Жобаны жүзеге асыру

Презентация қосу

Лекция 13, 14. Кәсіпкерлік қызмет жүйесіндегі
бизнес-жоспарлау

Тараз, 2022
Бизнесті бастағанда
бастапқыда барлығы жақсы
көрінеді. Бірақ ертеңге,
болашаққа жоспар жасап
үйрену қажет.
Марк Стивенс

Бизнес-жоспар – кәсіпкерлік қызметтің барлық негізгі аспектілері, кәсіпкерге
кездесуі мүмкін басты мәселелер талданатын және осы мәселелерді
шешудің басты әдістері сипатталатын құжат.
Бизнес-жоспардың міндеті

Бизнес-жоспардың міндеті – бизнес идеяны іске асырудың нақты мүмкіндіктерін көрсету. Ол
мүмкіндіктер мен тәуекелдің шынайы бағасын беріп қана қоймай, қосымша
инвестицияларды тарту, несие желілерін ашу қажеттілігін (қажеттілік жоқ екендігін)
көрсетеді. Шын мәнінде, бизнес-жоспар алға қойылған мақсатқа қол жеткізу үшін
кәсіпорынның даму жолдары мен басқарудың жетістігін көрсетеді.
Бизнес-жоспарды пайдаланушылардың екі тобы бар – ішкі (бизнес-идеяның бастамашысы,
құрылтайшылар мен фирма қызметкерлері) және сыртқы (әлеуетті инвесторлар,
кредиторлар, серіктестер).

Бизнес-жоспардың негізгі мақсаттары:

ол инвесторға нақты инвестициялық жобаға қаражат салу керек па екендігіне көз
жеткізеді;
•жобаны тікелей іске асыратын адамдар үшін ақпарат көзі болып табылады;
•кредит беруші кредит беру туралы шешім қабылдардың алдында қарыз алушының
бизнесі және кредитті алғанан кейінгі бизнестің дамуы туралы толық ақпарат алады.
Бизнес-жоспар не үшін қажет?

Бизнес жоспар:
кәсіпкерлер үшін
кредит алу үшін
инвесторлардың қаражаттарын
тарту үшін
біріккен кəсіпорын үшін
жаңа қызметкерлер тарту үшін
басқа компаниямен бірігу үшін
керек

Бизнес-жоспардың құрылымы:
1.Түйіндеме
2.Кіріспе
3.Кәсіпорынды немесе жобаны сипаттау
4.Өнімнің сипаттамасы
5.Маркетинг жоспары
6.Өндірістік жоспар
7.Технологиялық жоспар
8.Ұйымдастырушылық және басқару жоспары

9.Жобаны жүзеге асыру
10.Қаржылық жоспар
11.Әлеуметтік – экономикалық тиімділігі
және қоршаған ортаға ықпалы
12.Тәуекелдерді бағалау
Жоба түйіндемесін толтырыңыз:
Жоба туралы ақпарат
Жобаны орындаушы

Жоба атауы
Жоба мақсаты
Жоба саласы

Жоба мәні (бизнес-жоспар не үшін қажет)
Жобаны жүзеге асыру орны (бизнестің орналасуы)

Жоба кезеңі (жоба қай кезеңде)

Жұмыстың басталуы
Экономикалық көрсеткіштер
Жобаның жалпы құны
Меншікті қаражаттары
Несиенің/лизингтің соммасы
Инвестордың/ несие ұйымының аты (ЕДБ, АНК, КТ, МНҰ, АШҚҚҚ)

Сыйақы мөлшерлемесі (%)
Қаржыландыру формасы (Несие/лизинг)
Қаржыландыру мерзімі (ай)

Ашылатын жұмыс орны саны

Өткізу нарығы
Жобаның инициаторы туралы ақпарат
Компанияның толық атауы

Қызметкерлер саны
Меншік түрі

Бірінші басшының аты-жөні
Жобаға жауаптының аты - жөні

ЖК ашылу кезеңі
Заңды мекен - жайы
Нақты орналасқан мекен-жайы
Байланыс тетіктері
1.Түйіндеме
Түйіндемеде келесі ақпараттар болуы қажет:
кәсіпорынның толық атауы, мекен-жайы мен
телефоны;
жобаның ұзақ және қысқа мерзімді мақсаттары,
қандай өсімге жетуге болады, қандай кіріс алу
жоспарлануда, қандай уақыт кезеңінде;
жобаның жалпы құны, инициатордың жобаға
инвестицияландыратын қаржы көлемі;
жоба тиімділігінің негізгі экономикалық
көрсеткіштері.

