Оқытуда жиі қолданылатын белсенді оқыту әдістері

Презентация қосу

ОҢТҮСТIК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТIК ПЕДАГОГИКАЛЫҚ
УНИВЕРСИТЕТІ
ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРНЫНАН КЕЙІНГІ БІЛІМ БЕРУ ИНСТИТУТЫ
Жоғары мектеп педагогикасы

Тақырыбы: Жоғары мектепте оқуыту
процесін ұйымдастырудың тиімді формалары
мен әдістері

Орындаған: Бектасова Б.М
М 1901-13
Қабылдаған:Куатова Ж.Ж
Оқыту –
• қазіргі заманның талаптарын ескере отырып, білім алушы тұлғасын, білім, іскерлік және дағдыларды меңгерте отырып, мақсатты қалыптастыру мен дамыту процесі. Оқыту -қоғамдық құбылыс түріндегі ересектердің мақсатты бағдарланған жүйелі ұйымдастырылған қоғамдық қатынастар тәжірибесі, қоғамдық сананың даму нәтижесі, еңбек
өндірісінің мәдениеті, қоршаған ортаны қорғау мен оны белсенді қайта өзгерту туралы, білімдерді аға ұрпақтың өскелең ұрпаққа үйретіп, оны олардың меңгеруі.

Оқыту процесіндегі негізгі мазмұнды игеру тетігі – •өзара әрекеттестіктің арнайы формасындағы мақсатты ұйымдастырылған балалар мен ересектердің бірлескен іс-әрекеті, олардың мазмұнды танымдық әңгімелері.

Оқытудың мақсаты – •дамытудың қоғамдық – тарих тәжірибесінің жан – жақтарын: білімдер мен іскерліктері, ғылым, мораль, еңбек, әдебиет, өнер, жалпы және дене тәрбиесін меңгеруге бағытталған мұғалімнің педагогикалық әрекеті мен студенттің оқу-танымдық өзара бірлескен әрекетінен ойша күтілетін түпкі нәтиже.
Оқыту үдерісін дұрыс
ұйымдастыру үшін Оқытудың
өзіндік талабы мен ұстанымдары мен
ережелерін негізге алу оқыту талаптары –
қажет. Ол ереже
оқыту үдерісінің
оқытудың ұстанымдары
болып саналады. Ал тиімді және
ұстаным – жетекші мазмұнды болуын
идея, негізгі талап қамтамасыз ететін
деген мағынаны
білдіреді.
негізгі заңдылық.
Студенттердің өз бетімен
ізденуі, өз бетімен іс-әрекет
етуі оның саналылығына
тікелей байланысты.

Оқытуда бұл ұстаным Бұл ұстаным студенттің
шығармашылық деңгейін
бойынша студенттерге
көтеру, яғни шығармашылық
өздік тапсырмаларды әдіс-тәсілдерді меңгеруін
орындатудың маңызы зор. міндеттейді.

Шығармашылық машық-дағдылар
студентте алгоритмдік деңгей мен
эвристикалық деңгейде жүзеге асады. Мұнда
студент оқытушының бұрын таныстыруы
арқылы меңгерілген танымдық әдістермен
тежелмейді, оларды қолдану арқылы және
басқа түрлерін ойлап табуы арқылы
әрекеттенеді. Бұл – дамыған студент моделі.
Студенттің өздік жұмысы – олардың оқу-танымдық әрекетінің ерекше түрі.

Өздік жұмыстың Ол – оқытушы
жағынан тікелей
өзіндік басшылықтың
ерекшелігі бар. болмауы.

Студент өздік жұмысты орындау
барысында өз бетімен еркін үйренеді
және әрекет жасау дағдыларын
қалыптастырып, дамытады; сұрақ-
жауап арқылы пікірлесуге үйренеді
және әрбір іс-әрекетке белсенділік
танытады.

