – 26,3 ± 2,2%, 41
жастан 50 жасқа дейін – 17,2 ± 1,6%, 51 жастан 60 жасқа дейін –9,7 ± 1,7%, және 61 жастан үлкендер – 4,1 ±
1,3%. Респонденттердің орта жасы 27,2 жасты құрады (сурет 1, %).
2%
4%
10%

20 жасқа дейін
30 жасқа дейін
17% 40% 31 - 40 жас аралығында
41-51 жас аралығында
51 - 60 жас аралығында
61 жастан жоғары

26%

Сурет 1 – Респонденттердің жас бойынша бөлінуі
Респонденттердің көбі (83,2 ± 2,2%) жоғары білімді, 5,5 ± 2,0% – орта мамандандырылған
біліммен, аяқталмаған жоғары білімді – 3,9 ± 0,95% және орта біліммен– 7,4 ± 0,6%.

Респонденттердің 79,3 ± 2,2% ішкі секреция безінің қалыпты жұмыс істеуі үшін йод қажет
пе деген сұраққа жауап беруге қиналды, 10,3 ± 1,2% - ия деп жауап берді, қалған 10,3 ±
1,2% респонденттер жоқ деген жауапты белгіледі, (сурет 2).
Респонденттердің көбі – 83,3 ± 1,7%, бұл без қандай гормон шығаратынын білесіз бе?
Деген сұраққа жауап беруге қиналды. Тек, 6,7 ± 0,7% ия деп жауап жазып, бірнеше
гормондарды атап өтті, (сурет 3).

0
жауап беруге қиналамын ия

Сурет 2 – Респонденттердің Ішкі секреция безінің Сурет 3 – Респонденттердің, Бұл без қандай
қалыпты жұмыс істеуі үшін йод қажет пе деген сұраққа гормон шығаратынын білесіз бе, деген сұраққа
жауабы жауабы
Йод тапшылығы қандай ауруға себеп болуы мүмкін деген сұраққа 37,5 ± 1,8% респондент
көптеген ауруларға деген жауапты белгілеген, 24,6 ± 1,9% эндемиялық зобты ата өтті, 12,5±
1,1%, респондент жүйке жүйесі мен жүрек жұмысының қозуын артады деп есептейді;
25,4± 1,1% респондент жауап беруге қиналды (сурет 4).
Сіз йодталған тұзды жейсіз бе? деген сұраққа респонденттер келесідей жауап берді: ия
28,2% (22 респондент), жоқ 21,7% (17 респондент), жауап беруге қиналамын 50% (39
респондент). Бұл сұрақты талдайтын болсақ респонденттердің көбісі йодталған тұз қандай
тағамдардың құрамында бар екенінің білмейтінің байқауға болады, сурет 5.

жүйке жүйесі мен жүрек жұмысының қозуын артады 12.5
50.00%
жауап беруге қиналамын

эндемиялық зоб 24.6
21.70%
жоқ

жауап беруге қиналамын 25.4

28.20%
ия
көптеген ауруларға 37.5
0.00% 20.00% 40.00% 60.00%

Сурет 4 – Респонденттердің йод
тапшылығы қандай ауруға себеп болуы Сурет 5 – Респонденттердің йодталған тұзды
мүмкіндігі жайлы жауаптары, % жейтіні жайлы жауаптары, %
Сіз теңіз өнімдерін жиі жейсіз бе? Деген сұраққа келесіде жауаптар алдық, мен
мүлдем қолданбаймын 32% (25 респондент); сирек 23% (18 респондент); жиі
25,6% (20 респондент); күн сайын 19,2% (15 респондент), 6 суретте бейнеленген.
Сізді йод тапшылығы мәселесі қызықтырады ма? деген сұраққа келесідей
жауап алдық, ия 24,3% (19 респондент), жоқ 46,1% (36 респондент), жауап
беруге қиналамын 29,4% (23 респондент), 7 суретте бейнеленген.

25.60%
жиі 24%
29%

ия
23.00% жоқ
сирек
жауап беруге
қиналамын
46%
32.00%
мүлдем қолданбаймын

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00%

Сурет 6 – Респонденттердің теңіз 7 сурет – Респонденттерді йод тапшылығы мәселесі
өнімдерін пайдалануы қызықтыратыны, %
Бұл сұрақтың жауаптарын талдайтын болсақ көбінесе респонденттердің басым бөлігі
46,1%, йод тапшылығы мәселесі қызықтырмайтының байқауға болады, бірақ осы
мәселені шешудің қандай әдістерін ұсына аласыз деген сұраққа, келесідей ұсыныстар
айтылды: 32% респонденттер йод бар тағамдарды жиі қолдану керек деп есептейді, 28 %
респонденттер тегін дәрі-дәрмек беруді талап етеді, 33% респонденттер түсіндіру жұмысты
жүзеге асыру және сауалнамаға қатысқандардың 7% йод тапшылығының таралуын
болдырмау дәрігерлердің тұрақты тексерісі керек деп санайды, 8 суретте бейнеленген.

