КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫН ТАЛДАУ

Презентация қосу

КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ
ТҰРАҚТЫЛЫҒЫН ТАЛДАУ
БАЛАНС АКТИВТЕРІНІҢ ҚҰРАМЫ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫНЫҢ
ДИНАМИКАСЫН ТАЛДАУ

Қаржылық тұрғыдан тұрақты кəсіпорын деп
келесі шарттарға жауап беретін кəсіпорындарды
айтамыз:
Активтерге, солардың ішінде негізгі қорларға,
бейматериалдық активтерге, айналым
қаражаттарына жұмсалған қаражаттарын өзінің
меншікті қаражаттарының есебінен өтеуге қабілетті
кəсіпорын;

Себепсіз дебиторлық, кредиторлық қарыздарға жол
бермейтін кəсіпорын;
Өзінің мойнына алған міндеттемелерін уақытында
орындай алатын кəсіпорын.
Баланс активтерінің құрамы мен құрылымының динамикасын талдау – кәсіпорынның
барлық мүліктерінің және оның жекелеген түрлерінің абсолюттік және салыстырмалы
арту немесе кему мөлшерін белгілеуге мүмкіндік береді.
Қаржылық есептің маңызды элементі болып саналатын активтерді, талдау
барысында, осы активтердің нақты қолда бары, құрамы, құрылымы және оларда
болған өзгерістер зерттеледі. Активтердің жалпы құрылымы мен оның жеке топтарын
талдау, олардың рационалды таратылуын талқылауға мүмкіндік береді.
Активтердің өзуі (артуы) кәсіпорынның болашақтағы дамуын көрсететін
болғандықтар, ол осы кәсіпорын жұмысының оң нәтижесін сипаттайды.
Алайда, кәсіпорын мүлкі құнының өсу себептерін талдағанда, жоғары деңгейі
баланстық есептің номиналды көрсеткіштерінің нақты көрсеткіштерден айтарлықтай
ауытқуына әкеліп соқтырады инфляция әсерін ескеру қажет. Отандық тәжірибеде
инфляцияны есепке алу тек негізгі құралдардың баланстық құнын құру барысында
жүргізіледі.
Отандық есептік-аналитикалық тәжірибеде өндірістік қорлар, дайын өнім және
тауарларды қайта бағалау жүргізілмейді. Сондықтан да олардың құнының өсуі,
инфляциялық фактор әсерінен болатын күмәнсіз.
1 кестенің мəліметтеріне сəйкес, қарастырылып
отырған кəсіпорынның 2018 жылы активтері 14769 мың
теңгеге ұлғайған немесе 0,27%-ке өскен. 2019 жылы
2221189 теңгеге немесе 40,05%-ке өскен. Оның ішінде
негізгі қорлар 2018 жылы 31669 мың теңгеге немесе
0,73%-ке өсіп, 2019 жылы 318258 мың теңгеге немесе
7,28%-ке азайған. Ағымдағы активтер 2019 жылы
2821239 теңге. Немесе 339,32%-ке өсіп, 2018 жылы
16698 мың теңгеге немесе 1,95%-ке төмендеген.
Дебиторлық қарыздары 2018 жылы 25288 мың теңгеге
немесе 3,83%-ке азайып, 2019 жылы 2798549 мың
теңгеге немесе 440,51%-ке артқан.
Осы кестенің мəліметтері негізінде кəсіпорын активтерінің өсу
қарқынын анықтауға болады:
А=((НҚЖС+ААЖС)/(НҚЖБ+ААЖБ))*100-100
А – кəсіпорын активтерінің талдау мерзіміндегі өсу
қарқыны;
НҚЖС – жыл соңындағы негізгі қорлар;

ААЖС - жыл соңындағы ағымдағы активтер;
НҚЖБ – жыл басындағы негізгі қорлар;
ААЖБ - жыл басындағы ағымдағы активтер.
2018 жыл
А=(4371751+841571)/(4340082+858269)*100-
100=0,3
2019 жыл А=7716303/5213322*100-
100=48,01

