Экологиялық мәдениет және тыйым сөздер

Сабақтың тақырыбы:

Ұлттық экология бастаулары. Экологиялық мәдениет және тыйым сөздер

Өткен бөлімді қорытындылау

АЙТЫЛЫМ

2-тапсырма. Театр фестивальдары не мақсатпен өткізілетінін дәлелдеп айт. Ойыңды айтуда төменде берілген сөздерді пайдалан.

Қасиет, құдірет, қойылым, түсіндіру, ұғындыру, ынталандыру, насихаттау, сол үшін, таңдау

АЙТЫЛЫМ.

2-тапсырма. Сызба бойынша экология мен табиғат құбылыстарының байланысын мәтін түрінде айтыңдар.

Экология - тірі организмдердің өзара қарым-қатынасын және олардың сыртқы орта жағдайларымен байланысын зерттейтін ғылым.

Экология - гректің “oikos”- үй, мекен жай және “logos”- ілім деген сөздерден алынған және ол терминді 1866 жылы неміс ғалымы Э. Геккель ғылымға алғаш рет енгізеді.

Қазіргі таңда Жер бетіндегі бүкіл адам баласын ерекше толғандырып отырған ең басты мәселе - ғаламдық деңгейдегі экологиялық мәселелер болып отыр. Сондықтан да, әрбір мемлекет бұл мәселелерді негізгі мемлекеттік міндеттердің бірі деп қарастырады. Осыған орай, елімізде қордаланған экологиялық жағдайларды жақсарту шараларына айрықша мән беріліп, 2007 жылдың барысында Қазақстан Республикасының экологиялық кодексі туралы Заң қабылданды.

Қазақстанның экологиялық проблемалары

Қазақстанның экологиялық қауіпсіздігі проблемалары және қоршаған ортасының жағдайына ғаламдық, ұлттық, жергілікті деңгейде қаралуын қарастырады.

Ғаламдық экологиялық проблемаларға климаттың өзгеруі, озон қабатының бұзылуы, биоәртүрліліктің азаюы, шөлейттену және жердің құлдырауы жатады.

Ұлттық экологиялық проблемаларға экологиялық апатты аймақтар: Каспий теңізі қайраңы ресурстарын белсенді игерумен байланысты проблемалар; тарихи ластану; трансшекаралық мәселелер; әскери ғарыштық және тәжірибелік кешендер полигондарының әсерін жатқызуға болады.

Жергілікті экологиялық проблемаларға ауа бассейнінің ластануын, радиоактивті, тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтары, табиғи және техногендік төтенше жағдайларды жатқызуға болады.

ЖАЗЫЛЫМ

3-тапсырма. Туынды сан есімдерді қолданып, экологиягияға қатысты алты сөйлем құрап жаз.

Мысалы:

Қалаларда лас заттардың концентрациясы жыл бойынща белгіленген мөлшерден бес-сегіз есе артады.

Қазіргі таңда халықаралық он шақты экологиялық ұйымның бірқатары Қазақстанда жұмыс жасайды.

Гринпис («Жасыл әлем») - Бүкіл дүниежүзілік табиғат қорғау ұйымы бір мың тоғыз жүз жетпісінші жылы кұрылған.

ТЫҢДАЛЫМ.

4-тапсырма. Аңызды тыңда.

МӘТІНМЕН ЖҰМЫС

АЙТЫЛЫМ. 5-тапсырма. Аудиомәтін бойынша сұрақтарға жауап бер.

«Жоңғар шапқыншылары», «жұрт», «шабуыл», «бейкүнә» сөздерінің қандай синонимдері бар?

2. Мәтінде не туралы айтылған?

3. Оқиға қай кезеңде болған?

4. Төле би - кім? Оның даналығы неден көрінеді?

5. Осы аңыздан тақырыпқа қатысты қандай ой түюге болады? Болжам жаса

ЖАЗЫЛЫМ АЙТЫЛЫМ 2-тапсырма. Тыйым с здерді жаз, маынасын ашып тсіндір. • Суа байланысты тыйым сздер: «Суа ткірме», «суды лайлама», «тнде суа барма» және т. б. • сімдікке байланысты тыйым сздер: Экологиялы мдениет жне тыйым сздер « ЖАЗЫЛЫМ 3-тапсырма. Суретте берілген табиат былыстарына атысты азаты тыйым с здерін тауып, жазыдар. МӘТІНМЕН ЖҰМЫС ТЫҢДАЛЫМ 4-тапсырма. Мәтінді тыда. «Ккті жлма», «Ккті таптама», «Аашты кеспе» және т. б. • Жан-жануара атысты тыйым сздер: «мырс аны илеуін бзба», «сты ясын бзба», «А уды атпа» және т. б.

ЖАЗЫЛЫМ АЙТЫЛЫМ

6-тапсырма. Тыйым сөздерді жаз, мағынасын ашып түсіндір.

• Суға байланысты тыйым сөздер: «Суға түкірме», «суды лайлама», «түнде суға барма» және т. б. •Өсімдікке байланысты тыйым сөздер: «Көкті жұлма», «Көкті таптама», «Ағашты кеспе» және т. б.

•Жан-жануарға қатысты тыйым сөздер:

«Құмырсқаның илеуін бұзба», «құстың ұясын бұзба», «Аққуды атпа» және т. б.

ЖАЗЫЛЫМ

8-тапсырма. Мәтін мазмұны бойынша диалог құрыңдар.

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!

Халықаралық экологиялық ұйымдар

Бүгінгі таңда халықаралық қатнастарда халықаралық ұйымдардың алатын орны өте үлкен әрі маңызды болып табылады. Оның себебі осы ұйымдар арқылы көптеген қоршаған ортаны қорғауға байланысты мәселелер төңірегіндегі даулы жағдайлар бейбіт жолмен шешуге қол жеткізіледі. Ол әсіресе екінші дүниежүзілік соғыстан кейін өте жоғары қарқын дамып қазіргі кезде әлемде көптеген халықараралық ұйымдар қызмет істеуде. Халықаралық экологиялық байланыс кезінде Біріккен Ұлттар Ұйымының әсіресе оның мамандандырылған бөлімдерінің ролі жоғары болып табылады. Адамды қоршаған табиғи ортаны қорғау осы Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысынан шығады.

Халықаралық ұйым дегеніміз - халықаралық шартқа байланысты құрылған, бір мақсатқа жету үшін тұрақты органдарыдары бар, мүше мемлекеттердің мүддесін көздейтін мемлекеттердің бірлестігі болып табылады.

Халықаралық ұйымдарды қарастыратын өкілеттігне байланысты былай жіктеуге болады:

Тек қоршаған орта мәселесімен айналысатын ұйымдар; Табиғаттың жекеленген объектілерімен айналысатын ұйымдар (жер, су, космос, атмосфералық ауа және т. б. )

Функционалды атқаратын қызметіне байланысты ұйымдар: ғылыми-техникалық, әлеуметтік-экономикалық, мәдени-ағартушылық, ғылыми-ақпараттық, құқықшығармашылық-консультативтік және тағы басқа.

Ұқсас жұмыстар

Тыйым сөздердің түрлері

Қазақтың ырымдары мен тыйымдары

Қазақтың ырым тыйым сөздері

ҰЛТТЫҚ ТӘРБИЕ-ҰЛТ БОЛАШАҒЫ

ТӘРБИЕНІҢ МАЗМҰНЫ

Эстетикалық тәрбие

Халықаралық ұйымдар

Қазақтың тыйым сөзі - ұлттық тәрбие көзі

Дәстүрлі мәдениет

Қанатының аққудың балапандап

Пәндер