Рационалды тамақтану теориясының мінездемесі

Презентация қосу

Қорқыт-Ата атындағы Қызылорда университеті

БАӨЖ № 1
ҚР Кедендік Одақтың "Тағам қауіпсіздігі" регламенті..
Рационалды тамақтану теориясының мінездемесі.
Тағам өнімдерін сертификаттау. Қазақстан
Республикасы тағам өнімдері қауіпсізідгінің
нормативтік-құқықтық негізі.

Тпп 22- 5
Орындағандар: Бекет Нұрай,
Ақыметқалиқызы
Ақерке
ЖОСПАРЫ:
1)Тағам қауіпсіздігі
2)Еліміздегі тағам өнімдерінің қауіпсіздігі
3)Тамақтану режимі
4)Сертификаттау және нормативтік құжаттау
Тағам қауіпсіздігі – бұл тағам өнімдерінің адам
денсаулығына зиянсыздығы.
Ал азық– түлік өнімдерінің қауіпсіздігі дегеніміз не екеніне тоқталып өтсек. Қазіргі
кезеңде “ азық-түлік қауіпсіздігі ” деген ұғым екі мағынада қолданылып жүр. Біріншісі,
әдебиетте азық-түлік қауіпсіздігінің анықтамасына қатысты бірнеше көзқарастар бар.
Солардың бірі Ресей ғалымы Г.В.Григорьевтың анықтамасы бойынша «азық-түлік
қауіпсіздігі- бұл халықтың ең әлсіз, кедей топтарының міндетті түрде басым болған
жағдайда, адамдардың өмірі мен әрекет істеуге бейімін сақтау және қолдау үшін
қажетті көлем мен сапада тамақ өнімдерінің табиғи және экономикалық қол
жетімділігінің шарты және азық-түліктің сыртқы көздерінен мемлекеттің толық
тәуелсіздігі кезінде оның өз өндірісі арқылы барлық халықтың азық-түліктің негізгі
түрлерімен тұрақты қамтылуы мүмкін болатын экономиканың, соның ішінде
агроөнеркәсіп кешенінің жағдайы»
Екіншісі, «Азық – түлік
өнiмдерiнiң қауiпсiздiгi - тамақ
өнiмдерiнiң оларды әдеттегi
жағдайда пайдалану кезiнде
зиянды болып
табылмайтындығы мен қазiргi
және келешек ұрпақтың
денсаулығына қауiп
туғызбайтындығына негiзделген
сенiмдiлiк күйiнiң болуы»
Елімізде тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету
мәселесі келесі заң актілерінде қарастырылған. Қазақстан
Республикасының “Тамақ өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігі
туралы” (2004) Бұл Заң тамақ өнiмдерiнiң Қазақстан
Республикасы аумағында дайындалуы мен айналымы кезiнде
олардың сапасын және халықтың денсаулығы мен қоршаған
орта үшiн қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету саласындағы
қатынастарды реттейдi. Заң 4 тарау, 22 баптан тұрады. 1-
тарауда Жалпы ережелер туралы айтылған, 2-тарауда «Тамақ
өнiмдерiнiң, материалдар мен бұйымдардың сапасы мен
қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттiк реттеу»
деп аталады, бұл тарауда қауіпсіздікке қойылатын талаптарды
сертификаттау және растау, мемлекеттік қадағалау және
бақылау, мемлекеттік реттеу пункттері қарастырылған, 3-
тарауда тамақ өнiмдерiнiң, материалдар мен бұйымдардың
сапасы мен қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге қойылатын талаптар
көрсетілген, 4-тарау «Қорытынды ережелер», бұнда заң
бұзылған жағдайда, не болатыны айтылған.
Адамның тамақтануы рационалды болуы керек, яғни еңбек
шартын ескергенде, организмнін физиологиялық тұтынуына
жергілікті жердің климаттық ерекшелігіне, жасына, дене
салмағына, жынысына және денсаулық жағдайына сәйкес болуы
керек. Рационалды тамақтану рационның сандық және сапалық
толық
қуаттылығын қарастырады. сандық толық қуаттылық дегеніміз –
организмнің энергошығынының тағам қуатылығына қатаң сәйкес
болуы.
Тамақтану режимі – бұл күн ағымында уақыт, калориясы және
көлемі бойынша тағамды тарату. Күн ағымында тағамды дұрыс тарату
орташа есеппен 2,5-3,5 кг құрайды. Кешкі асты ұйқыға жатар алдында 2 сағат
бұрын ішу керек. Тағамды белгілі бір уақытта қабылдау керек.
Мұндай кезде тағам жағдайы мен адамның көңіл күйі өте маңызды.Таңғы ас
мәзірінде құрамында ет, балық, жарма, көкөністер, май-
лары бар әртүрлі тағам болуы қажет. Оны ұсақтауға болады (1-ші
және 2-ші таңғы ас), мұндай кезде тағам жақсы сіңу үшін тағамның
көлемін азайтады. Таңғы асқа міндетті түрде ыстық сусындарды (шай,
кофе, какао) қолданады. Олар асқазан сөл бездерін қоздырады.
Түскі асқа тәбет ашатын көкөніс немесе ащы басытқыларды,
сорпадағы экстрактивті көжелер, әдемі безендірілген еттен, балықтан,
көкөкністен, жармадан, макарон бұйымдарынан ІІ тағамдарды пайда-
лану ұсынылады. Түскі асты тәтті тағамдармен (кисель, компот, мусс,
желе т.б.) аяқтайды, олар ас қорыту сөлдерін азайтады және тоқ.
Бесін асы мен кешкі асқа жеңіл қорытылатын сүт-өсімдік
тағамдары (ботқа, салаттар, пудинг, запеканка, сырник т.б.), сусындар
(шай, сүт, сүтқышқылды өнімдер) қажет.
Тамақтану режимі
Тағам ішу Ішу уақыты Үш рет Төрт рет II нұсқа Кәрі адамдар
тамақтану таиақтану. үшін 4 рет
% тамақтану
I нұсқа

