Қазіргі кезеңдегі Жапония экономикасы

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

ҚАЗАҚ ЕҢБЕК ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ҚАТЫНАСТАР АКАДЕМИЯСЫ

Тақырыбы: Қазіргі кезеңдегі Жапония
экономикасы

Студент:
Ғылыми жетекші:
Дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі.
Азиялық құрылғындағы алдыңғы қатарлы өнеркәсібі, дамыған капиталистік мемлекет болып
қалыптасқан, Жапония, өткен ХХ ғасырда бүкіл әлемнің, әлеуметтік-экономикалық ғылымының
мамандарын өзіне қызықтырып отырды. Бұл елге қызығушылық оның 1945 жылғы соғыстан күйреуінен
кейін тақыр жерден бастап екі он жылдық ішінде Ішкі ұлттық өнімнің мөлшері бойынша капиталистік
әлемде екінші орында, сыртқы сауда көлемі бойынша үшінші орын және тағы да басқа экономикалық
көрсеткіштер бойынша алдыңғы орындарды алғаннан кейін қатты күшейді. Екінші дүние жүзілік
соғыстан кейінгі Жапонияның тез өнеркәсіптік өсуі, бүкіл әлемнің көңілін өзіне аудартты.
Шынында да, екінші дүниежүзілік соғыста қатты жеңіліске ұшыраған, үлкен материалдық және моральдық
шығынға ұшыраған Жапония бір ұрпақтың өмірінде қирандылардан көтеріліп қана қоймай, сонымен қатар
өнеркәсіп пен сауданың, ғылым мен техниканың көптеген салаларында жетекші бірінші дәрежелі экономикалық
державаға қалай айналды? Әлемнің зерттеушілері мен бақылаушылары Күншығыс елінің ерекше дамуының «құпияларын»
білуге тырысты.
Қазіргі уақытта отандық экономика өзінің дамуының бетбұрыс кезеңіне жетті: дамудың
шикізаттық сценарийін инновациялық және технологиялық модельге ауыстыру қажеттілігі пісіп-
жетілді. Жапондық бәсекелестік тәжірибесі және әлемдік нарықтағы сенімді жеңістер Қазақстан үшін
өте пайдалы және маңызды болмақ. Тек батыстық тәжірибені зерттеуге деген көзқарас жеткіліксіз
және мүмкін болатын өзгерістердің суретін көруге мүмкіндік бермейді.
Сондықтан да Жапонияның экономикалық тәжірибесі біз үшін маңызды, оған сынмен қарай отырып оны
елімізде өзіміздің жағдайымызға сай пайдалану мүмкіндігі тақырыптың өзектілігін құрайды.
Зерттеу нысаны, пәні, мақсаты, міндеттері

Зерттеу нысаны

• Жапония экономикасының даму үрдісі

Зерттеу пәні

• қазіргі кезеңдегі Жапония экономикасының жай-күйін талдауы

Зерттеу мақсаты

• Қазіргі кезеңдегі Жапония экономикасын талдау

Зерттеу міндеттері

1)Жапонияның әлеуметтік-экономикалық жалпы сипаттамасын беру;
• экономикалық дамудың жапондық моделін қарастыру;
• жапондық «экономикалық ғажайыптың» алғышарттарын, себептерін, аяқталу шарттарын талдау;
• экономикалық өсудің негізгі факторлары мен стратегиялары
• Жапония экономикасының қазіргі жағдайын талдау
• Жапония экономикасының құрылымы: жекелеген салалардың көрсеткіштерін талдау
• Қазіргі кезеңдегі Жапония экономикасының алдында тұрған мәселелер мен перспективаларын айқындау
Зерттеудің дереккөздік базасы үш топтан тұрады:

Үшінші топқа шетелдік және
Бірінші топ 1947 жылғы
отындық ғалымдардың
Жапония Конституциясы Екінші топқа статистикалық
жапонияның «экономикалық
[10] түріндегі нормативтік- мәліметтер
ғажайыбына» арналған
құқықтық актілер
еңбектері
• олар: 01.12.1949 ж. №228 • хронологиялық аралықта • Жапония ғалымдарының
«Валюталық операциялар өндірістің басым салалары еңбектерң
мен сыртқы сауданы бойынша деректер; • Американдық, батыс
реттеу туралы» Жапония • мемлекет өзінің қаржысын еуропалық ғалымдардың
Заңы; қай уақытта ғылым мен еңбектері;
• 13.04.1959 ж. № 125 технологияны дамытуға, • Ресейлік ғалымдардың
«Өнеркәсіптік үлгілер экономикалық жүйені еңбектері.
туралы» Жапония Заңы; қайта құруға жұмсағанын
• 27.12.1975 ж. № 96 «Мұнай көрсететін деректер.
қорлары туралы» Жапония
Заңы
Мәселенің ғылыми зерттелу дәрежесі.

белгілі зерттеуші – шығыстанушылар М.И. Лукьянова, В.А. Попов, А.Г. Фесюн, т.б. әр-түрлі кезеңді қамтыған Жапон экономикасының әр
мәселелерін қараған. Осылардың ішінде толық экономикалық дамуына арналған «Экономика современной Японии» атты М.И. Лукьянованың

Жапония мақалалар жинағы [1], В.А. Попов құрастырған «История Японии 1945-1975гг» [2] атты еңбектері бар. Осы аталған еңбектердің ішінде В.А.
Поповтың еңбегінде екінші дүние жүзілік соғыстан кейінгі Жапонияның тарихы, соның ішінде экономикалық даму тарихы кең, жан-жақты ашып
көрсеткен.
экономикас А.Г. Фесюннің «Экономика Японии. Ключевые понятия и показатели» атты оқу құралында Жапонияның экономикалық өмірі мен оның сыртқы
ы экономикалық байланыстарына арналған кеңестік жапония тану еңбектерінде өз зерттелген және бір қатар өзекті мәселелер айтылған.

мәселелері Ал Я. А. Певзнер, Д.В. Петров, т.б. ғалымдардың ұжымымен жазылған «Экономика и политика стран современного капитализма» сериясының
н зерттеуге «Япония» [4] атты еңбегінде Жапонияның 1960-шы жылдардың аяғына дейін экономикалық өсудің жоғарғы қарқынын қалыптастырған технико-
экономикалық және саяси әлеуметтік факторлар және осы өсудің негізінде туындаған жаңа антагонистік қарама-қайшылықтар қаралды.
ерекше
үлес қосқан А.А. Одинцовтың «Торговые монополии в Японии» [5] кітабында кеңестік экономикалық еңбектерде өз зерттелген қазіргі заманғы мемлекеттік-
монополистік капитализм жағдайын да сауданы монополияндыру мәселесі қаралған.
еңбектер Жапонияның экономикалық дамуы жөнінде орыс тіліне аударылған кейбір жапон зерттеуші-ғалымдарының еңбектері де бар. Атап кететін болсақ
Масанори Моританидің «Современная технология и экономическое развитие Японии» еңбегі Жапонияның жаңашыл технологияларды және құруда
мен өнеркәсіпте және әлемдік ғылыми-тезникалық прогресстің жетістіктерін пайдалануда Жапон елінің позициясын талдауына арналды.

Канамори Хисако мен Дзюн Ваданың еңбегінде Жапон экономикасын ұлттандыру процесіне терең, жан-жақты талдау берілді.

Хисао Окумура өз еңбегінде Жапонияны басқаратын кім? Корпорациялар капиталы кімнің қолында және оны кім жұмсайды? Жапон
экономиасының корпаративтік құрылымы оның эффективтілігіне, халықаралық позицияларына ықпалы осы және тағы басқа мәселелерді
қарастырды.

