ТАҒАМ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ ФАКУЛЬТЕТІ

Презентация қосу

АЛМАТЫ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
https://atu.kz/

«ТАҒАМ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ» ФАКУЛЬТЕТІ
«АСТЫҚ ӨНІМДЕРІ ЖӘНЕ ӨҢДЕУ ӨНДІРІСТЕРІНІҢ ТЕХНОЛОГИЯСЫ» КАФЕДРАСЫ
«ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУДІҢ ӘДІСТЕРІ» пәні

№ 1 ДӘРІС. Кіріспе. Ғылым және ғылыми зерттеулер. Ғылым түсінігі.
Ғылыми зерттеулердің негізгі түсініктері мен анықтамалары

«АӨжӨӨТ» кафедрасының қауымдасқан профессоры, Ph.D Батырбаева Н.Б.
Жұмыс.тел.:8 (727) 276-97-03 (ішкі. 113)
E-mail: alua_01.02.03@mail.ru
ДӘРІСТІҢ ЖОСПАРЫ:

Ғылым түсінігі

Қоғамды дамытудағы рөлі

Ғылыми зерттеулердің мақсаты
Сабақтың мақсаты - ғылыми зерттеулердің
мазмұнын анықтайтын негізгі түсініктермен танысу

• Қоғамның қарқынды дамып келе жатқан қажеттіліктері, өндіріс
саласында жұмыс істейтін барлық деңгейдегі мамандардың өз білімдерін
үздіксіз жетілдіріп отыруын талап етеді. Осы мақсатта технологияларды
және әдіснаманы жаңғыртудан жаңа теориялар құруға дейінгі ұсыныстар
даярланады. Осындай жұмыстарды жаппай орындау тек қана
шығармашылық қызметке білікті мамандарды дайындау нәтижесінде ғана
қол жеткіземіз. Осыған байланысты «Өңдеу өндірістеріндегі ғылыми
зерттеулер мен инновациялар әдістері» пәні техникалық жоғары оқу
орындарының оқу бағдарламаларына енгізілген.
• Қазіргі заманғы маман, ол жұмыс істейтін саласына қарамастан,
ғылымның нәтижелерін пайдаланбай бір қадамда алға баса алмайды. Кез-
келген заманауи кəсіпорын жүйесінде өндірісті басқару мен
ұйымдастырудың ең жаңа технологиялары енгізіледі.
Заманауи ғылыми-техникалық прогрестің ең маңызды
ерекшеліктерінің бірі агроөнеркәсіптік кешендегі өңдеу
өнеркәсібінде ресурс үнемдейтін технологияларды жобалау мен
енгізуде инновациялық шешімдерді қалыптастыру-ғылыми
негіздерді дамыту болып табылады.
•Проект иелері мен зерттеушілер арасындағы айырмашылықтар барған
сайын азаюда. Ғылыми зерттеулер жүргізу қабілеті білікті маманға қажет
болады, өйткені олардың көмегімен көбінесе нақты өндіріс жағдайының
ерекшеліктерін ескеріп, оның тиімділігін арттыру үшін резервтерді анықтауға
болады.
•Қажетті зерттеулерді жүргізу үшін технолог тәжірибені жоспарлау, оның
нәтижелерін өңдеу және талдау, зерттеу әдістерін меңгеруі тиіс, сондай-ақ дайын
өнімнің сапасын жақсарту мүмкіндігін білуі тиіс. Жоғарыда аталған барлық
мәселелермен танысу «Өңдеу өндірістерінің технологиясы ғылыми
зерттеулердің негіздері» курсын оқу барысында іске асады.
Курстың мақсаты

•Бұл курстың мақсаты - бакалавриаттарға ғылыми зерттеулердің
әдіснамасы мен әдістемесін меңгеруге, мақсат пен тапсырмаларды
қалыптастыруға, теориялық алғышарттарды жасауға, эксперимент
нәтижелерін теориялық жол берулермен салыстыруға және ғылыми
зерттеулердің тұжырымдарын қалыптастыруға көмектесу; ғылыми
зерттеулер нәтижелеріне қатысты есептерді шығарып, есеп беруге
немесе мақала жазуға. Зерттеуге және қорғауға дайындық барысында
зерттеу материалдарына көңіл бөлгені дұрыс. Негізгі мәселелерге
қосымша оқу курсында ұсынылған негізгі және қосымша әдебиеттер
тізімі, сондай-ақ өзіндік жұмыс үшін тапсырмалар бар.
Ғылым
•Ғылым - ол үздіксіз
дамып келе жатқан білім
жүйесі, табиғат заңдылығы,
қоғам және ойлау,
объективті білімдерді
жасайтын және теориялық
жүйеге келтіру қызметін
атқаратын адамдардың іс-
әрекеті нәтижесінде алынған
және жасалынатын арнайы
операциялардан тұратын
қоғамның өндіріс күші.
Ғылымды әртүрлі өлшемдерде
қарастырылуы мүмкін:

4) әлеуметтiк
1) білімнің дамудың
жүйесі болып 2) объективті 3) әлеуметтік маңызды
табылатын әлемнің еңбекті факторларының
әлеуметтік заңдарын бөлудің бiрi ретiнде және
сананың тану процесі ерекше түрі бiлiм алу және
ерекше түрі ретінде; ретінде; оларды
ретінде; пайдалану
процесi ретiнде.
•Барлық білімді ғылымдеп санауға болмайды. Адамның қарапайым
бақылау негізінде алынатын білімді-ғылыми білім деп тануға
болмайды.
•Бұл білім адамдардың өмірінде маңызды рөл атқарады, бірақ олар
құбылыстың мәнін, олардың өзара қарым-қатынасын, не себепті
жүріп жатқанын, одан әрі дамуын ашып көрсетіп, түсіндіре алмайды.
Ғылыми білімдердің дұрыстығын тек қана логикамен ғана емес, ең
алдымен оны міндетті түрде тәжірибе негізінде анықтайды.
Ешқандай логикалық негіздеме мен тәжірибелік тексеру болмаса, бір немесе басқа
позициядан шындыққа талассыз танылудан, сол себепті ғылыми білімдер негізінен
соқыр сенімнен түпкілікті түрде ерекшеленеді.
Шындықтың тұрақты байланыстарын ашып көрсете отырып, ғылым оларды
шындыққа қатаң сәйкес келетін дерексіз ұғымдар мен сызбаларды көрсетеді.
Ғылымның басты ерекшелігі мен негізгі қызметі - объективті әлемді білу. Ғылым
табиғаттың, қоғамның және ойдың барлық құбылыстарының маңызды аспектілерін
тікелей ашуға арналған.
Ғылымның тікелей мақсаты - объективті және субъективті әлем туралы білім алу,
объективті шындықты түсіну.
1) фактілерді
жинау, сипаттау,
талдау,
қорытындылау
6) алынған білімді және түсіндіру;
тәжірибелік 2) табиғат, қоғам,
пайдаланудың ойлау және таным
бағыттары мен заңдарының
формаларын белгілеу. ашылуы;
Ғылым
міндеттер
і
5) оқиғаларды,
құбылыстарды және 3) алынған білімді
процестерді болжау; жүйелендіру;

4) құбылыстар мен
процестердің
мәнін түсіндіру;
Ғылымды

алынған нәтижелерді
әдістемесі, зерттеу енгізу тәжірибесі
теория;
әдістері мен әдістері; жүйесі ретінде
қарастыруға болады

•Ғылымның дамуы факторларды жинаудан, оларды зерттеуден және жүйелеуден,
белгілі бір заңдылықтарды жалпыландыру мен жариялаудан, логикалық тұрғыдан
тұрады.
•Ғылыми зерттеулер. Ғылыми әдіснамалар мен процестердің көмегімен зерттеу,
әртүрлі факторлардың әсерін талдау, сондай-ақ ғылым мен тәжірибе үшін
дәлелденген және пайдалы шешімдер алу үшін құбылыстардың өзара әрекеттесуін
аса тиімділікпен зерттеу, ғылымды дамыту және енгізу формасына жатады.
Ғылыми зерттеулердің мақсаты
Ғылыми зерттеулердің мақсаты - белгілі бір пәннің
анықтамасы және оның құрылымын, сипаттамаларын, ғылымда
қалыптасқан таным принциптері мен әдістеріне негізделген
байланыстарды, сондай-ақ адам қызметінің белсенділігі үшін
пайдалы нәтижелерді алу, әрі қарай әсер ету арқылы оларды
өндіріске енгізу сияқты жан-жақты зерттеу.
•Әрбір ғылыми зерттеудің негізі - бұл әдіснама, яғни әдістер жиынтығы,
әдістер, ғылыми зерттеулерді дамытуда қабылданған әдістер мен олардың нақты
дәйектілігі. Сайып келгенде, әдіснама - бұл сызба, ғылыми зерттеулерді шешу
жоспары.
•Ғылыми зерттеулерді ғылыми теорияның байланыстылығына негізделген
үздіксіз дамуда қарастыру қажет.
•Ғылыми зерттеулерде ғылыми мәселеларды шешуде туындайтын танымдық
міндеттер, олардың ішінде эмпирикалық және теориялық қызығушылығы
маңызды рөл атқарады.
•Эмпирикалық тапсырмалар қарастырылып жатқан
құбылыстар мен процестердің әртүрлі факторларын анықтау,
дәл сипаттау және мұқият зерделеу болып табылады. Ғылыми-
зерттеу жұмыстарында олар әр түрлі таным әдістерінің
көмегімен - байқау және эксперимент жүргізу арқылы
шешіледі.
•Бақылау – бұл тану әдісі, бұнда зерттелетін объектінің
қасиеттері, түзетуін, оның өзгеру сипатын өлшейді.
•Эксперимент – бұл ең танымал эмпирикалық таным әдісі,
бұнда тек байқау және өлшеулер ғана емес, сонымен қатар
қайта құру, зерттеу объектісін өзгерту және т.б. өндіреді. Бұл
әдіспен бір фактордың екінші факторға әсерін анықтауға
болады. Танымның эмпирикалық әдістері ғылыми зерттеулерде
маңызды рөл атқарады. Олар теориялық алғышарттарды
нығайту үшін ғана емес, сонымен қатар жиі ғылыми зерттеулер
нәтижесінде жаңа пәннің тақырыбын ашады.
Теориялық тапсырмалар объектінің мінез - құлқын
анықтауға, оның құрылымын, сипаттамаларын ғылымда
дамыған таным принциптері мен әдістерінің негізінде анықтауға
мүмкіндік беретін себептерді, қарым-қатынастарды,
тәуелділіктерді зерттеуге және анықтауға бағытталған.