2. Кіріспе
Кіріспе бөлімде бизнес-жоспардың мәні қысқаша
сипатталады. Инвестициялау объектісі ретінде
қарастырылатын саланың күйін және даму
тенденциясы зерттеледі.

3.Кәсіпорынды немесе
жобаны сипаттау

Инвестициялық шешімдер қабылдайтын тұлғаларда,
инвестициялық жобаны іске асыруда инвестициялық
объект ретінде көрінетін кәсіпорын немесе оның
серіктестері туралы нақты пікір қалыптастыру
мақсатында кәсіпорын мен сала сипатталады.

4.Өнімді сипаттау

Бұл тарауда ұсынылатын өнімнің
тұтынушылық қасиетіне қысқаша
сипаттама беріліп, осындай
өнімдердің нарықтағы
салыстырмалы талдау нәтижелері де
көрсетіледі. Өндірілетін өнімнің
соңғы 5-10 жыл ішіндегі нақты және
құндық көрсеткіштері, оның
құрылымы жөнінде де мағлұматтар
берілгені жөн. Бизнес – жоспарда
өнімнің суретін көрсету, оның
безендірілу сапасын жоғарлатады.

4. Өнімді немесе қызмет көрсетуді сипаттау
4.1. Өнімнің немесе қызмет көрсетудің атауы.
4.2. Қолдану аясы.
4.3. Өнімнің /қызмет көрсетудің тұтынушылық
сапасын қысқаша сипаттау.
4.4. Өнімнің /қызмет көрсетудің бәсекеге қабілеттігі .
4.5. Өнімді шығарудың
лицензиялау/сертификаттаудың бар болуы немесе
қажеттілігі
4.6. Өнімнің /қызмет көрсетудің шығарылымға мен
сатуға дайындық дәрежесі.
4.7. Өнімнің /қызмет көрсетудің зиянсыздығы мен
экологиялығы.
4.8. Өнімнің /қызмет көрсетудің шығару жағдайы мен
қораптау қажеттілігі.
4.9. Сатылымнан кейінгі қосымша кепілдіктер мен
сервисі .
4.10. Өнімнің /қызмет көрсетудің пайдаланудан
кейінгі утилизация қажеттілігі .
4.11. Өнімнің /қызмет көрсетудің даму стратегиясы,
кеңейту жоспары мен модернизациясы.
Өнімнің /қызмет көрсетудің атауы

Бұл бөлімде өнімнің /қызмет көрсетудің сипаттамасы, олардың
ерекшеліктері көрсетіледі. Қазіргі жағдайда шағын бизнес нарығында
монополист болу екіталай. Сондықтан өз өніміңіздің ерекшелігіне көп
мән беру керек. Басқа өнімге қарағанда, сіздің өніміңіз неге және немен
ерекшеленетінін көрсету қажет. Жеке ерекше сипаттарды көрсете
отырып, нарыққа шығуға және клиенттерді тартуға оңай болады. Мұндай
ерекшеліктерді ерекше сатылым ұсынысы (ЕСҰ) деп аталып, оны жасап
үйрену қажет.

5.Маркетинг жоспары
«Маркетинг жоспары» нарық құрылымы,
бәсекелестердің ұқсас өнімдері, сауда және қызмет
көрсету, баға, жарнама салаларының бизнестің барлық
кезеңдеріндегі - өнімнің пайда болуынан сатуға дейінгі
және сатқаннан кейінгі стратегиясын анықтайды.

