Құм терапияның түрлері

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
«М.ӘУЕЗОВ атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті»

ТАРИХ ЖӘНЕ ПЕДАГОГИКА ФАКУЛЬТЕТІ
«АРНАЙЫ ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯ» КАФЕДРАСЫ
Тақырыбы: Құм терапиясы

Абдукаримова Улжан Ануаровна
Жоспары:
І. Кіріспе
Құм терапиясы
ІІ. Негізгі бөлім
Құм терапияның түрлері
Құм терапияның артықшылықтары
Сурдопедагогикадағы құм терапияны
қолдану ерекшеліктері
ІІІ. Қорытынды
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

1. Абдукаримова У.А. «Сурдопедагогикадағы
арттерапиялық әдістемелер» 5В010500-«Дефектология»
мамандығының студенттері үшін практикалық сабақты
ұйымдастыруға арналған әдістемелік нұсқау.
2. Бетенски М. Что ты видишь? Новые методы арт-
терапии / М. Бетенски; Пер. С англ.М. Злотник. - М.:
Изд-во ЭКСМО-Пресс, 2002. - 256 с.
3. Дженнингс С. Сны, маски и образы. Практикум по
арт-терапии /С. Дженнингс, А. Минде; Пер. С англ.И.
Динерштейн. - М.: Эксмо, 2003. - 384 с.
Аутизм кезіндегі ойын
терапиясы – балалармен Құм терапиясы аналитикалық
жүргізілетін жұмыстың едәуір процестің әдеттегіден тыс
тиімді және табиғи түрі. Терапия техникаларының бірі. Бала, кейде
барысында бала өз сезімін жақсы ересектер де, құмнан өз әлемін
түсіне алады, қабілеттері дамиды, құрады. Бұл әдістің өзінің қызықты
өзін бағалауы артып, тарихы бар бола отырып, қазіргі
коммуникативті дағдылары да таңда кең қолданылады.
дамиды.
Тактильді қатынас пен ұсақ моториканың дамуы аутизм
бала үшін қосымша позитивті эффект болып табылады. Бұл
әдісті төмендегі мәселелері бар балаларға үш жастан бастап
қолдана беруге болады.

Мінез-құлқында түрлі бұзылыстары
бар
Ересектермен (ата-аналар, тәрбиешілер,
мұғалімдер) және құрдастарымен өзара
әрекеттесуі қиын

Психосоматикалық аурулар

Жоғары мазасыздану, қорқыныш

Отбасылық және әлеуметтік жағдаяттардағы
өзгерістерге байланысты қиындықтар

Невроздар
Құм терапиясы - адамға
өзінің жан дүниесіндегі өз
«Менін», өзін танытуға, өзіне
өте маңызды, жан
тебірентерлік және
құпиясының ашылуына
көмектеседі.
Құм терапиясының маңызы: Құм терапиясының
Бала өзін жайлы, қорғалған мақсаты: Балалардың құм
күйде сезініп, шығармашылық терапиясында қиял, көрнекі
белсенділік танытатын табиғи
стимулдық орта қалыптастырады
– бейнелік ойлауды, сөздік –
және танымдық, психикалық логикалық ойлауды, көрнекі
процестерді дамытады ол түйсік іс-әрекеттік ойлауды,
(форманы, түсті, тұтас түйсік), шығармашылық және сын
есті, зейінді, қиялды, кеңістік тұрғысынан ойлауды дамыту.
түсінікті, тактильді-
кинестетикалық сезімділік пен
қолдардың ұсақ моторикасын
дамиды.
Әңгімелесу

Түрлі – түсті
Құм құммен сурет салу
терапиясын
Танымдық
қолданудың ойындар
әдіс —
тәсілдері: Коммуникативтік
ойындар

Пікірталастар
Құмдағы 1. Шығармашылық белсенділік таныта отырып,
ойындардың бала өзін ыңғайлы әрі қорғалған күйде сезінетін
негізгі табиғи ынталандыратын орта жасау.
принциптері: Бұл үшін біз баланың мүмкіншіліктеріне сәйкес
келетін тапсырмаларды таңдаймыз; ертегі
түріндегі ойындарға нұсқаулық құрамыз, оның
нәтижесін, идеялары мен әрекетін жағымсыз
бағалауға жол бермейміз.

