Дарынды және талантты балалармен жұмыс әдістері

Презентация қосу

«Дарынды және
талантты
балалармен жұмыс
әдістері»
Мухаметжанова Л.А.
Дарынды және талантты балаларды оқыту

Дарынды бала дегеніміз:
• өз қатарларынан әлде қайда дамыған, ерекше зейіні бар,
белгілі бір іс-әрекет бойынша асқан қабілеттілік танытып,
жоғары жетістіктерімен дараланатын бала.

• бірнеше қасиеттердің жиынтығы, ынтасы,
шығармашылығы, табиғи қабілеттері.

• бала қабілетінің жоғарғы деңгейде бірнеше салада көрсете
білуі, жалпы интелектуалдық дамуы мен нәтижені көрсету
• потенциалы.
Талант - ең алдымен арнайы қабілеттердің
жоғары деңгейде дамуы арқылы жоғары
дәрежеге жетілідіруімен ерекшеленетін

Талантты адамдарға қызметтің белгілі бір
түрімен шұғылдану тән, олар таңдап алған
ісіне құмар болады.
Талантты адамның еңбегінің нәтижелері
өздерінің түбегейлі жаңашылдығымен,
бірегейлігімен ерекшеленіп тұрады.
Дарындылық дегеніміз не?
• Қабілеттер иерархиясының құрылымдық
бөлшегі;
• Өзіндік ерекшелік, қабілеттер үйлесімі;
Ғалымдардың дарындылық туралы

• Қабілеттілік сияқты дарындылық та туа
бітпейді, ол дамуда өмір сүреді.(Б.М.
Теплов)
• Гарднер (2006) Зияттың қырларының сегіз
түрін анықтаған :
Логикалық математикалық; лингвистикалық,
кинестетикалық, кеңістіктік, музыкалық,
тұлғааралық, тереңдетілген, табиғи.
Дж.Ренцуллидің дарындылық моделі

• 1 – интеллектуалдық
• компонент (зейін, ес, және ойлау
үрдістерінің деңгейі)
• 2 – креативтік немесе
• шығармашылық (қиялдың шығармашылық
даму деңгейі, ерекшелігі және нәтижелілігі)
• 3 -мотивациялық компонент (танымдық және
зерттеу белсенділігі).
•
Дарынды және талантты балаларды
оқыту
Ренцулли дарындылықты адами қасиеттердің үш негізігі
тобының өзара әрекеттестігі негізінде нақтылады.

ортадан жоғары қабілеттіліктің болуы;
мәселені шешудегі жоғары деңгейдегі
уәжінің болуы;
жоғары деңгейдегі шығармашылығының
болуы
Дарынды және талантты оқушыларды
қалай анықтайды?

талантты оқушылардың әртүрлі өрісін белгілеу;
барлық оқушыларға бірдей мүмкіндіктерді
қамтамасыз ету;
оқушылардың тек көрсетіп жүрген ғана емес,
сонымен бірге көрсетуі мүмкін жетістіктерін
анықтау;
бағалаудың түрлі жүйелерін пайдалану;
Оқушылардың жетістігіне қатысты уәжін әрекеттік
және эмоционалдық тұрғыдан бағалау
Мұғалімдердің дарынды балалардың
мінез-құлқтарын ұғынуы
Әдеттен тыс идеялар ұсынуға бейімділіктерін ынталандыру;
Кездейсоқ шешімдерге күмәнмен қарау бейімділігін құптау;
Қолайсыз мінез-құлық көңіл қалғандықтың нышаны болуы
ықтимал;
Ақпараттарды тез меңгеріп, негізгі қағидаларды жеңіл
игеретіндіктен зияткерлік тапсырмаларды жақсы көреді ,
оқушылармен тапсырманы бір жылдамдықта орындауға іштері
пысып, тықырши бастайды. Мұндай оқушылар “сыныптың
күлдіргішіне” айналып, сабақтың өту тәртібін бұзады немесе өзінің
бойындағы оқуға деген ықыласын басады. Сондықтан мұндай
оқушыларға проблемалық субъект ретінде қарамай, мұғалім
осындай жағымсыз тәртіптің шығу себебін анықтап, оларға сәйкес
келетін жағдайларды қамтамасыз етуге ұмтылғаны абзал.
Дарынды және талантты оқушыны анықтау
Сауалнама сұрақтары

•1. Тәртіпті.
•2. Үлгерімі әртүрлі.
•3. Жинақы.
•4. Тәртібі “түсініксіз”.
•5. Ұқыпты.
•6. Ситуацияға байланысты көпшілікпен немесе басшымен келіспей қалады.
•7. Үнемі жақсы оқиды.
•8. Сабақ үстінде қолайсыз сұрақтар қояды.
•9. Сабақтан себепсіз қалмайды.
•10. Жаңа бастаманы қолдайды.
•11. Ортамен тез тіл табысады.
•12. Өзіне ұнайтын істі құлшына орындайды.
•13. Қабылдауы өте тез.
•14. Әзілқой, ашуланшақ.
•15. Өз ойын анық жеткізе алады.
•16. Өте әділетті.
Дарынды, талантты оқушылар
• Есте сақтау қабілеттері өте жоғары, білімді
пайдалана алады;
• Өздерінің оқуын реттей алады;
Дарынды және талантты балаларды оқыту

