Ұлттық идея

Қазақ Ұлттық Қыздар Педагогикалық Университеті Пәні:Қазіргі заман Қазақстан тарихы

СӨЖ

Тақырып:Жаңа дәуірдегі ұлттық мемлекет пен ұлттық идея эволюциясы

Орындаған:Айтбай Алтын

Қабылдаған:Тілебалды. Ж. Қ

КІРІСПЕ

Өз дамуының белгілі бір жетістікті кезеңіне жеткен кез келген ел өзінің ұлттық идеясын қалыптастыруға деген қажеттілікті сезінеді. Әлемдік тәжірибе көрсетіп бергендей, ұлттық идея ел дамуының түбегейлі жаңа сатысына көтерілудің орасан зор мақсаты жолындағы қоғам мен мемлекеттің саяси, әлеуметтік, экономикалық, мәдени, рухани және басқа барлық күштерін біріктіру міндеті туындаған тұста пайда болады. Ұлттық идея - этностық, діни, мәдени және өзге де қауымдастықпен біріккен адамдар тобының бөлісетін ұжымдық жады мен таптаурындарының, мақсат-мұраттары мен арман-аңсарларының, дүниетанымының, көзқарастары мен құндылықтарының кешенді жиынтығын білдіреді.

Ұлттық идея

Ұлттық идея - көптеген дамыған елдерде «сұранысқа» ие болатын табиғи құбылыс. Олардың ең танымалдары: американдық ұлттық идея - американдық әлемдік артықшылық идеясы, бірінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі Германияның ұлттық идеясы - мәдени артықшылық идеясы, француз ұлттық идеясы - еркіндік, теңдік және бауырластық идеясы.

Посткеңестік мемлекеттерде ұлттық идея мен идеология мәселесін талқылау, дөңгелек үстелдер, түрлі деңгейдегі конференциялар, социологиялық зерттеулер жүргізілуде. Талқыланатын мәселелердің ауқымы біршама кең:

Қазақстанның тәуелсіздігінің нығаюы барысында елімізді ме-кендейтін әртүрлі ұлт пен дін өкілдерін бір қоғамға біріктіріп, ұйыс-тыратындай ұлттық идеяны қалыптастыруда Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың зор еңбегі бар екенін атап өту керек. Президент ұлт-тық идеяны қазақ халқының қоғамды топтастырудағы жұмылдыру-шы рөлімен байланыстырады. Мұны Президент Нұрсұлтан Назар-баевтың Қазақстан халықтарының Ассамблеясының сессияла¬рында сөйлеген сөздерінен, аңғаруға болады. Мысалы, ҚХА 1995 жылғы 24 наурыздағы бірінші сесиясындағы оның баяндамасы «Біздің ортақ үйіміздегі бейбітшілік пен келісім үшін» деп аталды және онда былай делінді: «Уақыттың ауыр сынынан өткен қазақ халқының бай да күрделі тарихы бар. Бүгінгі күні ол Қазақстанда тұратын барлық халықтарға көмек беруі тиіс, біздің бірлігіміздің түбірлерін дұрыс түсініп, кез келген тарихи түртпектеуді теріске шығаруы қажет, өйткені артқа көз сала отырып, келешекті көруіміз керек»

Бастау бұлағы сонау көне Түрік заманынан бастау алып, Алаш қозғалысынан терең тамыр тартатын, байырқалайтын тұсы 1986 жылғы жастардың желтоқсан көтерілісімен тұйықталатын тағлымы зор тарихи бірізділігімен ерекше Ұлттық идея - Алаш идеясының бүгінгі жаңа буынға, жас ұрпаққа берер сабағы мен философиялық салмағы, әлеуметтік қуаты жоғары. Бұл ретте тарихи тұрғыдан тәрбиелеу мәселесi, атап айтқанда, сол, аға буынның қабырғасын қайыстырып, iргесiн сөгiп кетуге қауiп тудырған зауалдың ендiгi уақытта алдын алу, оның саяси, рухани, әлеуметтiк зардаптарынан арылу жайы алды орайды.

Алаш қозғалысы

Алаш қозғалысы сол дүниетанымдық тарихтың өзегі. Өйткені Алаш халқымызды бесігінде тербетіп, есейіп ат жалын тартып мінгенде бойына күш-қуат және сенім берген - ұлттық идея. Алаш - ұлттың өзін бөлінбес тұтас жер, яғни территория ретінде сезінуі. Алаш - ұлттың аспан асты, жер үстінде өз орны бар ел ретінде өз еншісі мен үлесін анықтау харакеті

Бұл ретте Президент Н. Назарбаевтың бастамасымен кө-теріліп, 2004-2006 жылдарға жоспарланған «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы еліміздің рухани дамуында өзінің оң нәтижелерін берді және басқа елдердің тәжірибесінде ұқсасы жоқ бұл аса маңызды шараны ресми түрде аяқтамай, мемлекеттің соны стратегиялық ұстанымы ретінде одан әрі, яғни 2011 жылға дейін жалғастыру қажеттігін Елбасы атап өтті.