Ең бастысы өз бетімен іздене білуге
Ең бастысы өз бетімен іздене білу дағдыланып, оның жолдарын өз
дағдыларын қалыптастырып, бетімен қалыптастырып және сол
Жоғары мектептегі оқытудың құрылымы: мақсатты оқыту, мазмұнды оқыту, құралдар, форма,
әдістер, түрлері, оқытудың нәтижесі. Жоғары мектептегі оқыту процесінің құрылымына мынадай
компоненттер жатады:

процессуалды компонент – жоғары білім
B беру мазмұнын меңгеруде жоғары

C
A мектептегі мақсат пен міндеттерді жүзеге
асыру бағытында оқытуды қабылдау
құралдары, әдістері, түрлерін
сипаттайды

B A
бақылау, бағыттау компоненті;
C нәтижені бағалау компоненті – бұл
студенттің жоғары мектептегі
оқыту процесінің оқыту нәтижесі
мен тиімділік дәрежесіне жетуі
мазмұндық компонент – жоғары
мектептегі оқытудың мақсаты мен
міндеттері кіреді; мазмұндық компонент –
бұл кәсіптік қызметпен өзіндік
білімдендіру, қарым-қатынас пен іс-
әрекетті меңгерудегі білім, білік,
дағдыларды анықтайды
Оқыту үрдісінің сыртқы қалпы дегеніміз оқытуды ұйымдастыру формасы.

оқыту үрдісінің міндеттерін іске асырудағы
Оқытуды ұйымдастыру формасы дегеніміз мұғалім мен оқушылардың іс-әрекеттерінің
сыртқы көрінісі.
дәріс
өндірістік практикалы
практика. қ сабақтар

Жоғары оқу орындарында
білім берудің
ұйымдастырудың алуан
оқытушылардың түрлері кездеседі:
көмегімен жүзеге лабораториял
асатын студенттердің
өзідік жұмысы (СОӨЖ) ық сабақтар

студенттердің
ғылыми-зерттеу
практику
жұмысы (СҒЗЖ) м
• оқытудың дидактикалық циклінің маңызды бөлімі.

Жоғары оқу орындарындағы дәрістер –
Орыстың ұлы хирургі және педагогы Н.И.Пироговтың пікірінше, дәріс егер
лектор жаңа ғылыми материалды бергенде немесе сөз шебері болса ғана оқылуы
керек
Дәрістің негізгі функциялары:
5. Дәрістің қызықтырушы немесе
әуестендіруші функциясы. Дәріс
студенттерге маңызды және
қажетті мәліметті беру үшін
қолданылып қана қоймай
студенттерді жаңа идеяны
3.Түсіндіруші функция. Бұл дамытуға итермелейді.

05
негізінен оқытылып отырған
тақырыптың негізгі ғылыми
ұғымдарына байланысты болады

04
1.Ақпараттық функция. Лекцияда
студенттерге ғылымның жаңа
жетістіктері, оқу пәнінің негізгі
03 4. Сендіруші функция. Бұл дәрісті
баяндаушының өз сөзін дәлелдеуі

02
мазмұны жайлы белгілі бір кезінде жүзеге асады. Студенттер
тақырып бойынша мәлімет береді. айтылған мәліметтерді тыңдайды,
ал оларды сендіру үшін дәлелдеу

01
қажет.
2.Бағыттаушы функция.
Мұнда дәріс қажетті
әдебиеттерге бағыт
береді.
т б
е
у
у и
р
ш
ә е
і
ді ,н
ү
сі
О і
д
ң
ы
н
қ е
н
р
О
ыд то
і
тқ е қ
а
с
у
л
ы
гі у і
а
«тә н
п
н
д
ді
уә р
д
е
ді
сі ә о
ы
ц
р
ді
дс ү
е
у
й
»се с
ш
р
тг( і
ы
е
н
м е т
(д
рі
н е у
е
м
ш
–ті г
о
і
ті
м о ,
в
д)
із б
а
д
т і
ц
а
е л
и
м
і
я
р ы
м
л
м т
ы
у
и б
қ
ш
)е
н ы
р
і ,
у
ж
ә,
И.Я.Лернер мен М.Н.Скаткин оқытудың 5 әдісін ұсынды:

Проблемаларды баяндау әдісі. Оқыушы жаңа материалдарды
баяндамас бұрын сан түрлі амал – тәсілдер мен құралдарды
пайдалана отырып, студенттердің алдына проблема, танымдық
міндеттер қояды, жүйелі дәлеледер, көзқарастар, тұжырымдарды
мысалдарға келтіру арқылы қойылған міндетті шешу жолын
көрсетеді. Студенттер ғылыми ізденіске қатысушы, ғылыми Эвристикалық әдіс. Оқыту үдерісінде
жаңалық куәгері ретінде болады. Осындай әдіс қай кезде де ЖОО – да ұсынылған міндеттерді шешу жолын
кең қолданылатын әдістің біріне жатады. белсенді іздестіруді ұйымдастыру
(студент жекелей немесе оқытушымен
Репродуктивті әдіс. Бұл әдісте
оқылатын материалдар үлгі немесе
2 4 бірлесе). Бұл әдіс ойлау процестерін
белсенді етіп, семинарда, коллоквиумда
ереже бойынша меңгеріледі. Білім танымдық қызығушылықты
алушының қызметі алгоритмдік сипатта арттырады.
болады, яғни, инструкция, ұқсас нұсқаға
сәйкес орындау түрінде келеді.
Зерттеушілік әдіс. Материалды талдап
болғаннан соң, проблема қойылып,
Түсіндірмелі – иллюстративті әдіс.Білім шешуге тиісті міндеттер ұсынылады да
алушылар лекцияда оқулықтан, түрлі оларды орындау туралы қысқаша ауызша
әдебиеттерден, экранды оқу құралдарынан
1 5 немесе жазбаша нұсқау (инструктаж)
«дайын» білім алады. Фактілерді, беріледі. Студенттер өз беттерімен
қорытындыларды қабылдау, ой елегінен өткізу әдебиеттерді, дереккөздерін, бақылау мен
негізінде студенттер репродуктивті дәрежеде өлшемдерді қолдану арқылы ізденеді.
ойлайды. ЖОО – ында ауқымды Ізденістерді бірте – бірте ғылыми зерттеу
информацияны жеткізу мақсатында бұл жұмысына ұласады.
кеңінен қолданылатын оқыту әдісі.
Оқыту әдістемеснің жіктемесі:

Сөздік әдістер – •дәріс, әңгіме, түсіндіру, пікірталас, кітаппен жұмыс.

Көрнеклік әдістер – •иллюстрация және демонстрация
•талдау, салыстыру, салғастыру, абстрактілеу, жинақтау, қорыту, модельдеу (үлгілеу), педагогикалық есептерді шешу, педагогикалық
Индуктивті және дедуктивті әдістер – жағдаяттарды талдау

Репродуктивті әдістер – •түсіндіру, дәріс, әңгіме, нұсқау беру, кітаппен жұмыс, жаттығу

•эвристикалық әңгіме, проблемалық сұрақ, жағдаятты талдау, салыстыру, жинақтау, жүйелеу, модельдеу (үлгілеу), зертханалық
Проблемалық ізденістік әдістер – зерттеу жұмысы, жоба құру

Өзіндік жұмыс әдістері – •кітаппен жұмыс, жаттығу, педагогикалық есептерді шешу, тест шешу, зертханалық зерттеу жұмысы, жоба құру

Оқу – танымдық іс – әрекетті ынталандыру әдістері •оқу пікір сайыстары, иллюстрация және демонстрация, дидактикалық және іскерлік ойындар, тренингтер, жеке (топтық) жобалау,
– зертханалық жұмыс