Өткізу нарығын сипаттау

1.Жоспарланған компанияны ашу / жобаны жүзеге асыру
саласын анықтау ( саладағы бәсекелестік жағдайы,
болашаққа болжам, маусымдылық және т.б.)
2. Өткізу нарығын сипаттау (нарықты сегменттеу)
3. Бәсекелестерді сипаттау
4. SWOT-талдау
5.Нарыққа кіру кедергілері.
6. Сатып алушыларды тарту стратегиясы

Маркетинг ережелері
• Бизнесте ең алдымен- нарықты зерттеңіз!
• Адамдардың қажеттіліктерін біліп отырыңыз!
• Өз бәсекелестеріңіздің кім екенін жақсы біліңіз!
• Баға саясатын дұрыс қолдана біліңіз!
• Өз тауарыңызды ілгері жылжытуды жоспарлап отырыңыз!

«Маркетингтегі жеті P» ережесі
1. Product (Өнім). Сіз не сатасыз
2. Place (Орналасқан орны). Сіз қай жерде сатасыз
3. Price (Баға). Қандай бағамен сатасыз
4. Promotion (Өткізу). Тұтынушыларды қалай
ақпараттандырасыз және сатып алуға қандай жағдай
жасайсыз
5. People (Адамдар). Бизнесте Сізге кім көмектеседі
6. Process (Процесс). Сату немесе қызмет көрсету
кезінде қандай әрекет жасау керек
7. Physical Evidence (Материалдық куәлік). Қандай
жағдайда сатылады немесе қызмет көрсетіледі

Жарнама

Жарнама ақпараты өзіне
назар аударуы тиіс және
өзіне деген
қызығушылықты ұстап
қалып, оқырманды
ақпараттың мәтінімен
толықтай таныстырып,
оқырманның Сізге керекті
іс-әрекет етуге деген
ынтасын оятып, оны әрекет
етуге биімдеуі тиіс.

SWOT- талдау
Strength – басым жақтары
Weakness – әлсіз жақтары
Opportunities – мүмкіндіктер
Threats - қауіп-қатер

SWOT- талдау

КҮШТІ ЖАҚТАРЫ ӘЛСІЗ ЖАҚТАРЫ
1. 1.
2. 2.
3. 3.

МҮМКІНДІКТЕРІ ҚАУІП ҚАТЕРЛЕРІ
1. 1.
2. 2.
3. 3.

Іскерлік ойын
(ми шабуылы)
Төмендегі тақырыптар бойынша барлық іскерлік мүмкіндіктерді
табыңыз:
– СЕРВИС ЖӘНЕ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ
– ІҚМ
– ӨСІМДІК ШАРУАШЫЛЫҒЫ
– ӨНДІРІСТІК ЦЕХ
– ҚҰС
Жобаңызға фирмалық атын қойып, ұранын, логотипін,
өнімдерін, өткізу нарығын, жарнамасын (суретін сызып)
сипаттап, SWOT-талдау жасап топтық презентация
жасаңыз
УАҚЫТ 15 мин

Сіздің бизнесіңізге қаражат тартудың
бірнеше қайнар көздері бар:
1. Банктер.
2. Инвестициялық қорлар.
3. Мемлекеттік бағдарламалар
4. Жеке инвесторлар.

Қайнар көздер нені талап етеді?
1.Банктер –% төлеу арқылы сомманы қайтару.
2.Инвестициялық қорлар –бизнесте үлесті.
3.Мемлекеттік бағдарламалар– салық төлемдері,
жұмыс орындарын ашу, әлеуметтік пакет.
4.Жеке инвесторлар – табыс (тікелей немесе
жанама), бизнесте үлесті.

6.Өндірістік жоспар
Өндірістік бағдарлама белгілі уақыт ішінде
шығарылатын өнімнің санын, түрлері мен
сапасын, нақтылық және құндық өлшемін
көрсетеді.

