ЕВГЕНИКА ҰҒЫМЫ

Презентация қосу

Қарағанды медицина университеті

ЕВГЕНИКА ҰҒЫМЫ. КЛОНДАУ.
ТРАНСПЛАНТАЦИЯ.

Орындаған: Абишева А., Аубакирова Ж.,
Дукенбаева Т., Турсынхан А.
Тексерген: Алипбекова Г.Б.
Қарағанды қаласы, 2023 ж.
Евгеника деген не?

Евгеника - адамның
түқымқуалаушылығы және
оны жақсарту жолдары
туралы адам генетикасы мен
медициналық генетиканы
пайдалануға шақыратын ілім.
Мақсаты - аурудың,
мүгедектіктің және басқа да
субъективті түрдегі қалаусыз
белгілердің адам санасынан
шығуы арқылы адамның
жағдайын жақсарту.
Тарихтан...

Евгениканың қағидаларын алғаш
белгілеп берген - Ф.Гальтон.
Өзінің "Таланттың тұқым
қуалаушығы" атты кітабында
мықты еркектер мен дені сау
әйелдер арасындағы неке ақыр
аяғында дарынды нәсілдің пайда
болуына алып келеді деп болжады.
1926 жылы негізі қаланған
американдық евгеникалық қоғам
Гальтон теорияларын қолдады.
Фашистік Германиядағы Евгеника

Екінші дүниежүзілік соғыс басталғанға
дейін 400 000-нан астам немістер
мәжбүрлі стерилизациядан өтті, ал
тағы 300 мыңы Гитлердің соғысқа
дейінгі евгеника бағдарламасының
аясында өлім жазасына кесілді. АҚШ-
тың Холокост мемориалды
мұражайының мәліметі бойынша 1933-
1945 жылдар аралығында 17 миллион
адам, оның ішінде алты миллион еврей
евгеника үшін өлтірілген.
АҚШ-тағы мәжбүрлі стерилизация
Евгеника қозғалысын АҚШ-та 1900 жылдардың басында танымал биолог Чарльз
Дэвенпорт басқарды. Калифорнияда шамамен 20000 стерилизация жүргізілді, бұл
Адольф Гитлерді нацистік евгеника күшін жетілдіруде Калифорниядан кеңес
сұрауға мәжбүр етті. 1940 жылдарға дейін фашистік Германияның қасіретінен
кейін АҚШ-та евгеника қозғалысына қолдау көрсетілмей, толығымен жойылды.
Сондықтан евгеника қозғалысы Америка тарихындағы ең қараңғы кезеңдердің бірі
ретінде қалған.
Евгениканың екі бағыты:
Евгеника екi бағытта қолға алынды.
«Позитивтi евгеника» бойынша
америкалық идеологтар үздiк
генотиптердi сұрыптап алып,
олардың көбеюiне қолайлы жағдай
жасауды көздесе,
«Негативтi евгеника» бойынша
нашар генотиптердi анықтап,
оларды ұрықсыздандыру, некеге
тұруына шек қою және басқа да
шаралар арқылы ұрпақ тарату
мүмкiндiктерiнен айырудықолға
алды.
Клондау
• Клондау (грек. clon – ұрпақ, бұтақ) –
организмдерді жыныссыз
жолменкөбейту арқылы сол
организмдерге ұқсас ұрпақтар алу.

• Неміс эмбриологы Г.Дриш ең
алғашқы болып жасанды жолмен
егіздерді алуға болатынын дәлелдеді.

• 2005 жылдың 19 ақпанында Біріккен
Ұлттар Ұйымы клондаудың барлық
түріне тыйым салған заң актілерін
қабылдады.
Генетика саласында биотехнология клондаудың
қолданыстағы үш түрімен айналысады:

• терапиялық клондау- зақымдалған жасушаларды алмастыру
үшін дің жасушалары арқылы жыныс жасушаларын өндіру
(олар жұмыртқа мен сперматозоидтар біріккенде пайда
болады).Эмбрионлык бағаналы жасушалардың құрылуын
регенеративті медицина деп те атайды.

• репродуктивті клондау- жануарлардың генетикалық тең
көшірмелерін жасау. Эмобриондарды ауыстыру - бұл суррогат
қарынға салу үшін жануардан эмбриондар алынатын көмекші
көбею әдісі.

