Қазақстанның темір жол көлігі

Презентация қосу

Темір жол көлігі
Орындаған: Хайбурахманова Анель Серикжанқызы
Тексерген: Сердақ Әлия Қалибекқызы
Мақсаты: Темір жол көлігі – ең қауіпсіз көлік және оның
жолаушыларды тасымалдаудағы негізгі техникалық-
ерекшеліктерін анықтау

Жоспар:
1) Темір жол көлігі. Тарихы
2) Темір жол көлігімен жүктерді және жолаушыларды
тасымалдау
3) Қазақстанның темір жол көлігі
Темір жол көлігі - республиканың көлік
кешеніндегі маңызды қатынас құралы, көлік
инфрақұрылымындағы басты буын.
Тасымалдауға ұсынылатын негізгі тауар
өнімі - көмір, астық, мұнай, кентас,
минералдық тыңайтқыш сияқты автомобиль
көлігімен тасымалдауға тиімсіз сусымалы
және сұйық жүктер.

1-сурет. Қазақстанда өндірілген пойыз
түрі
Алғашқы темір жол Ежелгі Грекияда Коринф
қаласында пайда болған. Жол 6 километр ұзын
әктастан құралған ор болған. Вагондарды жылжыту
үшін құлдарды жұмсаған болатын. Орта ғасырда
Еуропада ағаштан жасалған темір жолды
шахталарда кен тасуға пайдаланған. Жылжитын күш
адам және мал болған еді. Темір жол көлігі XIX
ғасырда ірі өнеркәсіп орындарының ашылуына,
2-сурет. Темір жол
әсіресе, кен қазып, металл өңдеудің дамуына
байланысты пайда болды.
Қазақстан жеріндегі тұңғыш теміржол магистралі 1894 жылдың 25 қазанында Покров
слободасы (бүгінде РФ Саратов облысындағы Энгельс қ.) - Орал тар табанды темір жол
телімінің құрылысы аяқталғаннан кейін ашылды. Осы жолдың 130 шақырымы қазіргі
Қазақстан жері арқылы өткен. Арада 4 жыл өткеннен кейін Урбах-Астрахан тар табанды темір
жол іске қосылды. Мұның да 77 шақырымы қазақ даласын басып өтті.
Солтүстік Қазақстанның дамуы үшін 1891-1896 жылдары салынған Транссібір магистралінің,
дәлірек айтқанда, оның «қазақстандық» 190 шақырымының маңызы зор еді. Бұл жол қазақ пен
орыс халықтарының экономикалық және мәдени жақындасуына үлкен үлесін қосты.
1901-1906 жылдары Қазақстан жерінің 1660 шақырымдық аумағын алған, Орта Азия мен
Ресейдің орталығын қосатын, Орынбор-Ташкент темір жолы салынды.
1914-1917 жылдары болашақ Түрксібтің бір бөлігі Жетісу жолының Арыс-Пішпек телімі
салынды.
1915 жылы Челябинскі-Троицкі-Қостанай (Қазақстан арқылы 166 км.) магистралі салынды.
1915-1917 жылдары соғылған Алтай темір жолының (Новосибирск-Семей) 122 шақырымы
Қазақстан жері арқылы өтті. Бұдан басқа 1918 жылға дейін 117 шақырымдық Екібастұз-Ермак
тар табанды темір жолы жұмыс істеп тұрды. 1918 жылға қарай Қазақстан аумағындағы шойын
жолдың жалпы ұзындығы 2,6 мың шақырымға жетті.
Кеңес заманының алғашқы темір жолы 1920-1922 жылдары салынған Петропавл-Көкшетау
телімі болды. Қазақстанның түкпірдегі аймақтарын дамыту және астықты шығару қажеттілігіне
байланысты 1926-1931 жылдары Бурабай-Курорты және Ақмола стансалары арқылы
Қарағандыға дейін жалпы ұзындығы 700 шақырымнан асатын жол салынды. 1924 жылы
Құлынды-Павлодар теміржол желісі құрылды. Ембідегі мұнай кәсіпшілігінің дамуына 1926
жылдан басталған Гурьев-Доссор тар табанды жолы ықпал етті.
3-сурет. Қазақстан темір жолы схемасы
Республикалық маңызы бар бойлық бағытындағы 3 магистраль:

Орынбор- Петропавл - Ақмола -
Ташкент(Батыс Түркістан - Қарағанда - Мойынты -
арқылы өтеді) Сібір (Түрксіб) Шу (Транс Қазақстан)
Ендік бағыттағы 2 транзиттік ірі теміржол
магистральдары бар

Оңтүстік Сібір Орта Сібір

Пайдаланылатын теміржол желісінің 15 082,4 км-
нен 877 км-і басқа мемлекеттерге тиесілі.
Қазақстанға тиесілі жолдардың 4143,5 км-і -
электрлендірілген, 4801, 7 км - екітабанды және
көптабанды жолдар.
Қазақстан аумағы бойынша республикадағы қазіргі
көлік инфрақұрылымының негізінде құрылған
халықаралық 4 көлік дәлізі өтеді. Олар:

Трансазиялық теміржол магистралінің (ТАТМ)
солтүстік дәлізі.
Батыс Еуропа - Ресей мен Қазақстан (Достық -
Ақтоғай - Саяқ - Мойынты - Астана - Петропавл)
арқылы Қытай, Корей түбегі және Жапония
ТАТМ оңтүстік дәлізі
Оңт.Шығыс Еуропа - Түркия, Иран, Орталық Азия
елдері мен Қазақстан ( Достық-Ақтоғай - Алматы -
Шу - Арыс - Сарыағаш) арқылы Қытай мен Оңт.
Шығыс Азия.
4-сурет.Вагондар жүк/жолаушы
тасу процессінде

Ұқсас жұмыстар

Темір жол көлігі

Құбыр жолы

Темір жол көлігінің логистикалық - инфрақұрылымының даму жолдары

Жолаушылар тасымалы

Басқару жүйесін жетілдіру және нарықтық экономика жағдайындағы көлік жүйесін мемлекеттік реттеу

Көлік

Жук тасымалдау

Әуе тасымалдауы

Малды тасымалдауға арналған көлік түрлері

Темір жолдағы жасанды құрылыстар

Пәндер