2. Ертегі ойындарының кейіпкерлерімен бірге әртүрлі
жағдаяттарды ойнау, шынайы «бірге тұру».
Осы принциптің негізінде қиялдағыдан шынайылыққа
және керісінше өзара ауысу жүзеге асырылады.
Мысалы, Ханшайымның құтқарушысы ролінде болып,
бала жағдайдан шығатын жолды ұсынады, сонымен
бірге оны құмда шағын фигуралардың көмегімен
шынайы ойнайды. Сонымен, ол өзінің ісі мен таңдаған
жолының дұрыстығы не қателігіне көз жеткізеді.
Құмдағы ойындар
- баланың табиғи
әрекеті формаларының
Құммен ойын - бір түрі. Сондықтан да
балалар мен мен құммен ойнайтын
ересектердің орындарды оқыту және
Құм – өте ұсақ ақ эмоционалдық хал- дамыту сабақтарында
түсті, сары, қоңыр, сұр жағдайларына оң әсер қолданып отырамын.
және қызғылт түсті етеді, бұл баланың Құмнан суреттер
болады. Құм бала үшін өзіндік дамуы үшін салып, әртүрлі
магнит сияқты өзіне тамаша құрал болып оқиғаларды ойлап
тартымды зат. Бала табылады. тауып, біз бала үшін
құмды не екенің әлдеқайда қызықты
сезінгенше қолдары түрде оған өзіміздің
сарай, қоршау т.б. біліміміз бен өмірлік
жасай бастайды. Ал тәжірибемізді,
оған ойыншықтар, қоршаған әлемнің
кішігірім фигураларды заңдылықтары мен
қосса, онда баламен оқиғаларын жеткізе
түрлі ертегілерді аламыз.
драмалау, ойын
процесіне кіреді.
«Қиялдау- ол барлық мүмкіндіктердің анасы,
онда қарама- қарсы сыртқы және ішкі дүние
бірге қосылады» (К.Г.Юнг.) К.Г.Юнгпен
ұсынылған белсенді қиялдау техникасы құм
терапиясының теориялық негізі ретінде
қарастырыла алады.
Бұл әдістің авторы швейцар аналитигі Дора
Калфф – «дербес және қорғалған кеністікті
болдыруды» деген негізгі жұмысына салынған
басты принципі деп санайды, онда бала немесе
ересек адам өз дүниесіндеге тәжірибесі мен
қобалжуларын, жиі мазалайтын және елестейтін
түсініксіз бейнелерді көрсетеді.
ҚҰМ ТЕРАПИЯСЫ НЕГІЗІН САЛУШЫ

Карл густав юнг
1875-1961
Құммен ойнау кеңестік әдіс ретінде 1939 жылы
ағылшын педиатры Маргарет Ловенфельд сипаттама
берген.

«Құм терапиясы» концепциясының құрылуымен
негізінде юнгиан мектебінің өкілдері айналысты,
мысалы швейцар аналитигі Дора Каалфф.

Құмдағы ойындар — баланың табиғи әрекеті формаларының бір түрі.
Сондықтан да біз, ересектер, құммен ойнайтын орындарды оқыту және
дамыту сабақтарында қолдана аламыз. Құмнан суреттер салып, әртүрлі
оқиғаларды ойлап тауып, біз бала үшін әлдеқайда қызықты түрде оған
өзіміздің біліміміз бен өмірлік тәжірибемізді, қоршаған әлемнің
заңдылықтары мен оқиғаларын жеткізе аламыз.
Құм терапиясына керекті құрал-
жабдықтар:

Құм терапиясында стандартты өлшемде
(50 х 70 х 8 см) ағаш тақтай, құм, су және
ұсақ пішіндер жиынтығы қолданылады.
Құмзардың түбі мен жиегі көгілдір түске
боялады, ол аспан мен суды модулдеуге
мүмкіндік береді.
- адам кейіпкерлері;
- жануарлар (үй,
жабайы, тарихқа
дейінгі, теңіз және т.
б.);
- Пластикалық
немесе ағаш әріптер - көліктер (құрғақта
мен сандар, жүретін, суда
геометриялық жүзетін, ғарыштық
пішіндер. және т. б.);

- өсімдіктер
- лақтырым
(ағаштар, гүлдер,
материялдар
көкөністер,
(пласмасс ыдыстар,
жаңғақтар және т.
тығындар және т. б.);
б.);

- табиғи заттар
(ұлутастар, бұтақтар,
әр түрлі пішіндегі
тастар және т. б.);
Әрекет үстіндегі құмды қолдану

