Тоқыма өнері

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ БІЛІКТІЛІК АРТТЫРУДЫҢ ҰЛТТЫҚ ОРТАЛЫҒЫ «ӨРЛЕУ» АҚ Ақтөбе облысы бойынша педагог қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты “Бейнелеу өнері және сызу сабақтарында оқушылардың визуалды мәдениетінің инновациялық технологиялар арқылы дамыту” /06. 02-17. 02. 2017ж. / Дюзелбаева Г, УАлға ауданы Ақырап негізгі мектебі.

Тақырыбы:

Сәндік-қолданбалы өнер арқылы оқушыларды ұлттық құндылықтарға тәрбиелеу

Мақсаты: Сәндік қолданбалы өнер түрлерімен таныстыру. Оқушыларды ұлттық салт -дәстүрге, ұлттық өнер ерекшеліктеріне деген қиялын дамыту, сәндік бұйымдарды дұрыс бейнелеуге баулу және отансүйгіштікке тәрбиелеу.

Міндеті: - Қазақтың сәндік-қолданбалы өнері жайлы білу; - Ұлттық қолөнерді қастерлеу ; - Сәндік-қолданбалы өнер түрлері; - Тоқыма тоқу өнері.

Кіріспе

Қазақ халқының ұлттық қолөнері- бұрынғы өткен бабаларымыздан бізге жеткен асыл мұра. Асыл мұраны, тарихымызды, көне мәдениетімізді қастерлеу, өркендету және жалғастыру- әрбір ұрпақ үшін қасиетті парыз. Өйткені онда ғасырлар бойы қалыптасқан ұлттық ерекшелік, форма, ою-өрнектер ғана емес, сондай-ақ салт-дәстүріміз, тарихымыз халықтық мінезіміз қалыптасқан.

Қазақтың тұңғыш суретшісі Ә. Қастеевтің: «Мен өнерді таудың бұлағынан, қойдың құлағынан, ешкінің мүйізінен, әжемнің киізінен үйрендім» деуі содан болса керек.

Өнерлінің алтыны қолында,

байлығы жатыр жолында . . .

Негізгі бөлім

Сәндік қолданбалы өнер деп тек қана практикалық жағынан емес, эстетикалық мәні жағынан да маңызды дайындалған және көркем жасалған өндірістік немесе қолөнер арқылы өмірге келген көркем туынды жасауды айтады. Сәндік қолданбалы өнерді әзірлеу үшін мынадай материалдарды қолданады: ағаш, сүйек, тас, әйнек, табиғи және жасанды заттар. Сәндік қолданбалы өнердің түрлері:

керамика (фарфор),

әйнек (ыдыстар, құмыра, мозайкалар),

көркем оймыш ( ағаш, тас, сүйек, пластмасса),

металдан жасалған көркемдік бұйымдар (зергерлік бұйымдар),

жиһаздар (сәндік маталар, киімдер),

ойыншықтар.

Ісмер - ұлттық киімдер тігумен айналысатын, қолынан іс келетін адамдар

Ұста - қару - жарақ, ер - тұрман, сауыт - сайман жасаумен шұғылданатын адам

Шебер - ағаштан әртүрлі бұйымдар жасайтын адам

Зергер - алтынмен аптап, күміспен алқа, сырға білезік жасайтын адам

Зертеудің мақсаты:

Халқымыздың ұмтылып бара жатқан мәденей мұрасы - тоқма өнерін жаңғырту және халқымыз-дың ежелден келе жатқан көне де, ізгі дәстүрі арқы-лы қазіргі заманымызға лайықты сапатүр беріп қолөнерді дамыту.

Іліп тоқуға арналған иіріп жіп түрлері

Зығыр

Мақта иірімжібі

Кашемер

Мохер

Жүн иірімжібі

Вискоза

Альпак

Тоқыма өнері

Тоқу өнері - қазақ халқының ежелден келе жатқан, ең алғаш киімі мен үй жабдықтары. Тоқымамен айналасқанда адам жеке басына аса қажет нәрсені жасау үщін тоқымайды: осы тоқу үстіндегі түрлі түсті бояулар әлемнің үйлесімділігін, алуан түрлі сән үлгілерін таңдап, түрлі тоқу әдістерін меңгеру адамның талғамын, шеберлігін, ой - өрісін жетілдіріп, көркемділікті сезіну қабілетін дамытады.

Тоқыма тоқу өнерінің адам өміріне тигізер пайдасы

Тоқыма тоқу жүйке жүйесі мен ми жұмысын жақсартады. Артық ойлардың арылтып, көңіл көтереді. Тоқма тоқу - шығармашылық жұмыс. Ал адам баласы шығармашылық жұмыспен айналасқан кезде, ол бар назарын ісіне аударып, көңілі жай тауып, жаны тынышталады.

Күнделікті кешке немесе бос уақытыңыз болған кезде қолыңызға түрлі - түсті жіптер мен тоқма бізін алып, іске кірісіңіз. Өзіңізге малақай, шарф, сөмке, жаялықтоқи бастаңыс. Ол қолымнан келмейдідесеңіз, тоқма тоқи алатын таныстарыңызға «ҮЙРЕТІП ЖІБЕР» ДЕП ҚОЛҚА САЛЫҢЫЗ. Дүкен сөрелерінен тоқма тоқу туралы кітаптарды іздестіріңіз. Ғаламтор беттеріндегі тоқма тоқуды үйрететін онлайн- сабақтардан дәріс алыңыс.