Ұлттық идея

Презентация қосу

Қазақ Ұлттық Қыздар Педагогикалық Университеті
Пәні:Қазіргі заман Қазақстан тарихы

СӨЖ
Тақырып:Жаңа дәуірдегі ұлттық мемлекет пен
ұлттық идея эволюциясы

Орындаған:Айтбай Алтын
Қабылдаған:Тілебалды.Ж.Қ
Өз дамуының белгілі бір жетістікті
кезеңіне жеткен кез келген ел өзінің ұлттық
идеясын қалыптастыруға деген қажеттілікті
сезінеді. Әлемдік тәжірибе көрсетіп
бергендей, ұлттық идея ел дамуының
түбегейлі жаңа сатысына көтерілудің орасан
зор мақсаты жолындағы қоғам мен

КІРІСПЕ
мемлекеттің саяси, әлеуметтік,
экономикалық, мәдени, рухани және басқа
барлық күштерін біріктіру міндеті туындаған
тұста пайда болады. Ұлттық идея – этностық,
діни, мәдени және өзге де қауымдастықпен
біріккен адамдар тобының бөлісетін
ұжымдық жады мен таптаурындарының,
мақсат-мұраттары мен арман-аңсарларының,
дүниетанымының, көзқарастары мен құнды
лықтарының кешенді жиынтығын білдіреді. 2
Ұлттық идея
Ұлттық идея – көптеген дамыған елдерде «сұранысқа» ие
болатын табиғи құбылыс. Олардың ең танымалдары:
американдық ұлттық идея – американдық әлемдік
артықшылық идеясы, бірінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі
Германияның ұлттық идеясы – мәдени артықшылық идеясы,
француз ұлттық идеясы – еркіндік, теңдік және бауырластық
идеясы.

Посткеңестік мемлекеттерде ұлттық идея мен
идеология мәселесін талқылау, дөңгелек
үстелдер, түрлі деңгейдегі конференциялар,
социологиялық зерттеулер
жүргізілуде. Талқыланатын мәселелердің ауқымы
біршама кең:
«ұлттық идея» ұғымының мәні мен мазмұны;

ұлттық идея керек пе, жоқ па; мазмұны бойынша қандай
болуы керек;
оның мақсаты мен мағынасы қандай; ұлттық идея титулды ұлт
мүддесін көрсетуі керек пе, жоқ па;

ұлттық идея қандай сипатта болуы керек: зайырлы, азаматтық,
діни; ол қоғамның дәстүрлі құндылықтарын көрсетуі керек пе;
Қазақстанның тәуелсіздігінің нығаюы барысында елімізді ме-
кендейтін әртүрлі ұлт пен дін өкілдерін бір қоғамға біріктіріп,

“
ұйыс-тыратындай ұлттық идеяны қалыптастыруда Елбасы
Нұрсұлтан Назарбаевтың зор еңбегі бар екенін атап өту керек.
Президент ұлт-тық идеяны қазақ халқының қоғамды
топтастырудағы жұмылдыру-шы рөлімен байланыстырады.
Мұны Президент Нұрсұлтан Назар-баевтың Қазақстан
халықтарының Ассамблеясының сессияла¬рында сөйлеген
сөздерінен, аңғаруға болады. Мысалы, ҚХА 1995 жылғы 24
наурыздағы бірінші сесиясындағы оның баяндамасы «Біздің ортақ
үйіміздегі бейбітшілік пен келісім үшін» деп аталды және онда
былай делінді: «Уақыттың ауыр сынынан өткен қазақ халқының
бай да күрделі тарихы бар. Бүгінгі күні ол Қазақстанда тұратын
барлық халықтарға көмек беруі тиіс, біздің бірлігіміздің түбірлерін
дұрыс түсініп, кез келген тарихи түртпектеуді теріске шығаруы
қажет, өйткені артқа көз сала отырып, келешекті көруіміз керек»

Бастау бұлағы сонау көне Түрік
заманынан бастау алып, Алаш
қозғалысынан терең тамыр тартатын,
байырқалайтын тұсы 1986
жылғы жастардың желтоқсан
көтерілісімен тұйықталатын тағлымы зор
тарихи бірізділігімен ерекше Ұлттық
идея — Алаш идеясының бүгінгі
жаңа буынға, жас ұрпаққа берер
сабағы мен философиялық салмағы,
әлеуметтік қуаты жоғары. Бұл ретте
тарихи тұрғыдан тәрбиелеу мәселесi, атап
айтқанда, сол, аға буынның қабырғасын
қайыстырып, iргесiн сөгiп кетуге қауiп
тудырған зауалдың ендiгi уақытта алдын
алу, оның саяси, рухани, әлеуметтiк
зардаптарынан арылу жайы алды орайды.
Алаш қозғалысы
Алаш қозғалысы сол дүниетанымдық тарихтың
өзегі. Өйткені Алаш халқымызды бесігінде
тербетіп, есейіп ат жалын тартып мінгенде
бойына күш-қуат және сенім берген — ұлттық
идея. Алаш — ұлттың өзін бөлінбес тұтас жер,
яғни территория ретінде сезінуі. Алаш — ұлттың
аспан асты, жер үстінде өз орны бар ел ретінде
өз еншісі мен үлесін анықтау харакеті