Исикова Каорудың еңбегі соңғы кезде шетелде басылып шыққан өнімінің сапасын басқару саласындағы фундаменталды, жұмыстардың бірі болып
табылады. Кітаптың авторы – Токиодағы Мусаси технологиялық институтының президенті Исикова К. негізгі көңілін, нәтижесінде еңбектің
жоғарғы өнімділігі мен төмен шығындарынан өнімнің жоғарғы сапасы болып табылатын жапон корпарациялардың стратегиясының ерекше
белгілеріне және қабылданған өндірісті ұйымдастыру жүйесіне негізгі көңілін бөлді.
Шығыс Азия жағалауларына жақын маңдағы
Тынық мұхит аралдарында орналасқан мемлекет.
Ел 6852 аралдардан тұрады. Ең үлкендері:
Хоккайдо, Хонсю, Сикоку, Кюсю. Жер аумағы 372,2
мың км2. Халқы 126,2 млн. (1997). Астанасы —
Токио қаласы. Әкімшілік жағынан 47
префектураға бөлінеді. Халқының 99,4%-і —
жапондар. Бұдан басқа қытайлар, корейлер,
америкалықтар тұрады.
«Үздік өмір» индексін қолдана отырып, әртүрлі елдердің әл-ауқатын 11 аспект бойынша салыстыруға болады (1-кесте).
Кесте 1 «Үздік өмір» индексіндегі субиндекстердің мәні
Субиндекстер Жапония АҚШ Германия Корея
Тұрғын-үй жағдайы 4,7 7,8 6,1 5,7
Табыс 6,0 10,0 5,2 2,5
Жұмыс 7,1 7,5 7,3 5,1
Қоғам 7,8 8,0 9,0 4,1
Білім 8,8 8,0 7,7 7,8
Экология 7,3 7,9 9,3 6,3
Азаматтық құқық 4,8 7,7 4,0 5,9
Денсаулық 5,0 8,4 7,0 4,8
Қанағаттанушылық 3,9 7,6 6,0 7,0
Қауіпсіздік 9,9 8,8 8,0 9,0
Жұмыс/демалыс 3,3 5,7 8,1 5,0
Орта мәні 6,2 7,9 7,1 5,7
Сонымен, Жапония Оңтүстік Кореядан озып, АҚШ пен Германиядан артта қалған 36-дан 21-ші орында. Жапонияның тұрғын үй
жағдайлары, азаматтық құқықтар, жұмыс/демалыс, өмірге қанағаттану сияқты көрсеткіштері төмен. Бәсекеге қабілеттілік индексі
бойынша Жапония бизнес-білім беру, нарықтың жабылуы, ауылшаруашылық өнімдерінің құны сияқты позициялар бойынша
жоғары көрсеткіштермен ерекшеленбейді, алайда өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымды дамытуда сәтті. 2012 жылы
Жапония осы индекс бойынша 10-шы орынды иеленді. Адами әлеуетті дамыту индексі бойынша мемлекеттер рейтингінде Жапония
соңғы үш онжылдықта барлық қосалқы индекстер мен оң динамика бойынша жоғары мәндерге ие бола отырып, 10-орында тұр.
Жапонияда 2019 жылдың басында КЗ (жұмыспен қамту коэффициенті) 59,2% - ға тең болды.
Соңғы 20 жыл ішінде Жапония халқының жұмыспен қамтылуы қалай өзгергенін графикті зерттеу
арқылы білуге болады. Одан жұмыспен қамту коэффициентінің максималды төмендеуі 2012 жылы-
әлемдік қаржы дағдарысының соңғы жылында болғанын көруге болады.

Жапонияның халқы шамамен 126 миллион адамды құрайды. Бұл көрсеткіш бойынша ел әлемде 8-ші
орында, Ресейден сәл төмен.
Экономикалық дамудың жапондық моделін зерттеген кезде біз оның қалыптасуын екі
кезеңге бөліп қарастырамыз:
біріншісі - «жапондық модельдің» екінші дүниежүзілік соғысқа дейін қалыптасуы;
екіншісі - «жапондық модельдің» екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі қалыптасуы.

