Шортан обасы және Тұқы балықтарының шешек ауруы

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі “Семей қадасының Шәкәрім атындағы Университеті” КеАҚ

Орындаған: Жәбезқанова Айсұлу

Топ: ВС - 903

Тексерген: Жайлаубаев Ж. Д

Шортан обасы және Тұқы балықтарының шешек ауруы

Шортанның обасы - тері жабындысының және шырышты қабықтың геморрагикалық қабынуымен сипатталатын инфекциялық ауру. Кейбір тұщы су балықтары да ауырады (алабұға, тыран, торта, нәлім) Шортанның обасы көптеген Европа елдерінің және бұрынғы Кеңес одағы елдерінің тұщы және тұзды суқоймаларында (көлдерде, суқоймаларда) кездеседі.

КІРІСПЕ

Ауру қоздырушысы дәл анықталмаған. В. Ше- перклаус аурудың қоздырушысын Aeromonos punctate forma pellis деп есептеген. Көптеген зерттеушілердің пікірінше тұщы сулардағы қоздырғышы Aeromonos punctate f. pellis, ал тұзды су- ларда Vibrio anguillarum болып табылады. Бірінші қоздырғыш тұқы балықтарының аэромонозының қоздырғышына ұқсас, бірақ көмірсутегіні ферменттемейді. Vibrio anguillarum бактериясы бірталшықты вибрион, спора немесе капсула түзбейді, гемолиз ту- дырады, кейде лактозаны маннит және сахарозаны ферменттейді; кей жағдайларда индол мен күкірт сутегіні түзеді, галофилен, факультативті анаэроб, Грам бойынша боялмайды, қоректік ортада осу үшін температуралық оптимум 18-23°С құрайды. • Ағысы қатты суларда қоздырушы көп сақталмайды (бірнешесағат) .

Қоздырушысы

Әр түрлі сыртқы орта факторларының әсеріне және организмнің шыдамдылығына байланысты ауру бірнеше формада көрінуі мүмкін. А -формасында дөңгеленген «құрғақ» язва немесе қызыл дақтардың (5-10см) пайда болуымен сипатталады. С - формасы кезінде қызыл дақтар жұтқыншақтың сілемейлі қабатында көрінеді, ал Д - формасында шіріп кеткен жаралардың болуы. Бұл дақтар балықтың жоғарғы қабатында, бүйірінде және аркажүзбе қанаттарының маңында пайда болады.

. Шортандарда ауру әдетте өрістеу уақыты біткеннен кейін бірнеше күннен соң байқалады (наурыз-сәуір) . Аурудын тууына шортандардың өрістеу кезіндегі көктемнің күндерінің суық болуы себеп болады, ол кезде балықтар қатты әлсірейді. Ірі суқоймаларда эпизоотологиялық үдерістің ұзақтығы (көлде, сукоймада) бүкіл жаз бойы созылуы мүмкін және басқа суқоймаларға ауру су ағысы арқылы немесе тасымалдайтын, өрістейтін балықтар арқылы тарайды. Инфекцияның ошағы болып ауру немесе өлген балықтар сондай-ақ, микроб тасымалдаушылар болып табылады. Шортанның обасы бірінші рет Ресейдегі Сенежско көлінен, Еділ өзеніндегі Ириклин суқоймасынан анықталған. Балықтардың өлуі 40% дейін көрінуі мүмкін. Ауру уылдырық шашу алдында су тем- пературасы 3, 9°С дейін төмендегенде және судың үлкен ағысы кезінде пайда болады. Нәтижесінде, балықтар өте қатты әлсірейді. 2001 жылы Ресейдің орталық бөлігіндегі табиғи суқоймаларында аурудың күшейгені тіркелеген.

Эпизоотологиясы

Клиникалық белгілері, патогенез

Балықтың денесінің үстінде құрғақ, мөлшері 5-10 см болатын жаралар пайда болады. Жара әдетте құрсағына жақын бүйірінде орналасады, нүкте түріндегі көптеген қан дақтары да болады, бұл үстіңгі жақтарындағы жаралар. Жарада сапролегниялар өспейді. Патолого-анатомиялық ауытқулар болмайды.

Диагнозы

Өрістеу уақытындағы клиникалық белгілеріне эпизоотологиялық мәліметтердің негізінде, бактериологиялық зерттеулерге карап кояды. Тәжірбие жүзінде сау балықтарды ауру балыктардын ішкі суспензиясымен ауруды жұқтыртады да соданкейін бақылайды.

Presentation Title

Күресу шаралары

Негізінде суқойманы инфекциядан тазарту кажет. Ауру пайда болған жағдайда шортандарды максимальді аулап және ауру балықтармен өлген балықтарды жинап жою керек. Сондай- ак, аулау құралдарын үнемі дизенфекциялайды. Иммунды үйір құру жұмыстары жүргізіледі және екі-үш жыл бойы шортандардың көлемін төмен деңгейде ұстайды. Суқоймаларда өрістеу алдындағы өрістеу кезіндегі және өрістеуден кейінгі сатыларында су режимінің оптималдығын сақтау қажет.

Presentation Title

Балықтардың шешек ауруы бұл - тұқы балықтарының вирустық ауруы, терісінде күңгірт көкшіл өсінділердің (папилломалар) пайда болуымен сипатталады.

Тұқылардың шешек ауруы

ТАРИХИ ДЕРЕКТЕР

Шешек ауруын вирустық ауру ретінде қарастырудың алғашқы дәлелі 1950 жылдары пайда болды.

Ауру көптеген Еуропа елдерінің, әсіресе Германия, Чехия, Украина, Ресей және т. б., тоған шаруашылықтарында және сирек табиғи су қоймаларында кездеседі, Жапония мен Солтүстік Америкада да тіркелген.