дәрігерлердің тұрақты тексерісі 7.00%

түсіндіру жұмысты жүзеге асыру 33.00%

тегін дәрі-дәрмек беру 28.00%

йод бар тағамдарды жиі қолдану 32.00%

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00%

8 сурет - Йод тапшылығы мәселесін қалай шешуге
болады, респонденттердің пікірі бойынша
2.2 Йод тапшылығы мәселесінде
мейіргерлердің кәсіби маңыздылығын
анықтау
• Мейіргерлік көмектің сапасын бағалау мақсатында біз респонденттерге әлеуметтік зерттеу
жүргіздік. Сауалнама 12 сұрақтан тұрады, олар респонденттер туралы деректерді (жынысы, жасы,
білімі және т.б.), мейіргер көмегінің көлемі туралы сұрақтарды, пациенттердің мейіргер ісі
мамандарының жұмысы туралы пікірін, мейіргер көмегінің сапасын жақсарту бойынша
ұсыныстарды қамтиды.
• Сауалнамаға 76 респондент қатысты. Респонденттер жасы бойынша келесідей нәтижелер алынды –
30% (23 адам) «35-45 жас», оның ішінде 25% (19 адам) «45-65 жастан асқандар»және 25% (19 адам)
«15-35 жас», ал 19% (15 адам) «5-15 жас» нұсқасын таңдады, 9-суретте бейнеленген.
5-15
19%

45-65 жастан жоғары
25%

15-35
25%

35-45
30%

9 –сурет –Респонденттердің жас көрсеткіші
• Сауалнаманың талдауы бойынша респонденттердің 52% (40 адам) «жұмыс істейтін»,
32 % (25адам) «жұмыссыз» , 14 % (11 адам) «студент», 10 суретте бейнеленген.
• Сізге қаншалықты мейіргердің күтімі маңызды деген сұраққа, респонденттердің (38
адам) 50% «90-100%» нұсқасын, (24 адам) 31 % «70-80 %»нұсқасын , (12 адам) 15%
«60-70» нұсқасын, (2 адам) 2% «40-50%» деген нұсқаны тандады, 11 суретте
бейнеленген.
• Бұл сұрақтаың жауаптарын ескеретін болсақ респонденттер үшін мейіргер
мамандары қаншалықты маңызды екенің байқауға болады.

жұмыссыз жұмыс істейді студент
90-100%
14%
33%
70-80 %

60-70 %

40-50 %
53%
0 10 20 30 40 50 60

11 –сурет –Мейіргер күтімінің маңыздылық
10 –сурет – Респонденттердің жұмыспен
көрсеткіші, респонденттердің пікірі
қамтылу динамикасы, %
бойынша
• Емхана мейіргерлерінің күтіміне қанағаттанасыз ба деген сұраққа,
респоденттің (65 адам) 85% «әрине, өте жақсы» нұсқасын, ал (9 адам)
11 % «жақсы» деген нұсқасын, сонымен қатар (2 адам) 2 %
«қанағаттанарлық» деген нұсқаны көрсетті, 12 суретте бейнеленген.
• Емнің нәтижесінің жақсы көрсеткіш көрсетуі кімге көбірек маңызды
деген сұраққа, (28 респондент) 36 % «дәрігер, ал (3 респондент) 3 %
«мейіргер» нұсқасын, сонымен қатар (45 респондент) 59 % «дәрігер
әрине, өте жақсы күтім жақсы
және мейіргер»деген
қанаттанарлық
нұсқаны таңдады, 13 суретте бейнеленген.
2%