•ауызша бақылау: жеке, фронтальды (жаппай) тексеру. Жазбаша бақылау: жазбаша бақылау жұмыстары, тестілеу, түсіндірмелі және графикалық
Оқытудағы бақылау және өзін – өзі бақылау әдістері - диктанттар. Машинаны бақылау: тестілеу, виртуалды зертханалық жұмыс.
Оқытудың белсенді әдістері
Жоғары оқу орнындағы
–бұл ең алдымен студент пен
оқытудың белсенді оқытушының қарым –
әдістері– оқу қатынасы тікелей жүзеге
материалын меңгеру асатын сұқбататсып оқыту;
үдерісіндегі танымдық әрекеттің арнайы
студенттердің танымдық ұйымдастыру формасы. Ол
іс -әрекетін арттыруға толық айқындалған және
мақсатын алдын ала
негіз болатын оқыту
болжауға болатын оқыту
тәсілдері. түрі.
Жартылай кәсіби іс – әрекетті
Біліміскерлік, дағдыларын
Оқытудың модельдейтін және іскерлік,
қалыптастыруға
дағдыны қалыптастыруға
белсенді әдістері: бағытталған тәсілдер: бағытталған тәсілдер:

•Жұптасып жұмыс істеу; •проблемалық есептер
•Ротациялық (ауыспалы) •проблемалық
•жағдаяттар
үштік; сұрақтар •«дөңгелек үстел»
•Карусель; •іскерлік ойындар • эвристикалық әңгіме
•Шағын топтармен
•кәсіптік •«миға шабуыл»
жұмыс;
•оқу пікірталасы
•Рөльдік (іскерлік) ойын; жағдаятты талдау • «кейс – стадия»
•Дискуссия;
•Дебат;
•тренинг •өзіндік жұмыс
Оқытуда жиі қолданылатын белсенді оқыту әдістері

«Жұптасқан дәріс» әдісі – бұл өн бойына оқу материалын репродуктивтік, проблемалық,
инетграциялық және диалогтік баяндау элементтерін жинақтаған оқыту тәсілі.

• Пікірталас түрлері:
• - топ оқушыларының жалпылама түрде бір проблеманы шешу барысында пайда болатын пікірталас;
• - әр түрлі педагогикалық құбылыстарға өзіндік ұстанымын білдіру үшін сенімін қалыптастыруға бағытталған пікірталас;
• - арнайы педагог туындатқан нақтылы ақпарат пен дәлелді дәйектерге сүйенген оқу пікірталасы.

Пікірталас әдісі – оқу материалының дау тудыратын тақырыбын қарастыруға, талдауға
бағытталған және білім алушылардың әр түрлі ұстанымдарын бір арнаға тоғыстыратын оқыиу
әдісі.
Оқытуда жиі қолданылатын белсенді оқыту әдістері

«Шағын топтар» әдісі – оқу материалының жалпы сұрақтарыжекелеген өзіндік сұрақтарға
ажыратылатын және білім алушылар топтары арасына бөлініп берілетін, студенттер өздігінен
немес оқытушының көмегімен хабарлама әзірлейтін оқыту әдісі.

«Тірек конспектілер»әдісі – оқу материалын меңгеру мен бекіту ақпарат көздеріне (оқулықтар,
сөздіктер, анықтамалықтар, дәріс конспектілері және т.б) қарай бірнеше рет қайталау
нәтижесінде жүзеге асатын оқыту тәсілі.

Оқытудың жекеленген жүйе» әдісі – білім алушылар өздігінен, жекелей оқу материалын оқу
әдебиеттері, бейнефильмдер, юниталар, слайд – дәрістер, курстық кейстер арқылы меңгеретін
оқыту тәсілі.
Оқытуда жиі қолданылатын белсенді оқыту әдістері

«Миға шабуыл» әдісі– студенттердің ғылыми және практикалық проблемаларды шешудегі дәстүрлі
емес жолдарын іздестіретін ақыл – ой іс – әрекетін ұйымдастыруға бағытталған оқыту тәсілі.