Қоғамның қазіргі дамуының басты үрдісі
адамзаттың өз дамуының жаңа кезеңіне
енгенін байқатады, тоқтаусыз ғалам-
данудың орнына «аймақтану» келе жатыр.
Әр қоғамның әмбебаб және өзінше дамуы
орын алады. Ұлттық идеяны іздеуге
ұмтылыс тап осы жағдайға байланысты
туды. Қоғамдық дамудың орнын, басты
бағытын анықтау қажет.

Сарапшылар мен саясаткерлер
ғаламдану дәуіріндегі ұлттық
мемлекеттердің дағдарысы туралы
барынша ашық айтатын бол¬ды.
Бірақ дағдарыстың бастауы Батыс
саяси элитасының жасанды түрде
ұсынған «әмбебаб ұлт міндетінде»
жатқанық.

Бұл ретте Президент

“
Н.Назарбаевтың бастамасымен кө-
теріліп, 2004–2006
жылдарға жоспарланған «Мәдени
мұра» мемлекеттік бағдарламасы
еліміздің рухани дамуында өзінің оң
нәтижелерін
берді және басқа елдердің
тәжірибесінде ұқсасы жоқ бұл аса
маңызды шараны ресми түрде
аяқтамай, мемлекеттің соны
стратегиялық ұстанымы ретінде одан
әрі, яғни 2011 жылға дейін жалғастыру
қажеттігін Елбасы атап өтті.
ҚОРЫТЫНДЫ
Абай өзінің «Қара сөздеріне» кірісерде «Не істеу керек?»
деген сұрақ қояды. Сонда енді жақсылыққа, ғылымға, тәлім-
тәр-биеге, ақыл-ойға бастауға мүмкіндік жоқтығын айтады.
«Ғылым бағу? Жоқ, ғылым бағарға да, ғылым сөзін сөйлесер
адам жоқ. Білгеніңді кімге үйретерсің, білмегеніңді кімнен
сұрарсың. Елсіз-күнсізде кездемені жайып салып,
қолыңа кезін алып отырғанның не пайдасы бар? Мұңдасып,
шер тарқатысар кісі болмаған соң, ғылым сөзі — бір тез
қартаятұғын күйік», — дейді данышпан [7, 3–4 бб.]. Сөйтіп,
қазақтың көкірек көзі ашыла берді-де, есесіне идеологиялық
шырмауға түсіп қалды. Мәңгүрттенген жоқ. Мәңгіріп қалды.
Дүниенің мәні не деген сауалды саралай бастаған кез-де
қазақтың кәсіби философиясының қалыптасуымен
сипатталатын бертінгі мезгіл.

1. Назарбаев Н. Консолидирующая роль казахов
// Қазақ альманағы № 01 (01) 2009 ж., мамыр—
маусым. 5–35 бб.
2. Кул-Мухаммед М. Основы национального
бытия // Казахстанская правда, 20 августа, 2004 г.
3. Абдыгалиев Б., Ахмеджанов А. Казахская
миссия // Қазақ альманағы № 01 (01) 2009 ж., мамыр
—маусым. 212–238 бб.
4. Қойгелдиев М. Алаш қозғалысының
Әдебиеттер ұлт тағдырындағы орны жөнінде // Алаш қозғалысы
идеясының Еуразия кеңістігіндегі ықпалы: та-
тізімі рих және қазіргі кезең" халықаралық ғылыми-
практикалық конференция материалдары, Семей,
2008. — 225 б.
5. Нысанбаев Ә. Мәдени мұра және халықтың
өзіндік санасы // Қазақстанның мәдени мұрасы.
Алматы: Абай атындағы ҚҰПУ. 2005. — 943 (21–28)
бб.
6. Назарбаев Н. Тарих толқынында. — Алматы:
Атамұра, 1999. — 296 б.
7. Абай. Қара сөздер. Алматы: Білім, 1994 ж.
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Ұлттық идея және оның компоненттері

Саяси түсіндірме сөздік

Жаңа дәуірдегі ұлттық мемлекет пен ұлттық идея эволюциясы

Назарбаев сол бірегей тағдырды еншілеген тұлға

ТІЛДІҢ ОРТАҚТЫҒЫ

ҚАЗАҚТЫҢ МӘҢГІЛІК ҒҰМЫРЫ ҰРПАҚТЫҢ МӘҢГІЛІК

Туған жер бағдарламасы

Жыраулар поэзиясы туралы

ХХ ғасырдағы қазақ мәдениеті

Тұтас түрік елі идеясынан біртұтас Түркістан идеясына дейінгі бабаларымыздың атқарған істері едәуір

Пәндер