11%

Дәрігер және мейіргер

Мейіргер

87% Дәрігер

12 –сурет – Емхана мейіргерлерінің
күтіміне респонденттердің 13 – сурет – Емнің нәтижесінің жақсы көрсеткіш
қанағаттануы көрсетуі кімге көбірек маңызды деген сұрақтың
нәтижесі, %
• Сіз өз учаскелік мейіргер қызметкерлерінің кәсіпқойлығын қалай бағалайсыз деген
сұраққа, 53,8% (42 респодент) «өте жақсы» деген баға, ал 21,7% (17 респодент)
«жақсы» деген баға қойды, 24,3% (19 респодент) «қанағаттанбаймың» деген жауап
берді.
• Респонденттердің 24,3% «қанағаттанбаймың» деген жауаптарын ескере отырып
мейіргер мамандарына әліде өздерінің кәсіби құзыреттіліктерін жақсарту қажеттілігін
байқауға болады, 14 суретте бейнеленген.
• Сіз мейіргерлердің міндеттерін орындау сапасына қатысты шағымдарыңыз бар ма,
деген сұраққа 76% (58 респодент) «жоқ» деген жауапты, ал 10% (7 респодент) «кейде»
деген жауапты, сонымен қатар респоденттердің 14% (11 респодент) «жауап беруге
«жоқ»
қиналамын» 53.80%
60.00% деген жауапты көрсетті, 15 суретте бейнеленген.
кейде
«жауап беруге қиналамын»
40.00%
21.70% 24.30% 14%
20.00% 10%

0.00%

76%

14 –сурет – Респонденттердің өз 15 –сурет - Мейіргерлердің міндеттерін
учаскелік мейіргер қызметкерлерінің орындау сапасына қатысты
кәсіпқойлығын қалай бағалайтының респонденттердің шағымдар көрсеткіші
көрсеткіші
• Сіз мейіргерлердің сізге деген қарым-қатынасына қанағаттанасыз ба
(қарым-қатынас мәдениеті, көңіл бөлу, тілектестік, сұрақтарыңызға
жауап) деген сұрақ болды. Респодентттердің 78% (60 адам) «ия» деген
нұсқаны, ал респодентттердің 10% (7 адам) «кейде» және 11% (9 адам)
«жауап беруге қиналамын» нұсқасын көрсетті, 16 суретте бейнеленген.
• Сізге мейіргерлер йод тапшылығы жайлы мәліметтер береді ме деген
сұраққа респонденттеден келесідей жауап алдық, ия 48,7% (38
респондент), жоқ 15,3% (12 респондент), барлығы емес 21,7% (17
респондент), жауап беруге қиналамын 48,7% (38 респондент), 17 суретте
бейнеленген.

49% 49%

22%
15%
78%

10% 11%

ия кейде жауап беруге қиналамын

16 –сурет – Респонденттердің
мейіргерлердің қарым-қатынасына 17 –сурет – Мейіргерлердің йод тапшылығы
қанағаттануы жайлы мәліметтер беруі
• Егер мәлімет берілсе, көбінесе кімнен аласыз мәліметті деген сұраққа
респонденттер келесідей жауап қайтарды дәрігерден 42,3% (33
респондент), мейіргер 34,6% (27 респондент), бөлім меңгерушісі
17,9% (12 респондент), жауап беруге қиналамын 5,1% (4 респондент),
18 суретте бейнеленген.
• Жалпы мейіргерлер сізге қажетті мәліметті толық бере алады деп
ойлайсыз ба деген сұраққа, 62,8% (49 респондент) ия деп жауап берді,
24,3% (19 респондент) жоқ деп ойлайды, қалған 8 респондент 12,8%
жауап беруге қиналды, 19 суретте графикалық нұсқасы бейнеленген.
60.00% 53.80%
жауап беруге қиналамын
6% 40.00% 24.30%
21.70%
бөлім меңгерушісі
18%
20.00%
дәрігер 0.00%
42%

мейіргер
34%

19 –сурет - Мейіргерлер қаншалықты қажетті
18 –сурет –Респонденттер көбіне мәліметті толық бере алатыны жайлы
кімнен мәлімет алады респонденттердің пікірі
ҚОРЫТЫНДЫ
Респонденттердің басым бөлігі 46,1%, йод
тапшылығы мәселесі қызықтырмайтының анықтадық,
бұл әрине өкінішті себебі денсаулық мәселесі тек
медициналық қызметкерлердің қолында ғана емес.
Респонденттердің 78% мейіргерлердің қарым-
қатынасына қанағаттанады. 48,7% респонденттер йод
тапшылығы жайлы мәліметтерді мейіргерлерден
алатының атап өтті.
Жалпы респонденттердің 62,8% мейіргерлер оларға
қажетті мәліметті толық бере алады деп ойлайды, бұл
мейіргерлердің кәсіби маңыздылығының дәлелі.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

Йодтың адам ағзасындағы артық мөлшері

Аурухана ішілік инфекция туралы түсінік

Аурухана ішілік инфекция және мейіргердің ролі

Тіршілікке қажетті элементтер

Йод жетіспеушілігі

Күтімді жоспарлау

Пациенттерді қауіпсіз жылжыту кезіндегі мейіргердің рөлі

Алиментарлы анемия

Қант диабеті бар пациенттерге мейіргерлік күтімді ұйымдастыру

Балалардағы гиповитаминоз

Пәндер