1) Екінші дүниежүзілік соғысқа дейін Жапония өзінің ауыр индустриясын құра
алды, қоғамның дамуындағы қалалардың рөлін арттырды және көптеген орта тапты
құрады. Алайда жапон экономикасы әлі де артта қалды. Оның экспортының негізгі
тауары Жібек болды (1940 жылы-барлық экспорттың 13%), ал машина жасау төмен
технологиялық деңгейде болды. Жапония үлкен рөл атқаруы керек болған жаппай
тұтыну қоғамы енді ғана пайда бола бастады.

2) Соғыстан кейінгі кезеңде жапон экономикасының өсуі мен дамуы кезең-кезеңмен жүзеге
асырылды.
Бірінші кезең - 1945-1960 жж.– экономиканы толық қайта құру.
Екінші кезең – 1970 жж.-экономикадағы құрылымдық өзгерістер (экстенсивті өсу).
Үшінші кезең – 1980 жылдар-экономиканы дамытудың қарқынды моделі.
Жапон экономикасындағы құрылымдық өзгерістер:
энергия сыйымдылығын төмендету есебінен өндіріс нәтижелілігінің өсуі;
экономиканың ғылымды қажетсінетін секторларын күшейту арқылы салалар құрылымын
жақсарту;
өзіндік ғылыми-техникалық базаны дамыту;
мемлекеттік рөлді реттеудің жанама әдістерін күшейту жағына ауыстыру және басқарудың
командалық жүйесінен кету;
сыртқы экономикалық қызмет саласындағы өзгерістер.
Жапонияны осындай күрт өзгерістерге не итермеледі? немесе экономикалық ғажайыптың себептері неде?

Жапондық
"экономикалық
ғажайып" себептері

мемлекеттің белсенді АҚШ арқылы
технологиялық шағын және орта
экономикалық әлемдік нарыққа
секіріс бизнесті дамыту
саясаты шығу
«Жапон экономикалық ғажайыбының» ерекшеліктері Жапон экономикасы жетістігінің құпиясы

• өндірушілердің, ресурстарды саяси тұрақтылық;
жеткізушілердің, өнімді
өткізушілердің және банк
мекемелерінің тығыз байланысты сауатты технологиялық өзгерістер;
топтар - кэйрэцу (ірі корпоративтік
конгломераттар мен холдингтер)
интеграциясы; жаңа озық технологияларды игеру;
«Жапон экономикалық • Үкімет пен бизнес-
ғажайыбының» экспортқа бағдарлану;
құрылымдардың өзара тиімді
ерекшеліктері қатынастары;
• ірі корпорацияларда өмір бойы АҚШ кредиттері;
жұмыспен қамтуды қамтамасыз
ету; ұлттық өндірушіні қолдау;
• белсенді кәсіподақ қозғалысы.

жұмыс күшінің арзандығы;

СЭҚ бақылау.
Жапонияның жедел экономикалық дамуының негізгі факторлары

елдің негізгі капиталының ерекше шарттары мен сипаты;

еңбекті пайдаланудың тән нысандары және ұлттық
кірістегі капитал салымдарының жоғары үлес салмағы;

әскери шығыстарды төмендету есебінен ауыл
шаруашылығын дамытуға арналған шығындардың жоғары
үлес салмағы;

жапон экономикасын мемлекеттік реттеудің өнеркәсіптің
өсу қарқынына әсері;

жапон менталитетінің ерекшеліктері (ұлттық сипаттағы).
Тауар айналымы бойынша Жапонияның жетекші серіктестері, %

Рейтингтегі 2010 ж. 2015 ж. 2020 ж.
орны Ел / аумақ Үлесі, Ел / аумақ Үлесі, Ел / аумақ Үлесі,
% % %
1 Китай + 23,7 Китай + 24,1 Китай + 26,5
Гонконг Гонконг Гонконг
2 Китай 20,7 Китай 21,2 Китай 23,9
3 США 12,7 США 15,1 США 14,7
4 Республика 6,2 Республик 5,6 Республик 5,6
Корея а Корея а Корея
5 Тайвань 5,2 Тайвань 4,7 Тайвань 5,6
6 Австралия 4,1 Таиланд 3,8 Таиланд 3,9
7 Таиланд 3,8 Австралия 3,7 Австралия 3,7
8 Индонезия 3,0 Гонконг 2,9 Вьетнам 3,1
9 Гонконг 3,0 Германия 2,9 Германия 3,0
10 Саудовская 2,9 Малайзия 2,6 Гонконг 2,6
Аравия
Кесте 2 Жапония экономикасының 2019-2020 жж. негізгі көрсеткіштері

Көрсеткіші Өлшем бірлігі 2019 ж. 2020 ж.

ЖІӨ көлемі USD млрд. 5149 4975
ЖІӨ жылдық өсу қарқыны % 1,2 0.7
ЖІӨ өсу қарқыны % -0,7 1.1
Халықтың жан басына шаққандағы ЖІӨ USD 36362 34366

Жыл ішіндегі инфляция деңгейі % 0,5 0.9
Пайыздық мөлшерлеме % -0,1 -0.1
Жұмыссыздық деңгейі % 2,8 2.7
Жалақы JPY/ айына 668518 308444
Сауда балансы JPY млрд. -2193 -668
Ағымдағы теңгерім JPY млрд. -371 -1189
Халықаралық валюта резервтері USD млн. 1385900 1384600
1970-2020 жж. аралығындағы Жапонияның ЖІӨ

6000
5700.1

5082.5 4975
4887.5 4922.5 4866.9 4954.8
5000
4389.5

4000

3132.8
3000

2000

1105.4
1000

212.6
0
1970 1980 1990 2000 2010 2015 2016 2017 2018 2019 2020

ЖІӨ, млрд.долл.
Кесте 3 ЖІӨ көлемінің 1970-2019 жж өзгерісі

жылдар ЖІӨ, млрд. Жан басына ЖІӨ, млрд. ЖІӨ Жапонияның үлесі, %
ақш долл. шаққандағы ақш долл. өсімі, %
ЖІӨ, доллар

ағымдағы бағалар тұрақты бағалар әлемде Азияда шығыс
1970 Азияда
1970 212,6 2026,0 212,6 6,2 41,2 64,6
1980 1105,4 9382,0 329,0 2,8 8,9 43,7 70,9
1990 3132,8 25162,0 512,5 4,9 13,6 56,2 76,9
2000 4887,5 38326,0 585,2 0,41 12,9 48,4 64,4
2010 5700,1 44344,0 621,1 4,2 8,6 27,2 39,1
2011 6157,5 47918,0 620,4 -0,12 8,4 25,3 39,1
2012 6203,2 48303,0 629,7 1,5 8,2 24,1 36,8
2013 5155,7 40180,0 642,2 2,0 6,7 19,7 30,4
2014 4850,4 37844,0 644,7 0,37 6,1 17,9 27,4
2015 4389,5 34529,0 652,5 1,2 5,9 16,4 24,6
2016 4922,5 38529,0 655,9 0,52 6,5 17,7 26,5
2017 4866,9 38171,0 670,2 2,2 6,0 16,4 24,6
2018 4954,8 38952,0 672,3 0,32 5,8 15,4 22,9
2019 5082,5 40063,0 676,9 0,67 5,8 15,4 23,0
Кесте 4 Шығындар бойынша Жапонияның ЖІӨ, %

Көрсеткіштер 1970 1980 1990 2000 2010 2019
Тұтыну шығындары 57,6 67,0 64,7 71,3 77,2 75,2
о/і: үй шаруашылық-тарының шығыстары 46,5 52,4 51,2 54,4 57,8 55,2

мемлекеттік шығындар 11,1 14,7 13,5 16,9 19,5 20,0

Жеке инвестициялар 41,1 34,0 34,5 27,3 21,3 24,5
Таза экспорт 1,2 -0,97 0,78 1,4 1,5 0,26
ЖІӨ 100 100 100 100 100 100
Салалық құрылымдардың ЖІӨ-гі үлесі

ЖІӨ-гі үлесі өнеркәсіп

жылжымайтын мүлік
18.0%
көтерме және бөлшек сауда
23.5%
көлік және байланыс

мемлекеттік басқару

құрылыс саласы

0.1% қаржы-сақтандыру секторы
1.4% 13.2%
0.7%
электрмен, газбен және сумен
0.7% жабдықтау
5.8%
мемлекеттік қызметтер

тау-кен өнеркәсібі
6.2%
12.5% ауыл шаруашылығы

6.2% басқалары
6.8%
Банк секторы.
Күншығыс елінің банк жүйесінің негізі американдық модель болып табылады және ол келесі үш деңгейден тұрады:
1. Орталық Банк (Bank of Japan). Жапонияның барлық несие-қаржы ұйымдарының, соның ішінде 11
мемлекеттік және барлық жеке банк мекемелерінің қызметін басқарады.
2. Коммерциялық ұлттық банктер. Бұл келесі типтегі қаржы ұйымдары:
ұзақ мерзімді кредиттеу банктері;
сенім банктері;
аймақтық және қалалық банктер;
шетелдік банктер.
Бұл несие және ақша мекемелері Жапонияның банк жүйесінің негізінде жатыр: оның жиынтық капиталынан
олардың үлесі 80% құрайды.
3. Кооперативті несие институттары. Бұл топқа мыналар кіреді:
еңбек несиелік кооперативтері;
несиелік кооперативтер;
несиелік қауымдастықтар.
Олар жапон экономикасының әртүрлі салаларындағы шағын бизнеске қаржылық қолдау көрсетуге арналған.
Ең танымалларының қатарына күн шыққан елдің банктері кіреді:
Mizuho Corporate Bank;
Mitsubishi UFJ Financial Group;
Жапония индустриялық Банкі және т. б.
Өнеркәсіп саласы.
Fujitsu Limited, Toshiba Corporation, Honda Motor Co Ltd, Sony Corporation, Panasonic Corporation,
Toyota Motor Corporation сияқты жапондық компаниялар әлемдік экономиканың көшбасшылары
болып табылады.
Жапон экспортының негізгі бағыттарының бірі-автомобиль өндірісі. «Мицубиси»,
«Сузуки», «Ниссан», «Тойота», «Хонда», «Мазда» маркалы көлік құралдары бүкіл әлемге
танымал.
ХХІ ғасырдың басында бұл салада 8 миллионға жуық адам тұрақты негізде жұмыс істеді.
Дәл сол кезеңде Азияда жапондық автоөндірушілердің құрастыру филиалдары жаппай
ашылды.
Кеме жасау-Арал мемлекетінің дәстүрлі өндіріс саласы. Ірі зауыттар Хакодате (Хоккайдо
аралы), Йокогаме, Йокосуке, Кобе, Ономити (барлығы Хонсю аралында), Сакаиде (Шикоку
аралы), Нагасаки (Кюсю аралы) қалаларында жұмыс істейді. Жапонияның жетекші кеме
жасау компанияларының қатарына Кавасаки, Мицубиси, Сасебо кіреді.
Электр саласында Yamaha, Sharp, Pioneer, Konica, Hitachi, JVC, Casio, Canon сияқты
корпорациялар лайықты атаққа ие болды.
Ауыл шаруашылығы саласы.

Архипелагта өсіру үшін жердің тек 12% жарамды. Осы алқаптардың үлкен бөлігін құйма өрісі
алады. Олар күріш өсіру үшін қолданылады.
Орта есеппен 1 фермерлік шаруашылыққа 1,8 га егістік жер тиесілі. Бұл көрсеткіш бойынша
айтарлықтай маржамен Хоккайдо – 18 га, қалған 46 префектурада – барлығы 1,3 га.
Неолит дәуірінен бастап күншығыс елі үшін балық аулау және теңіз өнімдерін өңдеу дәстүрлі
кәсіпшілік болып табылады.
Ұзақ уақыт бойы Санрику теңізінде (Хонсю аралының солтүстік-шығысы) осындай қызмет үлкен
пайда әкелді. Онда Куросио жылы ағымы суық Куриль ағымымен кездеседі. Бірақ себебінен
шамасында орын алған апат арналған жақын маңда орналасқан Фукусимской АЭС, аулау бұл
аумақтарында балықты уақытша тоқтатылды.
Жапон архипелагының теңіз өнімдеріне бай тағы бір жері – Батыс Тынық мұхитының оңтүстігі
мен солтүстігі.
Көлік саласы.
Жапонияда заманауи және тиімді көлік жүйесі жұмыс істейді. Архипелагтағы автомобиль жолдарының жалпы ұзындығы-1,2
миллион км.ірі қалалар ақылы жоғары жылдамдықты жолдардың бірыңғай желісін байланыстырады. Ол жол ақысын жинауға
құқығы бар ұйымдардың қарамағында.
Жергілікті және аймақтық жолаушылар тасымалы нарықтарында Keio Corporation, Kintetsu Corporation, JR Group, Seibu Railway
Company сияқты ондаған теміржол компаниялары бәсекелеседі. Олардың барлық пойыздары қозғалыс дәлдігімен танымал.
Аз сандар:
* Темір жолдардың жалпы ұзындығы 27182 км құрайды.
* Электрлендірілген:
o стандартты жолтабан ені бар 2893,1 км жол;
o тар жолақпен 89,8 км жол.
* 500 және 700 сериялы ең жылдам "Синкэнсан" пойыздары сағатына 300 км жылдамдыққа жетеді.
Жапонияда көптеген әуежайлар бар. Негізгі халықаралық әуе айлақтары-Нарита (Токио ауданы), Тюбу (Нагоя ауданы) және
Кансай (Киото/Кобе/Осака ауданы).
Негізгі ішкі орталық-Токио Ханеда әуежайы. Статистикаға сәйкес, бұл Азиядағы ең көп жұмыс істейтін әуежай және әлемдегі
осы көрсеткіш бойынша 4-ші әуежай.
Жапонияда екі негізгі авиакомпания бар: Japan Airlines және All Nippon Airways.
Басқа жолаушылар авиакомпанияларына Fuji Dream Airlines, Star Flyer, Air Do, Skynet Asia Airways және Skymark Airlines кіреді.
Тарихи тұрғыдан Жапон архипелагындағы ішкі әуе тасымалы қатаң реттелді. Үш ірі авиакомпанияға (JAS, ANA және JAL) 1972
жылдан бастап нақты бағыттар бөлінді.
2000 жылға дейін авиабилеттердің құнын үкімет анықтаған. Сонымен қатар, 1995 жылдан бастап авиакомпанияларда стандартты
тарифтерді реттеу мүмкіндігі болды (ол кезде 50% дейін жеңілдіктер қолдануға рұқсат етілді). Бүгінгі таңда тасымалдаушы ұшу
бағасын өз бетінше белгілей алады, бірақ егер құны өте жоғары болса, Үкіметке вето құқығы беріледі.
Жапонияның экспорты мен импорты құрылымының ерекшеліктері.

Жапония Халықаралық саудаға белсенді қатысады. Мемлекет экспортының негізін көлік құралдары
құрайды. Осы санаттағы өнімдерді шетелге сату көлемі бойынша Жапония әлемдік рейтингте 2-ші орында
(Германиядан кейін).
Жапон экспортының маңызды құрамдас бөліктері электр машиналары, механикалық құрылғылар мен
жабдықтар болып табылады. Осы түрдегі тауарларды (автомобильдерді қоса алғанда) басқа елдерге сатудың
жиынтық көлемі басқа мемлекеттерге жеткізудің жиынтық құнының 55% - ын құрайды.
Негізгі өткізу нарықтары-Германия, Австралия, Оңтүстік-Шығыс және Шығыс Азия елдері, АҚШ.
Ресейге келетін болсақ, Жапониядан экспорт көлемі бойынша ол әлемнің барлық мемлекеттерінің арасында
үшінші ондықта. Сонымен қатар, Ресей Федерациясына экспорттық жеткізілімдердің көп бөлігі көлік
құралдары болып табылады.
Жапонияға әкелінетін негізгі тауарлық топтар мұнай өнімдері мен минералды отындар болып табылады.
2019 жылдың басындағы мәліметтер бойынша, олар негізінен:
Ресей-6,8 %:
Катар-7,7 %;
Біріккен Араб Әмірліктері – 14,1 %;
Австралия-18,2 %;
Сауд Арабиясы-18,9%.
Жапония сонымен қатар электр машиналарын, механикалық құрылғылар мен жабдықтарды импорттайды.
Бұл тауарлардың жартысына жуығы дәстүрлі түрде Қытайдан келеді. Жалпы алғанда, жапон нарығына жалпы
импорт құнының шамамен 25% - ы аспан асты елінің өнімдері үлесіне тиесілі.
Жапония экономикасының оң және теріс жақтары қысқаша тоқталсақ.

Оң жақтарға мыналар жатады: Кемшіліктері:
ЖІӨ көлемімен салыстырғанда
дамыған технологиялар;
үлкен мемлекеттік қарыз;
қауіпсіздік қорының болуы
елдегі әлсіз тұтынушылық сұраныс
және адамдардың өмір сүру
(ұсыныс күрт басым);
деңгейі жоғары; дефляция және өте жоғары жалақы;
бүкіл әлемде жоғары импорттауға тура келетін жеке

сапалы және жоғары ресурстардың болмауы;
халықтың жас құрылымы.
қосылған құны бар
ҚОРЫТЫНДЫ

Жапон экономикасы әлемдегі ең дамыған экономикалардың бірі болып табылады. «Күншығыс» елінің
соғыстан кейінгі тарихындағы маңызды оқиға оның 50-60 жылдардағы Әлемдегі экономикалық жағдайының
қалпына келуі, сондай-ақ елдің экономикалық көрсеткіштері бойынша әлемде екінші орынға шығуы болды.
90-жылдардың басындағы әлеует. осы күнге дейін. Жапония экономикасы бірнеше салаларды қамтиды, атап
айтқанда: ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп, ресурстар және энергетика, сауда. Қазір мемлекет жоғары дамыған
саламен, сондай — ақ дамыған сектормен-қызмет көрсету, Қаржы, зерттеулер мен әзірлемелермен
сипатталатын постиндустриалды даму сатысында.

Экономикалық дамуды талдау үшін ЖІӨ, халық, елдің кірістері мен шығыстары, сондай-ақ
жұмыссыздық деңгейі сияқты көрсеткіштер қарастырылды. Сондай-ақ, автомобиль жасау, робототехника,
халықаралық сауда сияқты салалар талданды.

Жапония халқы бойынша ең ірі он елдің қатарына кіреді және өмір сүру ұзақтығы бойынша әлемдегі
жетекші орындардың бірін алады. Соңғы бірнеше жыл ішінде мемлекет бюджет тапшылығын бастан кешірді,
бұл мемлекет шығындарының көптігіне байланысты өте үлкен проблема болып табылады. Жапония, әсіресе
озық технологиялардың кейбір салаларында жоғары техникалық деңгейге жетті. Автомобиль құрылымы
әлемдік нарықта ел экономикасына қатты қолдау көрсетеді, өйткені ол экспорттың негізгі бөлігі болып
табылады. 2013 жылы 5,29 млн.автомобиль экспортталды. Жетекші орынды Touota автомобильдері алады.
Жапония робототехника нарығында ең көп үлеске ие. Ол өнеркәсіптік, Медициналық және әскери
робототехниканы дамытумен айналысады.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

Дамыған елдердегі экономикалық өсу ерекшеліктері

:Өнім сапасын арттырудың шетелдік тәжірибес

Жапония жайлы

Үшінші әлем - және төртінші әлем елдері

Ауғанстан экономикасы

Дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері

Өнім сапасын арттырудың шетелдік тәжірбиесі

АҚШ-тың қаржы жүйесі

ОҢТҮСТІК КОРЕЯ, СИНГАПУР ЖӘНЕ ГОНКОНГ ҚАЗІРГІ ДАМУ

АҚШ - тың сыртқы қарыздары

Пәндер