Арттерапияның түзету принциптері

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
«М.ӘУЕЗОВ атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті»
ТАРИХ ЖӘНЕ ПЕДАГОГИКА ФАКУЛЬТЕТІ
«АРНАЙЫ ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯ» КАФЕДРАСЫ

№1 СӨЖ
Тақырыбы: Арттерапияның түзету принциптері

Орындаған: Бектасова Балнұр Мұратқызы
ТП-18-2К1
Қабылдаған: Абдукаримова Улжан Ануаровна
Қазіргі таңда арттерапияның айтарлықтай анық бағыттарын
көрсету қиын. Дегенмен де дәстүрлі түрде арттерапия төрт
негізгі психотерапевттік концепцияларға негізделеді.

1. Психоаналитикалық
арттерапия.
2. Психодинамикалық
арттерапия
3. Гуманистік арттерапия.
4. Экзистенциалды
арттерапия
5. Трансперсональды арт-
терапия.
Психоаналитикалық арттерапия.

Сәйкесінше, негізгі ереже – бейсаналыққа қол
жеткізу, іштегі кикілжіңдер туралы білу, катарсис.

Бұл пациенттің түс, фантазия, қорқыныш және т.б. өз бетінше
(үйде) салу техникасы мен сеанста суреттерді интерпретациялауы
(пациенттің терапевтпен бірге). Немесе терапевттің
тапсырмасымен сеанста пациент жиі қолданған, вербальды маркер
деп аталатын ұғымдарды салу, әсіресе “мазасыздану”,
“қорқыныш”, “қабылдамау”, “таңдану” және т.б. ұғымдар.

Fingerpaint техникасы өте кең таралған – қолын
немесе саусақтарын бояуға батырып спонтанды
сурет салу (Mosse, 1940).
Психодинамикалық арттерапия

Арттерапевттермен
Кілттік ұғымдар: ұжымдық
динамикалық бағдарланған
және жеке бейсаналық,
пациент өзінің дәл қазіргі
архетиптік символдар, әсер ету.
сәттегі ішкі жай-күйінің
Психодинамикалық арттерапия Бұл бағыт қазіргі таңда
суретін салып, суретке
(dynamically oriented art Батыста юнгтік аналитикалық
(жағдайына емес) атау беретін
therapy), оның негізін қалаушы психотерапия нұсқаларының
техника да кең қолданылады.
(“arttherapy pioneer”) Фрейд бірі ретінде кең дамыған.
Мұны бір мезгілде терапевт те
пен Юнгтің шәкірті Маргарет Депрессиялық сырқаттар мен
жасайды. Содан соң суреттер
Наумбург (M. Naumburg) зият кемістігі бар балалармен
салыстырылып, пациент
болып есептеледі. жұмыс істей отырып, ол
айырмашылығын сипаттайды,
пациенттің өнерін
өз суреті мен терапевт суретіне
символикалық сөйлеу түрінде
ассоциация береді. Осылайша
қарастырды.
терапевттік диалог құрылады.
Гуманистік арттерапия.
Гуманистік психологияның негізгі ережелерін жалпы алғанда
төмендегідей қысқаша сипаттауға болады (Шарлотта Бюлер):

2. Адам өмірі
біртұтас ретінде
1. Жеке тұлға зерттелуі керек
біртұтас күйде (яғни онтогенездің
зерттелу керек. барлық кезеңдері -
туылғаннан өлуге
дейін).

4. Өмірдің үш
3. Өзін-өзі дамыту
негізгі бағыттары
және өзін-өзі жүзеге
бар: рахатқа деген
асыру - адам
қажеттілік, қолдау
өмірінің негізгі
және қауіпсіздік
мақсаттары болып
қажеттілігі және
табылады (олар
шығармашылық
мағына мен мәнді
жетістікке жету
құрайды).
қажеттілігі.
5. Әрбір адам тұлғаның жеке 6. Әр адам жанның
басын сипаттайтын негізгі көмегімен кикілжіңдік
қажеттіліктерді модельге тенденциялар мен
біріктіруге деген терең полярлықты теңестіру
қажеттілікке ие. қажеттілігіне тап болады.

7. Кінә және мазасыздану 8. Тұлға – реинтеграцияға және
суперэгоны ғана «іздеудің» полярлық байланыстарды
нәтижесі болып табылмайды.
біріктіруге деген ұмтылысқа
бірақ көбінесе өзіндік креативті
әлеует немесе саналы өмір стилін бүкіл өмір барысында үнемі
жасаудағы сәтсіздіктерді жою өзгермелі және сонымен қатар
салдары болып табылады. бір мезгілде тұрақты.
Гуманистік психологияның негізгі ұғымдары (А. Маслоу, А.Гольдштейн,
К.Роджерс, Дж. Рин және басқалар): өзін-өзі дамыту қажеттілігі (Маслоу
бойынша бұл – кез-келген іс-әрекеттің қайнар көзі болып табылады),
тұтастық, бірегейлік, жеке өсу процесі.

Жалпы алғанда, арт-терапиядағы гуманистік көзқарас үш
философиялық жорамалға негізделген:

1. «Ақылсыз» адамдар жоқ, нақты проблемаларға тап болған
адамдар бар. Өмір сүруге деген ұмтылысты күшейту, өмір мәнін
табу қабілетін дамыту және өмір салтын барынша креативті етуге
көмек көрсету шығады.

2. Барлық адамдарға тән түрлі өмір кезеңдерінде (өмірлік
дағдарыстар теориясы) сәтті жүзеге асу (өзін-өзі
өзектендіру) қабілетсіздігі.