Өндірістер бағдарламасы

Өндірістің жылдар бойынша жоспарланған бағдарламасы

2 2 2 2
Көрсеткіш 2 014 2 015 2 016
017 018 019 020
Бір айдағы жөндеу жұмыстарының
104 130 156 156 156 156 156
саны, бір.
Бір айда жүргізілген ТҚ саны, бір.. 104 130 182 182 182 182 182
Бір айдағы табыс, мың тг. 1 872 2 340 2 964 2 964 2 964 2 964 2 964

Қызметтердің жоспарлы бағалары, мың теңге

Машинаны жөндеуге орташа түбіртек 12
Техникалық қызмет көрсетуге орташа түбіртек 6

Жобаңыздың өндірістер бағдарламасын жасаңыз

Көрсеткіш 2018 2019 2020 2021 2022

Бір айдағы өнімдер саны,
бірлік

Бір жылдағы өндірілген өнім
саны, бірлік

Бір өнімнің бағасы, теңге
Бір айдағы табыс, мың тг.
Бір жылдағы табыс, мың тг.

7.Технологиялық жоспар
Өндіріс үдерісі, яғни өндіріс технологиясы жан-
жақты сипатталады. Ол үшін қазір қолданып жүрген
ескі технологияның отандық және шетелдік
түрлерін атап көрсету, өндірісті әртараптандыру,
т.б. қажет.

Қажетті жабдықтар тізбесі
Атауы Саны Бағасы Сомасы
АКПП майын 100% ауыстыру қондырғысы 1 356 356

Отын жүйесін диагностикалау және жуу қондырғысы 1 246 246
Суытқыш сұйықты 100% ауыстыру қондырғысы 1 255 255
Автомобильдің тормоз жүйесіндегі сұйықты ауыстыру
қондырғысы 1 140 140
Инжектор қозғалтқыштардың отын форсункасын тестілеу
автоматы 1 507 507
MG2-A газының ауыстырғыштары 1 238 238
Ермак-5000/1 5,0 тн. автокөтергіші 1 813 813
Ермак-30 000 (4х6т) 24,0 тн. автокөтергіші 1 3 263 3 263

Жерде тұратын гидравликалық пресс, 10т (800х500х1500мм) 1 86 86

Қуысы бар екі ашпалы слесарь столы, 700х1300х870 мм 2 73 145

2-секциялы киім шкафы, 500х800х1850мм 2 38 77
Доңғалақты автоматты үрлеу құрылғысы 1 98 98
Дискілерді сынау станогы 1 402 402
GALAXY СБМП-60-3D теңгерім станогы 1 631 631
Теңгерім станоктары үшін арнайы жабдық 1 27 27
Компрессор 1 45 45
Гидравликалық тұғыр 2 16 32
Дәнекерлеу аппараты 1 45 45
Тэн 2 35 70
Құрал 3 117 350
Жиыны 34 965 26
8.Ұйымдастырушылық және басқару жоспары

«Ұйымдастырушылық және
басқару жоспары» тарауы
бизнес-жоспардың негізгі бөлімі Директор
болып есептеледі, ол
мыналардан тұрады:
фирманың ұйымдық
құрылымы; Технолог Бухгалтер
басқару жүйесі (кім
басқарады);
еңбек ресурстарын басқару.

Ұйымдастыру құрылымы

Директор

Әкімші

Қабылдау Қозғалт. Әр түрлі
Жүру Сұйық.
шы боынша Еден
бөлігінің Электрик ауыстыру жұмыс Күзет
мастер мастер-
мастерлері жуушы
механик мастер- атқарушы
механигі

Мастердің Мастердің Мастердің
көмекшісі көмекшісі көмекшісі
Мастердің
көмекшісі

Еңбекақы төлеу шығыстарының есебі, мың тг.