1інші таңғы 7-7.30 30 20 25 20
ас

2інші таңғы 11-12 - 10 - 10
ас

Түскі ас 14-15 45 45 40 35

Бесін ас 17-17.30 - 10 10

Кешкі ас 20-20.30 25 25 25 25
Сертификаттау-комплектік жұмыстар арқылы(сертификат)өнімнің
халықаралық немесе мемлекеттік импорттаушылардың
стандарттарына сәйкес екендігін көрсету.Қай стандарт бойынша
сертификаттау қойылған мақсатқа байланысты болады.
Сертификаттау объектісіне жатады: өнімдер, қызметтер.
Сертификаттауға қатынасады:өндірушілер,тұтынушылар жағы және
тәуелсіз үшінші жақ.
Сертификаттау мақсаты:
1)Нарыққа қатынасу жақтардың өз елінде немесе халықаралық
нарықта жұмыс істеуіне жағдай жасау.
2)Тұтынушыларға тауарларды таңдауда көмектесу.
3)Экспортқа,тауарлардың өтімділігіне көмектесу.
4)Тұтынушыларды адал емес өндірушілерден қорғау.
5)Өмірге,денсаулыққа,қоршаған ортаға,заттардың қауіпсіздігін
бақылау.
Сертификаттау екі түрлі болады:міндетті,ерікті
Міндетті сертификаттау-белгіленген орындарға өнімнің
талаптарға сәйкес екендігін дәлелдеу.
Ерікті сертификаттау-мұны ерікті түрде өндіруші өнеркәсіпте
өткізеді,өнімнің өсімділігін арттыру үшін.
Сертификаттау құқығы арнайы арнайы мекемелерге
берілген.Сертификаттау мекемелердің сертификаттау сынағын
өткізуге,соның ішінде сертификат беруге немесе бейтарап
лабароторияларда өткізілген сынақтар бойынша сертификат
беруге құқықтары бар.Сұраушылар сертификаттау тәртібі
жөнінде хабарландырады.Сәйкестік сертификаты(куәлігі)-бұл
белгілі ережелер бойынша жазылған өнімнің сертификаттау
талаптарына сай екендігін көрсететін куәлік.
Сәйкестік белгісі-бұл белгі сетификаттау ережелері бойынша
белгіленген қасиеттеріне сәйкес өнімдерге қойылады.
a).1997жылғы 15шілдеде №1112 Қ.Р мемлекетінің үкімі
бойынша міндетті түрде сертификаттауға жататын өнімдердің
тізімі белгіленген.
b).Өкіметтің 1998ж 27қарашада №1202 қарары
бойынша”Кейбір өнімдерді Қ.Р әкелу тәртібi”кедендік
тексеруді кеңейту үшін спирт өнімдері Қ.Р жеріне теміржол
интервалымен ғана әкіленеді.
1993ж.қаңтарда “Стандарттау және сертификаттау”заңы
бекітілді.250 лабораторияға сынау құқы барілді.Адамдардың
өмірі мен денсаулығын қорғау үшін үкіметтің қаулысы 97.07.15
№1112 бойынша қызметтерге біртіндеп міндетті
сертификаттау енгізілді.
1)Қоғамдық тамақтану қызметі.
2)Қонақжайлар,мотельдер,кемпингтер қызметі.
3)Автомашиналарды жөндеу,техникалық қызмет.
Стандарттау жұмыстары дамыту үшін бірнеше жаңа заңдар
қабылданады.
Нормативтік-техникалық құжат бұл белгіленген тәртіппен
әзірленген және құзыретті орган бекіткен қызметтің белгілі бір