Дарынды және Оқу үдерісі
талантты
оқушылардың Креативті ойлауы

мінез-құлықтарына
тән сипаттамалары Ынталануы

Қоғамдық көшбасшылығы

Табандылығы
Макэплайн мен Рид (1996) ұсынған, мінез-құлықтарының пайдалы
сипатамалар тізімін ұсынды,
Дарынды және талантты оқушылардың қалай
оқитынының сипаттамасы
• Логикалық және сараптамалық ойлау
жүйесі дамыған;
• Заңдылық пен өзара байланысты тез
орнатады;
• Ақпараттарды шұғыл өңдейді;
• Мәселелерді нақты және дұрыс шешуге
ұмтылады;
• Түйінді қағидаттарды жеңіл игереді;
• зияткерлік тапсырмаларды ұнатады;
•пікір айтуда тәуелсіз және неге?, қалай?
сұрақтарын көп қойып, жаңалықтар
ашуға ұмтылады;
• ерте жасынан сөйлей, оқи және жаза
бастайды;
• күрделі ойын мен тапсырмаларға
ұмтылады;
Креативті ойлауының сипаттамасы
• Ерекше идеяларды табады;
• Зияткерлік пайымдауы мен қиялы дамыған;
• Әзілшіл;
• Ерекше түсінік қалыптастырады;
• Эстетикалық қасиеттерді түсінетінін көрсете
біледі;
• Болашақты ойлағанды жақсы көреді;
• Басқа біреу сияқты болуға қорықпайды;
• Көптеген идеяларды ойлап табады;
• Жаңа идеяларға сынақ жүргізуге және қателесуге
тәуекел етуге дайын;
• Ерекше нәрселерді іздейді;
Ынталану сипаттамасы
• Жеке жетістіктердің жоғары стандартына
ұмтылады;
• Дербес;
• Мақсатқа ұмтылады және жеке мақсаттарды
белгілейді;
• Міндеттерді шешуде дәйекті;
• Табанды және бар ынтасымен шұғылданады;
• Өзін-өзі сынауға және бағалауға бейім;
• Сенімді;
• Өз бетімен жұмыс істегенді жақсы көреді;
Қоғамдық көшбасшылық сипаттамасы
• Қоғамдық жағдайларда бастаманы өзіне алады;
• Құрбы- құрдастары құрметтейді;
• Басқалармен жылдам тіл табысады;
• Мақсатқа жету үшін топты жігерлендіруге қабілетті;
• Топты идеялар мен ұсыныстарды қабылауға
иландыра алады;
• Әлеуметтік тұрғыдан қалыптасқан;
• Өзіне жауапкершілік алуға дайын;
• Өзіне сенімді;
Қоғамдық көшбасшылық сипаттамасы

• Қоғамдық жағдайларда бастаманы өзіне
алады;
• Құрбы құрдастары құрметтейді;
• Басқалармен жылдам тіл табысады;
• Қоғамдық жағдайларда көшбасшылық
орната алады;
• Мақсатқа жету үшін топты жігерлендіру
қабілетін көрмсетеді;
Топты идеялар мен әдістерді қабылдауға
иландырады;
• Өзіне сенімді;
• Жаңа жағдайларға тез төселеді;
• Спорттық іс шараларда белсенді
көшбасшылықты іздейді;
• Әлеуметтік тұрғыдан қалыптасқан;
• Өзіне жауапкершілік алуға дайын;
• Іс қимыл жоспарын әзірлеу үшін топ
мүшелерінің идеясын қорытады;
Табандылық сипаттамасы
• Өктем өтініштерге сенбей қарайды;
• Өткінші шешімдерге күмән келтіреді;
• Мұғалімдер мен ересектерге түсініктеме беруге
жетелейді;
• Ересектермен тіл табысады, олардың ортасында жиі
болуға тырысады;
• Ересектердің проблемаларына қызығушылық
танытады;
• Игерілген дағдыларды қолдана бергенді
жақтырмайды;
• Тиянақты, нақты сұрақтар қояды;

Ұқсас жұмыстар

ТАЛАНТТЫ ЖӘНЕ ДАРЫНДЫ

ДАРЫНДЫ БАЛАЛАРДЫ АЙҚЫНДАУ ЖӘНЕ ДАМЫТУДАҒЫ ЖҰМЫС ІСТЕУДІҢ ЖОЛДАРЫ

Шағын топтар тапсырмасы Алақан әдісі

ДАРЫНДЫ ЖӘНЕ ТАЛАНТТЫ БАЛАЛАРҒА МҰҒАЛІМ

Жұптық Биология жабдықтармен құрылысы және дамыту

Дарынды балаларды анықтау жолдары

Оқушылардың қалай

Дарынды балалармен жүргізілетін тәрбие жұмыстарының жүйесі

Миға шабуыл жасау

Балалардың дарындылығын бақылау

Пәндер