•Алынған білім нәтижесінде теория әзірленеді, фактілер тексеріледі және т.б.
заңдар қалыптастырылады. Теориялық танымдылық тапсырмалар осылайша
тұжырымдалынып, оларды эмпирикалық тұрғыда тексеруге мүмкіндік береді.
•Эмпирикалық және теориялық мәселелерді шешуде ғылыми-зерттеудегі
маңызды рөлді - танымның логикалық әдісі атқарады, оларды шешу жолдарын
белгілейді, құбылыстар мен процестерді, түрлі ұсыныстар мен идеяларды
түсіндіруге, оймен қорытындылау негізінде береді. Бұл әдіс эмпирикалық
зерттеу нәтижелеріне негізделген.
•Жасалған ғылыми жұмыстың қорытындыларымен нәтижелері жоғары болған
сайын, олар шынайы және тиімді болып табылады және ғылыми-зерттеу
нәтижелері жоғары бағаланады. Жаңа ғылыми әзірлемелерге негіз болуы тиіс.
Ғылыми зерттеулердің ең маңызды талаптарының бірі -
зерттелетін объектілердің, құбылыстар мен процестердің
тәуелділігін және байланысын анықтауға, ғылыми тұжырымдар
жасауға мүмкіндік береді. Қорытындылар неғұрлым түпкілікті
болса, зерттеудің ғылыми деңгейі жоғарырақ болады. Ғылыми
зерттеулер теориялық және қолданбалы мақсаттарға арналған.

•Теориялық зерттеулер жаңа принциптерді жасауға бағытталған. Бұл әдетте
түпкілікті зерттеулер. Олардың мақсаты - қоғамның білімін кеңейту және табиғат
заңдарын түсінуге көмектесу. Мұндай өзгерістер негізінен ұзақ мерзімді, бюджеттік
және т.б. болуы мүмкін, бұл жаңа теориялық зерттеулерді одан әрі дамыту үшін
қолданылады.
•Қолданбалы зерттеулер жаңа техниканы, оның негізінде жаңа жабдықтарды,
жаңа машиналар мен материалдарды, өндірісті ұйымдастыру мен ұйымдастыру
әдістерін және т.б. дайындауға арналған.Олар қоғамның белгілі бір саланы дамыту
қажеттілігін қанағаттандыруға бағытталған. Қолданбалы әзірлемелер ұзақ мерзімді
және қысқа мерзімді, бюджеттік немесе шарттық болуы мүмкін.
Зерттеу мақсаты
•Зерттеу мақсаты - қолданбалы (теориялық)
зерттеулерді техникалық қосымшаларға айналдыру. Олар
жаңа зерттеулерді қажет етпейді.
•Тәжірибелік конструкторлық бюрода (ТКБ) өткізілетін,
проектілік, тәжірибелік өндірісте жүзеге асырылатын -
оны іске асыруға қажетті материалдар дайындау-
зерттеудің түпкі мақсаты болып табылады.
Бақылау сұрақтары:

1. «Ғылым» және «ғылым мақсаты»
терминдерін анықтаңыз.

2. Ғылыми зерттеулер мазмұнын анықтайтын
негізгі ұғымдарды көрсетіңіз.

3. Ғылыми зерттеулердегі эмпирикалық
мәселелерді шешуге негіз болатын әдісі қандай?
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!

Дәріс бойынша консультация: «АӨжӨӨТ» кафедрасы, 2-А корпусы, каб. 408

Ұқсас жұмыстар

Тұшпара дайындау технологиясы

Сұйық ашытқы дайындау технологиясы

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ НАН ӨНІМІНІҢ ДАМУЫ

МУЛЬТЕМЕДИА ЖҮЙЕСІ.КОМПЬЮТЕР ЖӘНЕ ВИДЕО

Мұнай қалдықтары

ЗАҢГЕР - ҚАНДАЙ МАМАНДЫҚ

Масса алмасу

Бекітетін материалдар мен фурнитура ассортиментін талдау

Ұсақтау процесі

Мәзір құрастыру принципі

Пәндер