Гуманистік арттерапия

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
«М.ӘУЕЗОВ атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті»
ТАРИХ ЖӘНЕ ПЕДАГОГИКА ФАКУЛЬТЕТІ
«АРНАЙЫ ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯ»
КАФЕДРАСЫ

Тақырыбы: Арттерапияның түзету
принциптері

Орындаған: Бектасова Балнұр Мұратқызы
ТП-18-2К1
Қабылдаған: Абдукаримова Улжан Ануаровна
Қазіргі таңда арттерапияның айтарлықтай анық бағыттарын
көрсету қиын. Дегенмен де дәстүрлі түрде арттерапия төрт
негізгі психотерапевттік концепцияларға негізделеді.

1. Психоаналитикалық арттерапия.

2. Психодинамикалық арттерапия

3. Гуманистік арттерапия.

4. Экзистенциалды арттерапия

5. Трансперсональды арт-терапия.
Психоаналитикалық арттерапия.

Сәйкесінше, негізгі ереже – бейсаналыққа
қол жеткізу, іштегі кикілжіңдер туралы білу,
катарсис.
Бұл пациенттің түс, фантазия, қорқыныш және т.б. өз
бетінше (үйде) салу техникасы мен сеанста суреттерді
интерпретациялауы (пациенттің терапевтпен бірге).
Немесе терапевттің тапсырмасымен сеанста пациент жиі
қолданған, вербальды маркер деп аталатын ұғымдарды
салу, әсіресе “мазасыздану”, “қорқыныш”,
“қабылдамау”, “таңдану” және т.б. ұғымдар.

Fingerpaint техникасы өте кең таралған –
қолын немесе саусақтарын бояуға батырып
спонтанды сурет салу (Mosse, 1940).
Психодинамикалық арттерапия

Арттерапевттермен
динамикалық бағдарланған
Кілттік ұғымдар: ұжымдық пациент өзінің дәл қазіргі
және жеке бейсаналық, сәттегі ішкі жай-күйінің
архетиптік символдар, әсер суретін салып, суретке
Психодинамикалық
ету. Бұл бағыт қазіргі таңда (жағдайына емес) атау
арттерапия (dynamically
Батыста юнгтік беретін техника да кең
oriented art therapy), оның
аналитикалық психотерапия қолданылады. Мұны бір
негізін қалаушы (“arttherapy
нұсқаларының бірі ретінде мезгілде терапевт те
pioneer”) Фрейд пен Юнгтің
кең дамыған. Депрессиялық жасайды. Содан соң
шәкірті Маргарет Наумбург
сырқаттар мен зият кемістігі суреттер салыстырылып,
(M. Naumburg) болып
бар балалармен жұмыс істей пациент айырмашылығын
есептеледі.
отырып, ол пациенттің сипаттайды, өз суреті мен
өнерін символикалық сөйлеу терапевт суретіне
түрінде қарастырды. ассоциация береді.
Осылайша терапевттік
диалог құрылады.
Гуманистік арттерапия.
Гуманистік психологияның негізгі ережелерін
жалпы алғанда төмендегідей қысқаша сипаттауға
болады (Шарлотта Бюлер):

2. Адам өмірі
1. Жеке тұлға біртұтас ретінде
біртұтас зерттелуі керек
(яғни
күйде онтогенездің
зерттелу барлық кезеңдері
керек. - туылғаннан
өлуге дейін).

4. Өмірдің үш
3. Өзін-өзі
негізгі бағыттары
дамыту және
бар: рахатқа деген
өзін-өзі жүзеге
қажеттілік,
асыру - адам
қолдау және
өмірінің негізгі
қауіпсіздік
мақсаттары
қажеттілігі және
болып табылады
шығармашылық
(олар мағына мен
жетістікке жету
мәнді құрайды).
қажеттілігі.
5. Әрбір адам 6. Әр адам
тұлғаның жеке жанның
басын көмегімен
сипаттайтын кикілжіңдік
негізгі
қажеттіліктерді
тенденциялар
модельге мен полярлықты
біріктіруге деген теңестіру
терең қажеттілікке қажеттілігіне тап
ие. болады.
7. Кінә және 8. Тұлға –
мазасыздану реинтеграцияға
суперэгоны ғана және полярлық
«іздеудің» нәтижесі байланыстарды
болып табылмайды. біріктіруге деген
бірақ көбінесе өзіндік
креативті әлеует
ұмтылысқа бүкіл
немесе саналы өмір өмір барысында
стилін жасаудағы үнемі өзгермелі
сәтсіздіктерді жою және сонымен қатар
салдары болып бір мезгілде
табылады. тұрақты.
Гуманистік психологияның негізгі ұғымдары (А. Маслоу,
А.Гольдштейн, К.Роджерс, Дж. Рин және басқалар):
өзін-өзі дамыту қажеттілігі (Маслоу бойынша бұл – кез-
келген іс-әрекеттің қайнар көзі болып табылады),
тұтастық, бірегейлік, жеке өсу процесі.

Жалпы алғанда, арт-терапиядағы гуманистік көзқарас
үш философиялық жорамалға негізделген:

1. «Ақылсыз» адамдар жоқ, нақты проблемаларға тап
болған адамдар бар. Өмір сүруге деген ұмтылысты
күшейту, өмір мәнін табу қабілетін дамыту және өмір
салтын барынша креативті етуге көмек көрсету шығады.

2. Барлық адамдарға тән түрлі өмір кезеңдерінде
(өмірлік дағдарыстар теориясы) сәтті жүзеге асу
(өзін-өзі өзектендіру) қабілетсіздігі.

