Кристалдық тор түрлері, байланыс типтері және заттардың қасиеттері арасындағы өзара байланыс

Тақырыбы: «Кристалдық тор түрлері, байланыс типтері және заттардың қасиеттері арасындағы өзара байланыс»

8 сынып

Химия пәні мұғалімі:Абилханова Улбала Аширалиевна

2

Оқу мақсаты

Бағалау критерийлері

8. 1. 4. 3 -заттар қасиеттерінің кристалдық тор типтеріне тәуелділігін түсіндіру

Байланыс түрлерін біледі.

Кристалдық торлардың түрлері туралы түсінік береді.

Кристалл тор түрлерін ажырата алады.

Заттардың құрылымы мен қасиеттері арасындағы қатынас орнатады.

3

Кристалдық тор - кристалл заттардағы атомдардың, иондардың, молекулалардың белгілі бір ретпен орналасуы.

Бөлшектердің орналасқан нүктелері кристалдық тор түйіндері деп аталады.

Кристалдық торлар

Тірек ұғымдар:

Кристалдық торлар

Атомдық

Молекуалалық

Иондық

Металдық

4

ф

Кристалдық торлар

Атомдық

Кристалдық тор типтері

Молекуалалық

Иондық

Металдық

5

Кристалдық торлар

Тордың типтері

Құрылыс белгілері

Бөлшектер

дің арасындағы байланыс типтері

Заттардың қасиеттері

Мысалдар

t 0 С балқу

Ерігіштігі

Атомдық

Бейтарап атомдар

Ковалентті

Жоғары

Ерімейді

С, Si, SiO2

Молекулалық

Молекулалар

Әлсіз молекула аралық байланыс

Төмен

Органикалық еріткіштер

мен суда ериді

Барлық заттар, жай заттар, І2, Вr2, қышқылдық оксидтер, қышқылдар, органикалық заттар

Иондық

Иондар

Иондық

Жоғары

Суда ерімтал келеді

Металдар мен бейметалдардан тұратын заттар, гидроксидтер, тұздар

6

Атомдық кристалдық торлар

алмаз

графит

Атомдық кристалдық торлардың түйіндерінде коваленттік байланыспен байланысқан жеке атомдар орналасқан. Бор В, кремний Si, алмаз С, графит С жай заттарға тән. Ал күрделі заттардан кәдімгі өзен құмының SiO2 кристалдық торы атомдық болады

7

Тор түйіндерінде: молекулалар.

Химиялық байланысы: ковалентті полюсті және полюссіз.

Мысалы: жай заттар (H2, N2, O2, F2, P4, S8, Ne, He), күрделі заттар (СО2, H2O, қант С12H22O11 және т. б. )

Молекуалалық кристалдық тор типтері

Йод I2

Көмір қышқыл газы СО2

8

Иондық кристалдық торлардың түйіндерінде қарама қарсы зарядталған иондар болады. Олар суда жақсы ериді. Ерітінділері мен балқымалары электр тоғын жақсы өткізеді.

Мысалы: тұздар (NaCl, K2CO3), оксидтер, негіздер Ca(OH) 2, NaOH

Иондық кристалдық тор

Ас тұзы

9

Бекіту тапсырмасы

1-тапсырма. Төменде берілген кристалл торлардың атымен сәйкестендір

Атомдық

Молекуалалық

Иондық

Дескриптор: кристалл торларын дұрыс табады

Білім алушы

10

Дұрыс жауабы

1-тапсырма. Төменде берілген кристалл торлардың атымен сәйкестендір

Атомдық

Молекуалалық

Иондық

1

2

3

4

5

11

Бекіту тапсырмасы

2-тапсырма. Кристалл торлары бірдей заттарды диагоналді, көлденең, тігінен сызық жүргізіп белгілеп шығыңыз

NaCl

N2O

H2

CO2

O2

NH3

Cl2

K2S

NaOH

Дескриптор: кристалл торлары бірдей заттарды дұрыс табады.

Білім алушы

12

Дұрыс жауабы

2-тапсырма. Кристалл торлары бірдей заттарды диагоналді, көлденең, тігінен сызық жүргізіп белгілеп шығыңыз

NaCl

N2O

H2

CO2

O2

NH3

Cl2

K2S

NaOH

13

Кейбір заттардың балқу температуралары

Заттардың физика-химиялық қасиеттері олардың кристалдық торларының типтеріне тәуелді болады.

Қорытынды

Заттар атаулары

Балқу температурасы (С)

Натрий фториді NaF

905

Фторсутек HF

83

Фтор F2

- 220

14

Бүгінгі сабақта:

Байланыс түрлерін білемін.

Кристалдық торлардың түрлері туралы түсінік беремін.

Кристалл тор түрлерін ажырата аламын.

Заттардың құрылымы мен қасиеттері арасындағы қатынас орнатамын.

Қосымша ресурстар

Химия оқулығы 8 сынып

Оспанова М. Қ., Белоусова Т. Г. Аухадиева. Қ. С

https://bilimland. kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/

Кристалдардың құрылуы

МЕТАЛДЫҚ БАЙЛАНЫС МЕТАЛДЫҚ КРИСТАЛДЫҚ ТОР

Қатты денелердің қасиеттері

Ионды байланыс

Кристалдық тор

Аморф заттар Кристалл заттар

Кристалл және аморф денелер

Кристалдар денелер

Атомдық кристалдық тор

МЕТАЛДАР БЕЙМЕТАЛДАР

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс