ШАРТТЫ ТҮРДЕ СОТТАУ

Презентация қосу

Халел Досмұхамедов атындағы Атырау
университеті Экономика және құқық
факультеті
Құқық қорғау органдары 401/2

ШАРТТЫ
ТҮРДЕ СОТТАУ
• Соттар ҚК 63 бабында көзделген
шартты түрде соттаудың, əдетте
бұрын сотталмаған онша ауыр емес
немесе ауырлығы орташа қылмыс
жасаған адамдарға
қолданылатындығын ескеруі тиіс.
Шартты жаза ауыр қылмыс жасауға
қатысқандардың кейбіріне, егер
олардың негізгі қылмыскер еместігі
анықталса сонымен қатар оның жеке
басына берілген мəліметтер мен
қылмыс жасаған кездегі жағдайлар
жаза тағайындаған кезде ҚК 63
бабының ережелерін қолдануға негіз
бола алған жағдайда ғана
қолданылады.
ҚР ҚК 63-БАП. ШАРТТЫ ТҮРДЕ СОТТАУ
• 1. Егер сот бас бостандығынан айыру түрінде жаза тағайындағанда сотталған адамның жазаны өтемей түзелуi
мүмкiн деген түйінге келсе, ол тағайындалған жазаны шартты деп санауға қаулы шығарады.
• 2. Шартты түрде соттауды қолдану кезінде сот жасалған қылмыстың сипаты мен қоғамға қауiптiлiк
дәрежесiн, кінәлі адамның жеке басын, оның iшiнде жауаптылық пен жазаны жеңiлдететiн және ауырлататын
мән-жайларды ескередi.
• 3. Шартты түрде соттауды тағайындау кезінде сот осы Кодекстің 44-бабы екінші бөлігінің қағидалары
бойынша бас бостандығынан айырудың барлық тағайындалған мерзіміне, ал кәмелетке толмағандарға алты
айдан бір жылға дейінгі мерзімге пробациялық бақылау белгiлейдi.
• Шартты түрде сотталғандағы пробациялық бақылау кезеңінде онша ауыр емес немесе ауырлығы орташа
қылмысты қайталап жасаған кезде де кәмелетке толмағандарға шартты түрде соттау қолданылуы мүмкін.
• Пробациялық бақылау сот қосымша жаза түрі ретінде Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерге
шығарып жіберуді тағайындаған шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам шартты түрде сотталған кезде
белгіленбейді.
• 4. Шартты түрде соттау кезiнде шектеулердің және жазаның қосымша түрлерi тағайындалуы мүмкiн.
• 5. Шартты түрде соттау кезiнде кәмелетке толмаған адамға тәрбиелiк әсерi бар мәжбүрлеу шаралары
тағайындалуы мүмкiн.
• 6. Қылмыстардың қайталануы, қылмыстардың қауiптi қайталануы кезінде, адамды аса ауыр қылмыс,
сыбайлас жемқорлық қылмыс, террористік қылмыс, экстремистік қылмыс, азаптаулар, қылмыстық топ
құрамында жасалған қылмыс, кәмелетке толмағандардың жыныстық тиіспеушілігіне қарсы қылмыс үшін
соттаған кезде адамдарға шартты түрде соттау қолданылмайды. Көрсетілген шектеу он төрттен он сегізге
дейінгі жастағы кәмелетке толмаған адамның жыныстық тиіспеушілігіне қарсы қылмыс жасаған кәмелетке
толмағандарға қолданылмайды.
Шартты түрде соттау-жазаны нақты
өтеусіз орындау үшін сотталған адам
өзінің түзелгенін дәлелдеуі тиіс сынақ
мерзімін белгілеуден тұратын
қылмыстық құқықтық сипаттағы шара.
Бұл ретте оның мінез-құлқын арнаулы
мемлекеттік орган бақылайтын болады,
оған оны түзетуге ықпал ететін
қосымша міндеттер жүктелуі мүмкін.
Егер сынақ мерзімі ішінде сотталған
адам өзіне сот жүктеген міндеттерді
бақылаудан және орындаудан
• Айта кету керек,
жалтарса, құқық бұзушылықтар немесе
бостандықты шектеу – бұл
қылмыстар жасаса, есепте бола тұра,
ең алдымен қылмыстық
шартты түрде соттаудың күші
жаза, ал шартты түрде
жойылуы мүмкін, содан кейін
соттау – сотталушыға өзінің
тағайындалған жаза нақты орындала
түзелгенін дәлелдеуге
бастайды, яғни шартты түрде сотталған
мүмкіндік беру үшін
адам жазасын одан әрі өтеу үшін
тағайындалған жазаның
айыру орындарына жіберіледі. Сынақ
нақты өтеуін сынақ
мерзімі аяқталғаннан кейін немесе егер
мерзімімен алмастыру.
• Көптеген жағдайларда адам жасаған қылмысы
үшін шартты түрде жаза ала алады. Қылмыстың
ауырлығы және оны жасау мән-жайлары, сондай-
ақ сотталушының жеке басы шартты жаза
тағайындау мүмкіндігіне әсер Шартты
етеді. жаза тағайындау кезінде сот
бірқатар факторларды ескереді. Бұл
жеңілдететін жағдайлардың болуы (өзін-
өзі қорғау, құмарлық сезімі, уақытша
психикалық бұзылыс), және
сотталушының жеке басы, оның жасы,
отбасылық жағдайы және денсаулық
жағдайы, сондай-ақ сотталушының
қоғамдағы тәртібі. Мысалы,
асыраушыларында болған немесе ауыр
аурулармен ауыратын адамға шартты
түрде жаза тағайындалуы мүмкін.
Сонымен қатар, қылмыстың абайсызда
жасалғандығы шартты жазаны
Егер сынақ мерзімінде адам қандай-да бір ауырәсер
тағайындауға заң етуі
бұзушылықтарға
мүмкін. жол
бермеген болса және іс-әрекеттерімен оның түзетілгендігін дәлелдесе,
онда шартты үкімнің күшін жою туралы мәселе соттың алдына қойылады.
Оның күшін жою адамның жасаған қылмысы үшін соттылықты алып
тастауға да алып келеді.
ШАРТТЫ ТҮР ДЕ
СОТТАУ ДЫҢ КҮШIН
ЖОЮ
ЕГЕР ШАРТТЫ ТҮРДЕ СОТТАЛҒАН АДАМ
ПРОБАЦИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУ МЕРЗIМI ӨТКЕНГЕ
ДЕЙIН ӨЗ МІНЕЗ-ҚҰЛҚЫМЕН ӨЗIНIҢ ТҮЗЕЛГЕНIН
ДӘЛЕЛДЕСЕ, ПРОБАЦИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУДЫ
ЖҮЗЕГЕ АСЫРАТЫН ОРГАННЫҢ ҰСЫНУЫ
БОЙЫНША СОТ ШАРТТЫ ТҮРДЕ СОТТАУДЫҢ
КҮШIН ЖОЮ ТУРАЛЫ ЖӘНЕ СОТТАЛҒАН
АДАМНАН СОТТАЛҒАНДЫҚТЫ АЛЫП ТАСТАУ
ТУРАЛЫ ҚАУЛЫ ШЫҒАРА АЛАДЫ. БҰЛ РЕТТЕ
ШАРТТЫ ТҮРДЕ СОТТАУДЫҢ БЕЛГIЛЕНГЕН
МЕРЗIМIНIҢ КЕМ ДЕГЕНДЕ ЖАРТЫСЫ ӨТКЕН СОҢ
ОНЫҢ КҮШI ЖОЙЫЛУЫ МҮМКIН.
Шартты түрде сотталған адам:

1) қоғамдық тәртіп пен
имандылыққа, кәмелетке 2) электрондық бақылау
толмағандардың құқықтарына, құралдарын қасақана зақымдаған 3) қылмыстық теріс қылық
жеке адамға қол сұғатын және (бүлдірген) не дәлелсіз жасаған жағдайларда, сот
пробациялық бақылауды жүзеге
отбасылық-тұрмыстық қарым- себептермен тіркелуге келмеген
асыратын органның ұсынуы
қатынастар саласында әкімшілік немесе пробациялық бақылауды бойынша пробациялық бақылау
құқық бұзушылық жасағаны үшiн жүзеге асыратын органға мерзімін ұзарта алады, бірақ бір
өзіне әкiмшiлiк жаза қолданылған хабарламай тұрғылықты жерін жылдан аспайтын мерзімге
әкімшілік құқық бұзушылық ауыстырған; ұзартады.
жасаған;
• Пробация – санаттары заңмен айқындалған
адамдардың қылмыстық құқық бұзушылықтар
жасауының алдын алу үшін олардың мінез-құлқын
түзеуге бағытталған бақылау және әлеуметтік-
құқықтық сипаттағы қызмет түрлері мен жеке
Пробацияның мақсаты:
айқындалатын шаралар жүйесі.
1) күдіктінің,
айыпталушының мінез-құлқын
түзеу;
2) сотталған адамды
әлеуметке қосу;
3) қылмыстық-атқару
(пенитенциарлық) жүйесінің
мекемесінен босатылған
адамды әлеуметтік бейімдеу
және оңалту арқылы қоғамның
қауіпсіздігін қамтамасыз етуге
ПРОБАЦИЯ ТҮРЛЕРІ
1) сотқа дейінгі пробация – сотқа дейінгі баяндаманы дайындау
жөніндегі қызмет пен шаралар жиынтығы;