Кəсіпорынның нақты активтерінің өсу қарқыны бұл
1. Егер кəсіпорынның МК¢, МҰМК¢, ЖНК¢<0 болса, онда
бұл кəсіпорын - қаржылық тұрғыдан дағдарысқа
ұшыраған деген қорытынды жасауға болады;
2. Егер осы 3 көрсеткіштің 2-уі<0 болып,1-уі>0
болса, ондабұл кəсіпорынның қаржылық
тұрақтылығы – нашар;
3. Егер осы 3 көрсеткіштің 1-уі<0 болып,2-уі>0
болса, ондабұл кəсіпорынның қаржылық
тұрақтылығы – орташа;
4. Егер осы 3 көрсеткіш>0 болса, онда бұл кəсіпорын
қаржылық тұрғыдан тұрақты кəсіпорын болып
табылады.
Жоғарыдағы кестенің мəліметтері негізінде кəсіпорынның
автономия коэффициентін есептеуге болады. Басқаша айтқанда,
бұл коэффициент кəсіпорынның қаржылық тұрғыдан тəуелсіздік
коэффициенті деп аталады. Бұл көрсеткіш қарастырылып отырған
кəсіпорынның сырттан тартылған қарыз қаражаттарынан
тəуелсіздігін жəне меншікті қаражаттардың жеткіліктілігін
көрсетеді. Келесі формуламен есептеледі:
КА=МҚ / БҚ≥0,6
МҚ – меншікті қаражаттар;
БҚ – баланс қорытындысы.

2018 ж.б.К=0,92
2018 ж.с. К=0,85
2019 ж.б. К=0,85
2019 ж.с. К=0,93
Қорытынды:
Бұл кəсіпорынның 2019 ж.б. КА=0,85, ал
осы жылдың соңындағы КА=0,93, яғни 0,07-
ге көбейген. Бірақ КА арнайы нормативтен
жоғары болғандықтан, бұл кəсіпорынның
сырттан тартылған қарыз қаражаттарынан
тəуелсіз жəне меншікті қаражаттарының
жеткіліктілігін көрсетеді.
Икемділік коэффициенті – кəсіпорынның меншікті
қаражаттарының ішіндегі неғұрлым икемді, яғни
күнделікті қаржылық-шаруашылық қызметінде
пайдалану үшін қол жетімділігі жоғары қаражаттардың
үлесін көрсетеді.
КИ=(МҚ-(НҚ+АТА)) / МҚ≥0,5

Мұндағы: Ки-икемділік
коэффициенті; МҚ-меншікті
қаражаттар;
НҚ-негізгі қорлар;
АТА-айналымнан тыс
активтер. 2018 ж.б.К=0,08
2018 ж.с. К=0,07
2019 ж.б. К=0,07
2019 ж.с. К=0,43
Қорытынды:
Бұл кəсіпорынның талданып отырған
мерзім ішіндегі КИ арнайы нормативтен
жоғары болғандықтан, кəсіпорынның
меншікті қаражаттардың ішіндегі
неғұрлым икемді қаражаттардың
үлесінің біршама жоғары екендігін
көрсетеді.
Кəсіпорынның қаржылық тұрақтылығын анықтайтын
соңғы көрсеткіш – қарыз коэффициенті. Бұл көрсеткіш
кəсіпорынның өз кредиторларының алдындағы
қарыздарының ақшалай көлемін көрсетеді. Қарыз
коэффициентінің ұлғаюы кəсіпорынның қаржылық
тəуекелінің өскендігін білдіреді. Ал, азаюы қаржылық
тұрақтылыққа оң ықпалын тигізеді.

КҚ=ҚММ / БҚ
Мұндағы: Кқ – қарыз коэффициенті;
ҚММ – қысқа мерзімді
міндеттемелері; БҚ – баланстың
қорытындысы.

Ұқсас жұмыстар

Қаржылық талдау мақсаты және міндеттері

ҚАРЖЫ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫН ТАЛДАУ

Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін талдау және бағалау

КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ

Несиелік операциялар есебін ұйымдастыру

Бухгалтерлік есептің мақсаты

Есептік цикл мен қаржылық есеп беруді дайындау

Кәсіпкерлік қызметті қаржыландыру

Кәсіпорынның қаржылық ортасы

Бизнесті жоспарлау процесінің кезеңдері

Пәндер