• «Миға шабуыл» әдісін қолдану кезеңдері:
• I кезең – сабақтың мақсаты мен міндететрін анықтау.
• II кезең – сабақтың жалпы өту барысын жоспарлау, сабақтың әр кезеңінің уақыт көлемін анықтау.
• III кезең – жаттығу үшін 3 – 4 сұрақ құрастыру, психологиялық қысымды азайту мақсатында қызықты жағдаяттарды таңдап алу.
• IV кезең– ортаға түскен ойларды бағалау үшін бағалау нормаларын әзірлеу (өзектілігі, теориялық негіздеме, практикалық мәні және т.б).
Оқытуда жиі қолданылатын белсенді оқыту әдістері

«Іскерлік ойындар» әдісі – ережелер бойынша оқу – кәсіби міндеттердің ойын формасында шешілуі.
Білім алушылар кәсіби іс – әрекеттің үзінділерінен көрініс қоя отырып, түрлі рөлдер мен кәсіби іс –
әрекет түрлерін орындайды.

• «Кейс» сөзі (ағылш. case – жағдаят) білім беруде екі мағынада қолданылады: оқу– әдістемелік материалдар жиынтығы және кейбір жағдаяттарды сипаттау.
Жағдаят – белгілі бір проблемамен біріккен жағдай үйлесімділігі. «Кейс – стади» әдісі оқытуда нақтылы жағдаяттарды қолдану және зерттеу тәсілі.

«Дөңгелек үстел» әдісі – педагогика бойынша бұрын өтілген білімдерін бекітуге, оқу материалының
жеткіліксіз тұстарын толықтыруға мүмкіндік беретін, педагогика бойынша проблемаларды өздігінен
шешіп, талдай жасай алу қабілеттерін дамыта түсетін әрі пікірталас жүргізе білу мәдениетін
қалыптастыратын оқыту тәсілі.

«Кейс - стади» әдісі отандық жоғары оқу орындарында АҚШ, Канада бизнес – мектептерінің
тәжірбиесінен алынып қолданысқа енуде.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:

1. «Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудегі іс әрекетті
ұйымдастырудың типтік ережелері» (№ 499, 17 мамыр 2013ж)
2. Шалғынбаева Қ.Қ, Албытова Н.П., Сламбекова Т.С. Жоғары мектеп
педагогикасы: Магистранттарға арналған оқу құралы: Алматы: Эверо, 2014. -
272 бет.
3. Мынбаева А.К, Садвакасова З.М. Инновационные методы обучения или Как
интересно переподавать. Алматы, 2009 - С.341
4. Исаева З.А.,Мынбаева А.К., Садвакасова З.М. Активное методы обучения. –
Алматы, 2005.
5. Мыңбаева Ә.Қ., Айтбаева А.Б., Құдайбергенова Ә.М. Жоғары мектеп
педагогикасы ненгіздері: Оқу құралы. –Алматы, 2016. – 236б.

Ұқсас жұмыстар

Информатиканы оқытуда қолданылатын электрондық ресурстардың құрамы және қолданылу бағыттары

Білім берудің жаңартылған мазмұны жағдайында Биология пәнінен зертханалық оқу үрдісін ұйымдастыруда басшылыққа алатын инновациялық әдіс - тәсілдер

Педагогика ғылымының әдіснамасы

Оқу әдістері мен құралдарын іріктеу

АУЫЛ МЕКТЕБІНДЕГІ САПАЛЫ БІЛІМГЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУДІҢ ТИІМДІ ЖОЛДАРЫ

Дамыта оқытудың маңыздылығы

Арнайы педагогика мен арнайы психологияның теориялық және әдіснамалық негіздері

Дәстүрлі емес сабақтарды интерактивті әдістер арқылы оқыту

Дамыта оқытудың тиімділігі

Дамыта оқыту технологияиясы

Пәндер