• генді клондау- гендердің немесе ДНҚ бөліктерінің көшірмесі.
Клондаудың зияны

• Өте көп қаржыны талап ететін клондаудың қажеті жоқ
• Клондау әдісі арқылы пайда болған адам барлық жағынан
осал болады. Денсаулығы нашар,ойлау қабілеті кем
адамдарды қаптатып не керегі бар деген ғалымдар тобы клон
адамдардың көп жағдайда ұсқынсыз боп туатынын айтады.
• Олар табиғи адамдарға қарағанда өте ерте қартаяды.
Ғалымдар клон адамдардың 30 жаста ақсақал болып отыруы
мүмкін деген болжам айтады.
• Клон адамдардың пайда болуы қылмыс әлемін де талай
былыққа батыруы мүмкін.Сондай ақ қолдан жасалған
тасбауыр адамдардың елдің шырқын бұзатын әрекеттерге
барулары мүмкін. Мысалы, соғыс ансаған кей мемлекеттер
клон-адамдарды көбейтіп, «соғыс ойынын» ұйымдастыруы
мүмкін ғой. Міне осы болжамдарға байланысты әлемнің
көптеген елі клондау ісін дамытуға қарсылық білдіруде.
Трансплантация

• Трансплантология (transplantologia) — бұл ағзалар
мен тіндерді консервілеу, жасанды ағзаларды жасау
және қолдану әдістерін әзірлейтін, трансплантация
мәселелерін зерттейтін биология және медицина
саласы.

• Негізгі мақсаты - зардап шеккен органды немесе
тіндерді функционалды түрде толықтыру

• Трансплантат - пластика жасау мақсатымен өзінің
немесе донордың денесінентолық ажыратылып
алынған тіндердің бөлігі.
Пайдасы Кемшіліктері Қазақстанда ағзаларды сатып
алуға / сатуға болады ма?

• Өлім ауызында • Жасалған «Халық денсаулығы және
жатқан операциялардың денсаулық сақтау жүйесі
науқастардың сәтсіз аяқталуы туралы» Қазақстан
өмірінің ұзаруы Республикасы Кодексінің
• Операциядан 209-бабы 4-тармағының 3)
• Өлім деңгейінің кейінгі тармақшасына сәйкес,
төмендеуіне реабилитациялық трансплантациялаған
байланысты шаралардың толық кезде:адамның ағзаларын
мемлекеттің орындалмауы (ағзасының бөлiгін) және
әлеуметтік (немесе) тiндерін (тінінің
жағдайының • Мүше бөлігін) сатып алуға-сатуға
жақсаруы сатушылардың тыйым салынады
көбею қауіпі
Трансплантат түрлері:

➢Аутотрансплантат -бір организм ішіндегі
трансплантация.
➢Аллотрансплантат -бір түрдегі ағзалар
шегінде трансплантация. Бұл мүшелерді
бір адамнан екіншісіне ауыстыру
➢Изотрансплантация- генетикалық
жағынан бірдей адамдар арасындағы
трансплантация (бір-біріне ұқсас егіздер)
➢Ксенотрансплантат-ағзалардың әртүрлі
түрлерінің шегінде ағзалар мен тіндерді
ауыстырып салу (адамнан – маймылдан,
тышқаннан – егеуқұйрықтан және т.б.).
➢Жасанды (имплант, биоимплант)
Трансплантологиядағы негізгі проблема өлген адамнан
оның мүшелерін алуға туыстарынан келісім алудың өте
қиындығында болып отыр. Мұның себептері бірнешеу:
-халықтың сауатсыздығы;
-діни сенімдер;
-сондай-ақ үгіт жұмысының әлсіздігі.

• Трансплантациялық операциялардың бағасы өте
қымбат болуы

• Әділдік мәселесі: Донорлық мүшелерді
трансплантациялау белгілі бір топтарға және қаржылық
жағдайға қарамау керек. Донорлық мүшелер
медининалық көрсеткіштерге сай ең оптимальды
науқастарға берілу керек.

• Донорлы мүшені коммерциялау мәселесі: мүшелер мен
тіндерді саудалау заңмен қудалану керек.

• Бас тарту немесе сәйкессіздік мәселесі.

Ұқсас жұмыстар

Адам геномы

Адамның жыныс генетикасы

Адам жыныс генетикасы

Тұқым қуалайтын Моногендік аурулар

Эпигенетика ұғымы

Ақпарат туралы түснік

Пайдаланылған әдебиет

Азаматтық құқық субьектілері

ҚҰЗІРЕТТІЛІК ТУРАЛЫ ТҮСІНІК

Әлеуметтік басқарудың мәні,мазмұны

Пәндер