салаларында орындауға міндетті стандарттау объектілеріне
қойылатын талаптарды белгілейтін құжат.
Нормативтiк құжаттар – тамақ өнiмдерiнiң,
материалдар мен бұйымдардың сапасы мен қауiпсiздiгiне,
олардың сапасы мен қауіпсiздiгiн бақылауға, оларды дайындау,
сақтау, тасымалдау, сату және пайдалану, сапасыз, қауiптi тамақ
өнiмдерiн, материалдар мен бұйымдарды кәдеге жаратуға немесе
жоюға қойылатын талаптарды белгілейтін ұлттық стандарттар,
санитариялық, ветеринариялық-санитариялық және
фитосанитариялық қағидалар мен нормалар және басқа да
нормативтiк құқықтық актілер.
Тамақ өнiмдерiнiң сапасына, буылып-түйiлуiне, таңбалануына, бақылау
(талдау) әдiстерiне, бағалау рәсiмдерiне және тамақ өнiмдерiнiң сапасы
мен қауiпсiздiгiнiң нормативтiк құжаттардың талаптарына сәйкестiгiн
растауға қойылатын талаптар уәкiлеттi мемлекеттiк органдар бекiткен
нормативтiк құжаттарда белгiленедi.
Тамақтық және биологиялық белсендi қоспалардың, тамақ өнiмдерiнiң
(малдан алынатын азық-түлiк шикiзатынан басқа) тамақтық және
энергетикалық құндылығына, қауiпсiздiгiне, сондай-ақ тамақ өнiмдерiн
дайындау, сақтау, тасымалдау, өткізу (сату) және қоғамдық
тамақтандыру қызметтерiн көрсетуге қойылатын талаптар ұлттық
(мемлекетаралық) стандарттарда және санитариялық қағидалар мен
нормаларда белгiленедi.
Пайдаланылған әдебиеттер
•Азық-түлік шикізаты және тағам өнімдерінің қауіпсіздігі [Мәтін] :
Оқулық / М.Ж.Еркебаев, Қ.С.Құлажанов, Д.Б.Тәттібаева және т.б. –
Алматы, 2013.
•Тағам өнімдерінің сараптау әдістемелері. Дуйсенбекова О.О. 2021.
•Тамақ өнімдерін зерттеуде қолданылатын әдістермен әдістемелер.
КасымовС.К., НургазезоваА.Н., НурымханГ.Н., КулуштаеваБ.М.,
ИгенбаевА.К. 2021.
•Тағамдық өнімдердің сапасын бағалауға қажетті қарапайым
тәсілдермен әдістер. Төлеубаев Б.Ә., Омаров М.С., Омарова К.М.2021.
Бақылау сұрақтары
1)Ресей ғалымы Григорьевтің анықтамасы.
2)Тамақтану режимі дегеніміз?
3)Сертификаттау…
4)Сертификаттаудың түрлері
5)Нормативтік құжат
6)Күн ағымда тағамды дұрыс тарату бойынша орташа есеппен
қанша кг құрайды?
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!!!

Ұқсас жұмыстар

Тамақтану концепциялары

“Балалар мен жасөспірімдер арасындағы рационалды тамақтануды ұйымдастыру”

Тіс жақ жүйесінің деформациясына әсер ететін факторлар

АДЕКВАТТЫ ТАМАҚТАНУ

Емдік тамақтану

Бәсеке - нарық ортасының бөлінбейтін құрамдас бөлігі

Егде және кәрі жастағы адамдардың ұтымды тамақтануын ұйымдастыру

Спортшылардың жарыстар кезінде және кейін тамақтануы

Мектептегі тамақтану

Өндірісті ұйымдастырудың жалпы түрлері

Пәндер