3. Өзін-өзі өзектендіру нәтижелері жеке тұлға өмірді
рухани ететін өзіндік трансцендентті мақсаттарын
тұжырымдау жағдайына жеткенше стерильді болып
табылады.
Гуманистік арт-терапияның мақсаты – полярлық арасындағы (мысалы,
махаббат – жек көру, әлсіздік - күш, алшақтау - жақындау, ынтымақтастық -
бәсекелестік, тәуелділік - тәуелсіздік, үстемдік - бағыну, және т.б.)
теңгерімділікті сақтай алатын жеке тұлғаның тепе-теңдігін дамыту. Осы
мақсатқа қол жеткізу үшін адамның жаһандық мақсаттарын нақтылау қажет.
Осыдан гуманистік арттерапияның жеке адамның көкжиегін кеңейту міндеті
келіп шығады:
- өмірдің тұтастығын
қолдау (дамыту),

- символдық
коммуникацияның аса
- шынайы
терең деңгейлерін дамытуда
даралыққа жету,
эмпатия мен интуицияны
пайдалану.

- ішкі өмірлік дағдарыстарды - автономиядан
адекватты қабылдау тұлғааралық
(мысалы, «сындарлы байланыстар
жалғыздық» түсінігі), жақындығына көшу,

- өмір шеңберінде
- негізгі өмірлік
шынайы
мақсаттарды
перспективаларды
тұжырымдау,
дамыту,
Экзистенциалды арттерапия гуманистік
психологияның жеке тұлғаға деген қатынас
туралы негізгі ережелерін қабылдай отырып,
индивидке символикалық деңгейде берілген
экзистенциалды бастан кешу мен дағдарыстардың
болмай қоймайтындығы туралы көзқарастармен
толықтырды. Ал өмір сүрудің символикалық
деңгейі – бұл адамның түр ретіндегі сипатына тән
ерекшеліктер. Арттерапия – дамудың осы
кезеңіндегі (қалыпты) индивидтің символикалық
деңгейінің өзгеруі (қайта құру, трансгрессия және
т.б.) және бұзылған, бұрмаланған символдық
үрдістің (патология) қалпына келуі.
Символдар бізге туғаннан берілмейді,
олардың дамуының белгілі кезеңдері
бар (Л.Уилсон қараңыз):

1. Предперцепция (сезім деңгейі,
нейропсихологиялық құбылыс).

2. Гештальттің құрылуы, бастапқы сезімдер нысанға
айналады, ал нысан танылады (адаммен де,
жануармен де).

3. Толық гештальт - тек енді сезімде емес, ақыл-ой
жүйесінде бір нәрсеге иелік ету мүмкіндігі бар. Бұл
нақты абстракция және концептуализация.
Трансперсональды арт-терапия. Бұл мектептің
негізгі ережелері төмендегілер болып табылады:

- әр адамда бір рухани бастау («рухани Мен») болады

- бұл рухани бастау ұжымдық бейсаналықпен
байланысты (дамудың шексіз ресурсы, тұтастықты
қалпына келтіру ретінде)

- дамушы тұлға - бұл барлық деңгейлерде
интеграцияланған, біртұтас тұлға

- бейсаналық терең қабаттарына қол жеткізу
экстраординарлық жағдайларда қажет (ауыр сырқат,
дағдарыс, жарақат, шығын және т.б.)

- мұндай қол жеткізу тек сана бақылау жойылған
жағдайда ғана мүмкін болады
- сананы бақылау сананың өзгертілген күйлерін
қолданғанда мүмкін болады.

- сананың өзгертілген жағдайларында трансперсональды тәжірибелер
(А.Маслоу бойынша тәжірибелер шыңы) мүмкін. Ол жеке адамға
оның тәжірибесінде жоқ материалға қол жеткізуге мүмкіндік береді.

- мұндай тәжірибеде алынған психологиялық материал
міндетті түрде

танылуы мүмкін болып табылады. Олай болмағанда
бұл жеке тұлға үшін деструктивті болуы мүмкін.

- мұндай тәжірибе кез келген адамда болуы мүмкін, бірақ адам
психиканың соншалықты терең деңгейлерін қабылдауға
психологиялық «дайын» болуы керек.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Абдукаримова У.А. «Сурдопедагогикадағы
арттерапиялық әдістемелер» 5В010500-«Дефектология»
мамандығының студенттері үшін практикалық сабақты
ұйымдастыруға арналған әдістемелік нұсқау.
2. Бетенски М. Что ты видишь? Новые методы арт-
терапии / М. Бетенски; Пер. С англ.М. Злотник. - М.: Изд-
во ЭКСМО-Пресс, 2002. - 256 с.
3. Дженнингс С. Сны, маски и образы. Практикум по арт-
терапии /С. Дженнингс, А. Минде; Пер. С англ.И.
Динерштейн. - М.: Эксмо, 2003. - 384 с.

Ұқсас жұмыстар

Арттерапияның түзету принциптері

Абдукаримова Улжан Ануаровна речмердің синтетикалық терапиясы

Арнайы білім берудегі оқыту әдістері

Эмпатия өзгенің жағдайын сезініп, түсіне білу

Экстремалды жағдайларда психологиялық- педагогикалық көмек көрсету

Неофрейдизм - адамды, қоғамдық институттар құрылымындағы оның орны мен рөлін зерттеуде психоаналитикалық қағидаларға негізделген философиялық бағыт

Сараланған әдістер Батырдың жақсы қасиеттерін көркемдегіш құралдарды қолдану арқылы талдау

АДАМ РЕСУРСТАРЫН БАСҚАРУ

Қызметкерлерді басқару

Ата - аналар Жетістіктеріміз жиналыстарын өткізуге арналған нұсқау

Пәндер