3. Өзін-өзі өзектендіру нәтижелері жеке тұлға өмірді
рухани ететін өзіндік трансцендентті мақсаттарын
тұжырымдау жағдайына жеткенше стерильді болып
табылады.
Гуманистік арт-терапияның мақсаты – полярлық
арасындағы (мысалы, махаббат – жек көру, әлсіздік - күш,
алшақтау - жақындау, ынтымақтастық - бәсекелестік,
тәуелділік - тәуелсіздік, үстемдік - бағыну, және т.б.)
теңгерімділікті сақтай алатын жеке тұлғаның тепе-теңдігін
дамыту. Осы мақсатқа қол жеткізу үшін адамның жаһандық
мақсаттарын нақтылау қажет. Осыдан гуманистік
арттерапияның жеке адамның көкжиегін кеңейту міндеті
келіп шығады:
- өмірдің тұтастығын
қолдау (дамыту),

- символдық
коммуникацияның аса терең - шынайы даралыққа
деңгейлерін дамытуда эмпатия жету,
мен интуицияны пайдалану.

- ішкі өмірлік дағдарыстарды
- автономиядан
адекватты қабылдау (мысалы,
тұлғааралық байланыстар
«сындарлы жалғыздық»
жақындығына көшу,
түсінігі),

- өмір шеңберінде
- негізгі өмірлік
шынайы
мақсаттарды
перспективаларды
тұжырымдау,
дамыту,
Экзистенциалды арттерапия гуманистік
психологияның жеке тұлғаға деген
қатынас туралы негізгі ережелерін
қабылдай отырып, индивидке
символикалық деңгейде берілген
экзистенциалды бастан кешу мен
дағдарыстардың болмай
қоймайтындығы туралы көзқарастармен
толықтырды. Ал өмір сүрудің
символикалық деңгейі – бұл адамның
түр ретіндегі сипатына тән
ерекшеліктер. Арттерапия – дамудың
осы кезеңіндегі (қалыпты) индивидтің
символикалық деңгейінің өзгеруі (қайта
құру, трансгрессия және т.б.) және
бұзылған, бұрмаланған символдық
үрдістің (патология) қалпына келуі.
Символдар бізге туғаннан
берілмейді, олардың дамуының
белгілі кезеңдері бар (Л.Уилсон
қараңыз):

1. Предперцепция (сезім деңгейі,
нейропсихологиялық құбылыс).

2. Гештальттің құрылуы, бастапқы сезімдер
нысанға айналады, ал нысан танылады
(адаммен де, жануармен де).

3. Толық гештальт - тек енді сезімде емес,
ақыл-ой жүйесінде бір нәрсеге иелік ету
мүмкіндігі бар. Бұл нақты абстракция және
концептуализация.
Трансперсональды арт-терапия. Бұл мектептің негізгі ережелері
төмендегілер болып табылады:

- әр адамда бір рухани бастау («рухани Мен») болады

- бұл рухани бастау ұжымдық бейсаналықпен байланысты
(дамудың шексіз ресурсы, тұтастықты қалпына келтіру ретінде)

- дамушы тұлға - бұл барлық деңгейлерде интеграцияланған,
біртұтас тұлға

- бейсаналық терең қабаттарына қол жеткізу экстраординарлық
жағдайларда қажет (ауыр сырқат, дағдарыс, жарақат, шығын
және т.б.)

- мұндай қол жеткізу тек сана бақылау жойылған жағдайда ғана
мүмкін болады
- сананы бақылау сананың өзгертілген күйлерін қолданғанда
мүмкін болады.

- сананың өзгертілген жағдайларында трансперсональды тәжірибелер (А.Маслоу
бойынша тәжірибелер шыңы) мүмкін. Ол жеке адамға оның тәжірибесінде жоқ
материалға қол жеткізуге мүмкіндік береді.

- мұндай тәжірибеде алынған психологиялық материал міндетті
түрде

танылуы мүмкін болып табылады. Олай болмағанда бұл жеке
тұлға үшін деструктивті болуы мүмкін.

- мұндай тәжірибе кез келген адамда болуы мүмкін, бірақ адам
психиканың соншалықты терең деңгейлерін қабылдауға психологиялық
«дайын» болуы керек.
Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Абдукаримова У.А. «Сурдопедагогикадағы арттерапиялық
әдістемелер» 5В010500-«Дефектология» мамандығының
студенттері үшін практикалық сабақты ұйымдастыруға
арналған әдістемелік нұсқау.
2. Бетенски М. Что ты видишь? Новые методы арт-терапии /
М. Бетенски; Пер. С англ.М. Злотник. - М.: Изд-во ЭКСМО-
Пресс, 2002. - 256 с.
3. Дженнингс С. Сны, маски и образы. Практикум по арт-
терапии /С. Дженнингс, А. Минде; Пер. С англ.И. Динерштейн. -
М.: Эксмо, 2003. - 384 с.

Ұқсас жұмыстар

Гуманистік арттерапия

Музыканың емдік күші

ОҚЫТУҒА ҚАБІЛЕТСІЗ БАЛАЛАРДЫ АНЫҚТАУ

Инклюзивті білім беруді дамытуды ақпаратты қамтамасыз ету

Психологиялық-педагогикалық коррекция пәніне кіріспе

Сыни бақылау нүктелерін анықтау

ЕРТЕ ДИАГНОСТИКА ЖАҒДАЙЫ ТУРАЛЫ

Тұтықпа - сөйлеу аппаратының бұлшық еттерінің тырысу салдарынан сөздің жылдамдығы мен ырғағының бұзылуы

Қазіргі әлемдегі инклюзивті білім беру жағдайы

ХАССП тобын құру

Пәндер