Тіл құзіреттілік
дамыту
сабақтарында мен
келесі әдіс-тәсілдерді
қолданылады:

1. Әңгімелесу «бөлмедегі 3. Сусымалы құмды қарастыру
2. Балаладың өз тәжірибесі
құммен ойнау ережелері» (Құм сағаты) «Менің
туралы әңгімелесу «Құммен сезінулерім». Балалар сусымалар
бұл сабақта мен топттағы не
ойнағанда мен не сеземін». құмды, бірнеше рет аударып
істеуге болады және не
Балалар өз сезімдері, құммен отырып бұл процесті өте ұзақ
істеуге болмайтының қарап отыра алады. Бұл көрініс
ойнау барысындағы
талқылаймыз (құмды оларды қатты қызықтырады.
туындаған қиялдары туралы
шашуға, лақтыруға, басқа Содан кейін олар өз сезінулері
әңгімелейді.
жерге тасуға т.б.) туралы әңгімелейді.
Математика сабақтарында
төмендегіндей жаттығуларды
қолданылады:

2.«Түрлі өлшемдермен
өлше». Бірдей
1.«Өлше де сана». мөлшердегі құмды
Балалар қасыкпен балалар түрлі
құмды өлшейді және белгілері бар
санын санайды. қасықтармен өлшеп
салыстырылады және
санын санайды.
Сурет сабақтарында келесі
сабақ түрлерін
қолданылады:

1. «Құммен сурет салуды үйренеміз». Осы сабақты балалармен бастапқы
кезеңде әрқайсысымен жекелеп өткіземіз. Бір заттың бейнесін саламыз
немесе көшірме қағаз арқылы бейнелейміз. Суреттің ортасына жіңішке
қылқаламмен желім жағып үстіне құм себеміз, 1-2 минуттан соң артық
құмды алып тастаймыз да, қайта өз ыдысына қалдық құмды саламыз.

2. «Суретті құммен саламыз». Сабаққа түрлі түсті гуашпен боялған және
түрлі табиғи реңкі бар құмдарды қолданамыз. Түрлі түсті құмды біртіндеп
желіммен әр түсті жеке алып отырып суретті шығарамыз.

3. «Бауырсақ және түрлі безендірілген қуыршақтар» дымқыл құмнан
мүсіндеу.
Құм ойындары
Қыстың суық күндерін де сыртқа шығу мүмкін
болмаған жағдайда балалармен құммен ойнайтын
түрлі ойындар ұйымдастырылады.Ойын түрлері:

«Ненің ізі».

«Келесіге бер»

«Сезімтал алақандар»

Еркін ойындар»
Қорытынды.

Қорыта айтқанда «Құм терапиясының» негізін қалаушы Карл
Густав Юнг «Қиялдау - ол барлық мүмкіндіктердің анасы, онда қарама-
қарсы сыртқы және ішкі дүние бірге қосылады» деген. Демек бала
қиялындағы сөзбен айтып жеткізе алмайтын дүниесін құмға түсіре
алатындығына көзім жетті.
Бала қолымен және табиғатпен жасалған шынайы, тартымды және
тартымсыз пішіндерді қолданады, ал қолдан жасалған заттар
шындықты қабылдауға көмектеседі.

Құм терапиясы арқылы баланың мынадай құзіреттіліктері дамиды:
● Шығармашылық
● Танымдық
● Интеллектуалдық
● қарым–қатынас
Құмзар ойындарды, жаттығуларды пайдалану балалардың эмоциясын,
шығармашылығын, зейіндерін, қабілеттерін дұрыс көзқарастарын
қалыптастыруда маңызды рөл атқарады.
Педагогикалық процестің негізгі бағыты әрбір жеке тұлғаның
мәдениетін тәрбиелеу, әрбір баланың жеке дара ерекшелігін ескере
отырып, қойылған міндеттерді іске асыруда жеке тұлғаны жан -
жақты етіп қалыптастыру бірлікте шешімін табады.
Заманауи инновациялық әдістерді мектеп жасына дейінгі балалардың
дамуында қолдану арқылы, балаларды шаршатпай, жалықтырмай,
жан - жақты дамуына «Құм терапиясының» тигізер үлесі өте зор.
Құм терапиясын қандай
бұзылыстары(қиындықтар)
бар балаларға қолданады?
Мінез-құлқында түрлі бұзылыстары бар
Ересектермен (ата-аналар, тәрбиешілер,
мұғалімдер) және құрдастарымен өзара
әрекеттесуі қиын
Психосоматикалық аурулар
Жоғары мазасыздану, қорқыныш
Отбасылық және әлеуметтік жағдаяттардағы
өзгерістерге байланысты қиындықтар
Невроздар
Құм терапиясын
қолданудың қандай
маңыздылығы бар?
Құм терапиясының маңызы:
Бала өзін жайлы, қорғалған
күйде сезініп, шығармашылық
белсенділік танытатын табиғи
стимулдық орта
қалыптастырады және
танымдық, психикалық
процестерді дамытады ол
түйсік (форманы, түсті, тұтас
түйсік), есті, зейінді, қиялды,
кеңістік түсінікті, тактильді-
кинестетикалық сезімділік пен
қолдардың ұсақ моторикасын
дамиды.
Балаларға құм терапиясын
қолданудың негізгі мақсатын
атаңыз
Құм терапиясының мақсаты:

Балалардың құм терапиясында қиял,
көрнекі – бейнелік ойлауды, сөздік –
логикалық ойлауды, көрнекі іс-әрекеттік
ойлауды, шығармашылық және сын
тұрғысынан ойлауды дамыту
Құм терапиясын қолданудың
әдіс — тәсілдері:
Әңгімелесу
Түрлі – түсті құммен сурет салу
Танымдық ойындар
Коммуникативтік ойындар
Пікірталастар
Құмдағы ойындардың
негізгі принциптерін ата
1. Шығармашылық белсенділік таныта отырып, бала
өзін ыңғайлы әрі қорғалған күйде сезінетін табиғи
ынталандыратын орта жасау.
Бұл үшін біз баланың мүмкіншіліктеріне сәйкес келетін
тапсырмаларды таңдаймыз; ертегі түріндегі ойындарға
нұсқаулық құрамыз, оның нәтижесін, идеялары мен
әрекетін жағымсыз бағалауға жол бермейміз.

2. Ертегі ойындарының кейіпкерлерімен бірге әртүрлі
жағдаяттарды ойнау, шынайы «бірге тұру».
Осы принциптің негізінде қиялдағыдан шынайылыққа
және керісінше өзара ауысу жүзеге асырылады.
Мысалы, Ханшайымның құтқарушысы ролінде болып,
бала жағдайдан шығатын жолды ұсынады, сонымен
бірге оны құмда шағын фигуралардың көмегімен
шынайы ойнайды. Сонымен, ол өзінің ісі мен таңдаған
жолының дұрыстығы не қателігіне көз жеткізеді.
ҚҰМ ТЕРАПИЯСЫ НЕГІЗІН
САЛУШЫ КІМ?
ҚҰМ ТЕРАПИЯСЫ НЕГІЗІН САЛУШЫ

Карл густав юнг
1875-1961
Құммен ойнау кеңестік әдіс ретінде
нешенші жылы кім сипаттама
берген?
1939 жылы ағылшын педиатры
Маргарет Ловенфельд сипаттама
берген.
Құм терапиясын қанша жастан
бастауға болады?
3 жастан
Құм терапиясы арқылы баланың
қандай құзіреттіліктері дамиды?
Шығармашылық
Танымдық
Интеллектуалдық
қарым –қатынас
Ойын түрлері:
1. «Ненің ізі».
2. «Келесіге бер»
3. «Сезімтал алақандар»
4. Еркін ойындар»
Ұсақ моториканы дамыту жаттығулары:
1. «Коктейль трубочкалары»
2. «Моншақтар»
3. «Фасольды теру»
4. «Жіпті орау»
5. Сусымалы заттарды сапыру»

Ұқсас жұмыстар

Арнайы білім берудегі оқыту әдістері

Ерекше білімді қажет ететін балаларға арналған ойын терапиясы

Мейірбикелік күтім

ТОПЫРАҚТЫҢ МЕХАНИКАЛЫҚ ҚҰРАМЫН ДАЛАЛЫҚ ТӘСІЛМЕН АНЫҚТАУ

Құм терапиясы

Құм терапиясы арқылы баланың жүйке жүйесін тыныштандыру

МАРГАРЕТ НАУМБУРГ

Дамуында ауытқуы бар және қалыпты балалармен жұмыс жасаудағы драматерапия

Мұнай құбыры

Қозғалыс бізге жеткізудің табиғи энергия береді, тәсілі

Пәндер