Қажеттілік иерархиясы

Lecture 8:

Мотивациялық көшбасшылық

Notes: Note to student: To print these slides:

Select File/Print

Under “Print What, ” select your preference (suggested: handouts, either 3 or 4 or 6 per page)

Under “Color/grayscale, ” select either “Color” for a color printer or “Pure Black and White” for a black and white printer.

Do NOT select “Grayscale, ” as your slides will not be legible.

Motivation

Ұйым жетістігінің құпиясы бірі - бұл ынталанған және ықыласпен еңбек ететін жұмысшылардың болуы

Ұйымдардың міндеті қызметкерлердің мотивациясы мен ұйымның мақсаттары арасындағы сәйкестікті ұстап тұру

Мотивация концепциясы

11-3

Нақты әрекеттерді істігенде энтузиазм мен жігерлікті қоздыратын адамның ішінде немесе одан тыс болатын күштерді мотивация деп түсінуге болады.

Жұмысшылардың мотивациясы олардың өнімділігіне ықпал етеді, мотивацияны ұйымдық мақсаттарға жетуге бағыттау менеджерлердің жұмысының бір бөлігі болып табылады.

Марапаттаудың екі түрі

Ішкі марапаттау - адамның нақты әрекет орындау процессінен алатын қанағатандыруы.

Сыртқы марапаттау - тұлғаға басқа адам беретін пайда (выгода), бұл жерде менеджер контекстінде қарастырумыз керек.

Мотивацияның қарапайым моделі

ҚАЖЕТТІЛІК - қажеттілігін қанағаттандыруда пайда болады (Тамақ, достар, мойындау, жетістіктер) .

ЖҮРІС-ТҰРЫС - әрекеттің нәтижесіндегі қажеттілікті қанағаттандыру.

МАРАПАТТАУ - қажеттілікті қанағаттандыру. Ішкі және сыртқы марапаттау

КЕРІ БАЙЛАНЫС

Мотивация негізі

Дәстүрлі

Адамдық қатынастар позициясына ұстаным

Адам ресурстары позициясына ұстаным

Қазіргі ұстаным

қызметкердің жұмысын жүйелі таңдау

Жоғары өнімділіктен адамдар үшін экономикалық пайда

экономикалық емес пайда, жұмыс тобындағы қолайлы жағдай

Әлеуметтік адам концепциясы

Біртұтас адам концепциясы

Индивид көптеген факторлармен ынталанған көп қырлы тұлға

Мазмұнды (содержательная) теория адамдардың негізгі қажеттіліктерін талдау

Процесстік теория адам жүрім-тұрысына ықпал ететін ойлау процессін зерттеу

Қосымша (подкрепление) күш теориясы қызметкерлерді керекті еңбек жүріс-тұрыс түрлеріне оқыту

Мазмұнды (содержательная) теориялар

Қажеттіліктер иерархиясы теориясы

ERG теориясы

Екі факторлы теория

Алынатын (приобретенный) теориясы

Адамдарды ынталандыратын қажеттіліктерді көрсетеді

Физиологиялық қажеттіліктер

Қауіпсіздік, қорғану, болашаққа сенімділік қажеттіліктері

Әлеуметтік қажеттіліктер

Құрметтеу қажеттілігі

Өз-өзін актуализациялау қажеттілігі

Қажеттілік иерархиясы

Оқу мүмкіндігі, жоғары қарай өсу және творчествалық қабілеттің пайда болуы

Мойындау, жоғарғы статус, қосымша жауапкершілік

Жұмыстық топтар, әріптістер, бастықтар

Еңбек қауіпсіздігі, қосымша льготалар, жұмыс орынын сақтау кепілі

Айлық

Білім, дін, хобби, тұлғалық өсу

Отбасының келісімі, достар, қоғам

Жанұйя, достар, қоғамдық топтар

Соғыс болмауы, қоршаған ортаның бүлініуі, зомбылық

Тамақ, су, ауа

А. Маслоудың қажеттілік иерархиясы

ERG теориясы

ӨМІР СҮРУ (ТІРШІЛІК) ҚАЖЕТТІЛІКТЕРІ

Физиалогиялық денсаулық және аманшылық

ӨЗ АРА БАЙЛАНЫС ҚАЖЕТТІЛІКТЕРІ

Басқа адамдармен араласу қажетілігі

ӨСУ ҚАЖЕТТІЛІГІ

Адам потенциалы,

Тұлғалық өсу және компетенцияның ұлғайу

«ERG теориясы» (ағылшын сөздерінен existence - өмір сүру, relatedness - өз ара байланыс және growth - өсу

Клейтон Алдерфер

А. Маслоудың теориясын модификациялады

А. Маслоудың және К. Алдерфер қажеттілік теориялары

Adapted from Exhibit 10. 3

Герцбергтің екі факторлы теориясы

Қанағаттандыру облысы

Қанағаттандырылмау облысы

Мотиваторлар қанағаттандыру деңгеңіне ықпал етеді.

Гигиена факторы ризы болмау деңгейіне ықпал етеді.

Мотиваторлар

Гигиеналық фактор

Жетістіктер

Мойындау

Жауапкершілік

Еңбек өз-өзімен

Тұлғалық өсу

Жұмыс жағдайы

Ақы төлеу және

қауіпсіздік

Ұйым саясаты

Басшылық

Тұлға аралық қарым-қатынас

Acquired Needs Theory

Қатыстылық қажеттілігі. Мұндай қажеттілігі бар адамдар таныстармен жиі араласуды, достық қарым-қатынас орнатуды, басқаларға көмек жәрдем беруді қолдайды.

Жетістік қажеттілігі Ол адамның жетістігін жариялаумен шектелмейді, керісінше оның жұмыс процесін ойдағыдай орындауымен қанағаттандырылады.

Билік қажеттілігі Ол басқа адамдарға ықпал ету ниетімен көрінеді. Билікке құштар адамдар өз пікірлерін батыл, ашық айтып, пікір таласынан, өзара сыннан тайсалмайды, өз пікірлерін іске асыруға тырысады.

Мак-Келланд теориясы

Бірінші және екінші қажеттілік

Жұртқа мәлім, адамдарда мұқтаждық қажеттілік туындайды. Адамдар нендей бір физиологиялық немесе психологиялық жетіспеушілікке тап болғанда, қажеттілікті сезінеді. Қажеттілік бірінші және екінші болып жіктеледі.

БІРІНШІ ҚАЖЕТТІЛІК өз табиғатында физиологиялық болып саналады және де, әдетте, тұрмыстан пайда болады. Бұған мысал ретінде тамаққа, суға, ауа жұтуға, ұйықтауға, жыныстық қарым-қатынас жасауға қажеттіліктер жатады.

ЕКІНШІ ҚАЖЕТТІЛІКТІҢ табиғаты психологиялық. Мәселен, табысқа жетуге, өзін құрметтеуіне, үйірсектікке, билік етуге, бір нәрсені қажетсінуге құштарлық.

4-13