2) үкімдік пробация – бас бостандығын шектеуге сотталған,
сондай-ақ шартты түрде сотталған адамдарға қатысты
пробациялық бақылау белгілеу мен оны жүзеге асыру және
оларға әлеуметтік-құқықтық көмек көрсету жөніндегі қызмет пен
шаралар жиынтығы;
3) пенитенциарлық пробация – қылмыстық-атқару
(пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде бас бостандығынан
айыру түріндегі жазасын өтеп жүрген адамдарды әлеуметке
қосу жөніндегі қызмет пен шаралар жиынтығы;
4) пенитенциарлықтан кейінгі пробация – қылмыстық-атқару
(пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінен босатылған
адамдарға қатысты пробациялық бақылау белгілеу мен оны
жүзеге асыру және оларға әлеуметтік-құқықтық көмек көрсету
жөніндегі қызмет пен шаралар жиынтығы.
Шартты түрде сотталған адам пробациялық бақылау
мерзiмi iшiнде – абайсызда қылмыс не онша ауыр емес
қасақана қылмыс, ал шартты түрде сотталған кәмелетке
толмаған адам онша ауыр емес немесе ауырлығы орташа
қылмыс жасаған жағдайларда, шартты түрде соттаудың
күшiн жою немесе оны күшінде қалдыру туралы мәселенi сот
жаңа қылмыс үшiн жаза тағайындаған кезде шешедi.

• Шартты түрде сотталған адам пробациялық бақылау мерзiмi iшiнде
– ауырлығы орташа қасақана қылмыс, ауыр немесе аса ауыр қылмыс,
ал кәмелетке толмаған адам ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасаған
жағдайларда, сот шартты түрде соттаудың күшiн жояды және оған
үкімдердің жиынтығы бойынша жаза тағайындау қағидалары бойынша
жаза тағайындайды. Осы баптың төртiншi бөлiгiнде көзделген
жағдайларда жаза осы қағидалар бойынша тағайындалады.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН
ƏДЕБИЕТТЕР:
• ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫ
КОНСТИТУЦИЯ 1995 ЖЫЛЫ 30 ТАМЫЗДА
РЕСПУБЛИКАЛЫҚ РЕФЕРЕНДУМДА ҚАБЫЛДАНДЫ.
• ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҚЫЛМЫСТЫҚ
КОДЕКСI ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
КОДЕКСІ 2014 ЖЫЛҒЫ 3 ШIЛДЕДЕГІ № 226-V ҚРЗ.
• ПРОБАЦИЯ ТУРАЛЫҚАЗАҚСТАН
РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗАҢЫ 2016 ЖЫЛҒЫ 30
ЖЕЛТОҚСАНДАҒЫ № 38-VІ ҚРЗ.

Ұқсас жұмыстар

Жаза тағайындау

Қылмыстық құқық бұзушылықтар жиынтығы бойынша жаза тағайындау

Жаза тағайындаудың жалпы негіздері

Жазадан босату

Моральдық ережелер мен талаптар қоғамның ғасырлар

Этика және сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет негіздері

Кіші қазан идеясы 1927 жылы ақпанда

Ұжымдастыру саясатының басталуы

Көшпелі және жартылай көшпелі қазақ шаруалары қожалықтарын күшпен отырықшылыққа көшіру

Сөйлеу іс-әрекетінің психологиялық сипаттамасы

Пәндер