№ Лауазым Саны Жалақы Есептеуге ЕТҚ
Әкімшілік-басқару құрамы

1 Директор 1 125 125 125
2 Әкімші 1 85 85 85
Жиыны 2 210 210 210

Қосалқы құрам
1 Әр түрлі жұмыс атқарушы 1 35 35 35
2 Еден жуушы 1 35 35 35
3 Күзет 3 35 105 105
Жиыны 5 105 175 175
Құрам бойынша барлығы 7 315 385 385
9. Жобаны жүзеге асыру

Жобаны іске асырудың күнтізбелік жоспары

2 018
Іс-шаралар/ай
7 8 9 10

Маркетингтік зерттеу жүргізу
және ТЭН әзірлеу
Қаржыландыру мәселесін
шешу
Рұқсатнама құжаттарын
дайындау
Кредит алу
Ғимарат, құрал жабдығын
дайындау
Шикізат сатып алу
10.Қаржылық жоспар.
Бөлімнің міндеті: шығындардың өтелімділігі тұрғысынан бүкіл жобаны, кәсіпорынның
тиімділігі мен қаржылық орнықтылығын жалпы экономикалық бағалау. Бөлім инвестор
үшін үлкен қызығушылық береді, себебі бұл бөлім ақша қаражатын пайдаланудың басқа
тәсілдерімен салыстырғанда жобаның тартымдылық деңгейін бағалауға мүмкіндік береді.
Бұл бөлімге келесі бірқатар қаржылық құжаттар жатады:
•табыс пен шығынның жиынтық теңгерімі;
•осындай мерзімділікпен ақша түсімдері мен шығындарының жоспары;
•дәстүрлі түрдегі бірінші жылдың соңына арналған теңгерімдік жоспар;
•көздер бойынша жоспар.
11. Әлеуметтік – экономикалық тиімділігі және
қоршаған ортаға ықпалы
Сіздің өндіріс орныңыз жұмысбастылық деңгейінің
төмендеуіне қалайша ықпал тигізе алатынын
баяндаңыз. Сіздің өндірісіңіз бюджеттің салық
кірістерін қалайша арттыратынын тұжырымдаңыз.
Жобаның жүзеге асырылуынан аймақта қандай
әлеуметтік нәтижеге қол жеткізуге болатынын атап
өтіңіз.
Сіздің өндірісіңіз сыртқы ортаға қандай ықпал
тигізуі мүмкін? Сіздің өндірісіңізге мемлекет
тарапынан қандай талаптар мен стандарттар
қойылады? Бұл талаптарға сіздің өндіріс орныңыз
сәйкес келеді ме?
12.Тәуекелдерді бағалау.

Бөлімнің міндеті – жобаны іске асыру барысында кездесетін қиындықтар мен әлеуетті
мәселелерді анықтау. Инвестор кәсіпкердің ойы айқын және кез келген шараны
ұйымдастырған кезде пайда болуы мүмкін қиындықтарға даяр екендігіне көз жеткізуі тиіс.
Осы бөлімде әдетте келесі мәліметтер келтіріледі:
•жобаның іске асырылуын қиындататын барлық мәселелер атап өтіледі;
•белгілі бір мәселенің туындау мүмкіндігін төмендететін немесе оның теріс әсерін
баяулататын ескерту шараларының кешені айқындалады;
•қолайсыз оқиғалар басталған жағдайда беталыс сценарийі әзірленеді;
•ескерілген және осыған байланысты елемеуге болатын проблемалармен соқтығысудың
төмен ықтималдығы дәлелденеді.
Қосымшалар.

Бизнес-жоспардың қорытынды бөлігінде оны дайындау
кезінде пайдаланылған және негізгі мәтінде сілтемелері бар
дерек көздер, кестелер мен құжаттар көрініс табады. Клиенттер
мен серіктестердің хаттары, шарттар мен келісімшарттардың
көшірмелері, түрлі баға көрсеткіштері, статистикалық шолулар,
анықтамалар, зерттеу нәтижелері және т.б. қосымшаға қосуға
болады.

Ұқсас жұмыстар

Инвестициялық жобалар

ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБА ҚҰРЫЛЫМЫ, ОНЫҢ ТАЛДАУЫ МЕН ӨМІРЛІК ЦИКЛЫ

ТАЛДАУ ТӘУЕКЕЛДІ ТАЛДАУ

Инновациялық жобаны іске асыру

Тәуекелді бағалау әдістері

Жобаны алға жылжыту

Инвестициялық талдаудың қарапайым критерийлері

Жобаны іске асыру

Инновациялық жобаның өмірлік циклы

МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ТЕОРИЯСЫ

Пәндер