Баяу және шапшаң мотонейрон ерекшеліктері

Адам және жануарлар физиологиясы

Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті

Биология кафедрасы

Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті Биология кафедрасы Адам және жануарлар физиологиясы

Жүйке бұлшық ет физиологиясы

Жоспары.

1 Жүйке - бұлшық ет қимыл бірліктері

1. 1 Қимыл бірліктері. Шапшаң және баяу мотонейрон мен ет талшықтарының ерекшеліктері.

1. 2 Қаңқа еттерінің қызметі және құрылысы.

1. 3 Бұлшық ет талшығы жиыруына механизмі

1. 5 Біріңғай салалы еттер

Бұлшық ет жиырылуының түрлері

2. 2 Бұлшық ет жиырылуының режимдері: жеке, жинақты жиырылу, титанус түрлері

2. 3 Еттің күші; жұмысы, шаршауы

Қимыл бірліктері. Шапшаң және баяу мотонейрондармен ет талшықтарының ерекшеліктері.

Баяу және шапшаң мотонейрон ерекшеліктері

Ерекшеліктері

Баяу

Шапшаң

Морфологиялық:

а) денесінің мөлшері

б) акоснның диаметірі

в) тармақтары

Физиолгогиялық:

а) қозу табалдырығы

б) тітіркендіргіш жиелігіне жауабы

в) төзімділігі

г) шаршау қабілеті

Кіші

Кішілеу(жіңішке)

Аз

Төмен

Жоғары

төмен

Үлкен

Үлкен(жуан)

Өте үлкен

Жоғары

Төмен

жоғары

Бұлшық ет ұлпасының түрлері

1 2 3

1-көлденең жолақ қаңқа бұлшық еттері

2-біріңғай салалы еттер

3-көлденең жолақ жүрек еті

Көлденең жолақ бұлшық ет ұлпасының құрылысы мен қызметі

Көлденең жолақ бұлшық ет ұлпасы

1-ет талшығы

2-миофибрилл

3-протофибрилл

4-ядро

Құрылысы Бұлшықеттің құрылысы: 1-бұлшықет талшығының қабықшасы; 2-бұлшықет талшығының шоғыры; 3 - бұлшықеттің жуан талшықтары; 4 - бұлшықеттің жіңішке жіп тәрізді талшығы; 5 - оттегімен қамтамасыз етілетін жақсы дамыған бұлшықет талшықтары 6 - май басып, нашар дамыған бұлшықеттер.

Көлденең жолақты бұлшықет құрлысы

Бұлшық еттердің негізгі қызметтері:

Ағзаның кеңістіктегі қозғалсын;

дене бөліктерінің өз ара қатынасын;

денені белгілі бір қалыпта сақтауда қамтамасыз етеді;

бұлшық ет жиырылғанда жылу жасалады(өндіріледі) ;

көмірсулар жиналатын қор мүше;

бұлшық еттердің қозғалуы психиканың соңғы және сыртқы көрінісі.

Барлық ет талшықтарына тән физиологиялық қасиеттер:

1) қоздырғыштық; 2) қозуды ет талшығының бойымен екі жаққа қарай тартыу; 3) жиырылу: 4) созылу.

Миофибрилл құрылысының үлгісі

Бұлшық ет талшығы жиырылуының механизмі

Бұлшық етке мотонейроннан импульстер келмей тұрғанда олар тыныштық күйінде болады. Тыныштық күйдегі ет талшығында миозин белогы, оған қажетті Mg2+ ионы, аденозин үшфосфат( АҮФ) қышқылы бар, бірақ АҮФ қышқылын миозин ыдыратпайды, себебі;

1) Са2+ иондары «босаңсу факторы» саркоплазма ретикулумдерінің цистерналары мен түтікшелерінде болады.

2) Актин белогі(жіңішке протофибрилдерді құрайтын) тыныштық күйінде тропонин белогімен қосылып белсенділігін жояды;

3) Тропонин белогі сонымен қатар миозинніңАҮФ қышқылын ыдырату қабілетін төмендетеді.