Микроэлементтерге анықтама

Презентация қосу

Микроэлементтер

орындаған:Серікқызы Назым
Факультет:қоғамдық денсаулық
Курс:1
Қабылдаған:Досымбекова Раушан Сәрсенбаевна
Жоспар
1.Бейорганикалық элементтер түрлері

2.Микроэлементтерге анықтама

3.Микроэлементтердің маңызы олардың ағзадағы
ролі
Микроэлементтер – топырақта, тау жыныстарында, қазба көмірлерде,
табиғи және минералды суларда, организмдерде (аз мөлшерде 0,01 – 0,1%
не одан төмен) кездесетін химиялық элементтер. Микроэлементтерге Al,
Fe, Cu, Mn, Zn, Mo, Co, І, т.б. жатады. Олар бірқатар ферменттердің,
витаминдердің, гормондардың, тыныс алу пигменттерінің құрамына
кіреді. Академик В.Вернадский Микроэлементтердің биосферадағы
таралуының бірнеше заңдылықтары бар екенін зерттеді. 30-дан астам
Микроэлементтер адам, жануар және өсімдік тіршілігіне өте қажет.
Микроэлементтердің артық не кем болуы организмдегі зат алмасу
процесін бұзады. Микроэлементтер өсімдіктің организміне топырақпен,
ал жануарлар мен адам организміне тамақпен ауысады. Микроэлементтер
бойдың өсуіне (жануарларда – Mn, Zn, І), қанның түзілуіне (Fe, Cu, Co),
т.б. әсер етеді. Егер өсімдік құрамында бор болған жағдайда ол азот,
фосфор және калийді жақсы сіңіреді. Бор жетіспегенде өсімдік тұқымы
нашарлайды, әр түрлі ауруларға шалдығады. Марганец пен мырыш
тотығу - тотықсыздану процесін жылдамдатып, өсімдіктің өсуін
тездетеді. Мыс тотығу ферменттерінің құрамына кіреді және В тобы
витаминдерінің синтезін белсендендіреді. Йод адам және жануарлар
организміндегі тироксин гормонының қызметін жақсартады.
Микроэлементтердің адам ағзасындағы рөлі қандай

зат алмасудың жылдамдығы мен сапасын
гормондардың, дәрумендердің және бірқатар ферменттердің
синтезін реттейді;
иммундық жүйенің белсенділігін сақтауға көмектеседі;
қантүзілімін ынталандырады;
сүйектер мен жұмсақ тіндердің дамуы мен өсуіне ықпал
етеді;
қышқыл және сілтілі иондардың тепе-теңдігін реттейді;
репродуктивті жүйенің қызметін күшейтеді.
Микроэлементтер кездеседі
Көпшілігі бауырда,сүйек және бұлшықет ұлпаларында жиналады.Бұл
ұлпалар көптеген микроэлементтердің негізгі қоры.
Мырыш-қарынасты безінде,йод-қалқанша безінде,ванадий-
шашта,кадмий,сынап,молибден-бүйректе,қалайы-ішек
ұлпаларында,стронций-қуық безінде,сүйек ұлпасында,барий-көздің
пигменті астында.
Бром марганец,хром-гипофизде жиналады.
Натрий,калий,фторид түрінде сүйек тіс ұлпаларында болады.
Микроэлементтерге:
йод,мыс,фтор,алюминий,мышьяк,ванадий,сынап,молибден,
стронций,кадмий,бром,марганец,
хром,хлор,калий,магний жатады.Жетіспеушілігі ағзаға ауру
тудырады. Микроэлементтердің көпшілігі организмдегі
биохимиялық процестердің қалыпты жүзеге асуына
қатысады.
Йод
Теңіз тағам өнімдерінің құрамына кіреді.
Қанда 8,5-3,5 мкг; йодтың 65-70 % органикалық байланысқан тироксин
түрінде кездеседі. Йод организмдегі барлық тіндерде (негізінен қалқанша
бездерінде және оның гормондарының – Т3, Т4 құрамында) кездеседі.
Организмде Т3, Т4 гормондарының түзілуіне қатысады.
Калканша безі мен гипофиздін жумысын жаксартады. Радиация
ерекетінен коргап, радиоактивті йодтын жиналуын ескертеді. Йод
селенге теуелді, ол агзада селенсіз орекет етпейді, жетіспеуі негізгі зат
алмасу процесін томендетеді. Агзадагы йодтын аз болуы,орталык жуйке
жуйесіне әсер етеді. Бала кажетті мелшердегі йодты ана курсарында
жаткан кезден бастап алуга тиіс. Балалардаы гипотиреоз ауруы жуйке
кызметінін ерекше бузылуына, адамдары интеллектуалдык мумкіндіктін,
тежелип дамуына, кретинизмге океліп соктырады.Ал ересек адамдарда
ойлау кабілетінін темендеу, журектін согу жиілігі азаюы байкалады.• Иод
жетіспеушілігі иммундык жуйені әлсіретеді, ісік дамунын катерлілігін
арттырады.
Мыс
көп шоғырланатын орыны: митохондриялар айналасы, мембраналар
арасындағы қуыстар, матрикс және құрлыстық белоктар құрамында
кездеседі. Кейбір тотықтырушы ферменттердің, церулоплазминнің
құрамына кіреді. Қоры – бауыр.
Тотығу-тотықсыздандыру ферменттердің құрамына ене
отырып,ұлпалық тыныс алу процесстеріне қатысады.
Қан процесін жақсартады,мелатонин пигментін түзу үшін қажет.Ол
цитохромоксидаза феоментінің белсенділігін күшейтіп,гипофиздің
алдыңғы бөлігінің гормондарымен А,В,С,Е,РР,дәрумендерінің әсерін
жақсартып өсіп өну процесстерін жақсартады.
. Ішкі секреция бездерінің қызметіне әсер етеді. Инсулин тәрізді әсер
көрсетеді. Церулоплазмин темірді тотыққан түрге айналдырады
фтор
Барлық тағам өнімдері (абрикос, шабдалы, баклажан және
т.б.), ауыз суы.құрамына кіреді.
Қанда 0,03-0,07 мг %, эмальда 120-150 мг %, дентинде
шамамен 50 мг % Ғ. Аз мөлшерде адам ағзасының барлық
тіндерінде кездеседі. Қоры – сүйек және тіс тіндері
(фосфор қышқылының фторкальций тұзы және фторапатит
түрінде)
Фтор тұздары гидроксиапатиттердің ерігіштігін
төмендетеді.
жетіспеушілігі:Терідегі дақтар – мыс, селен немесе
марганец тапшылығын білдіреді,бет пен денеге безеу
шығуы,тырнақ сынғыштығы.
Темір
Бауыр (шошқаныкінде көп), ми, жұмыртқаның сарыуызы, Жемістер
(алма, шабдалы, т.б.) Көкөністер (ақжелкен, шпинат және т.б.) Ақ
саңырауқұлақтың құрамында болады.
Плазмада 0,02 мМоль/л, эритроциттерде – 18,5 мМоль/л. Ғе-ң 70%
гемоглобиннің құрамында болады. Организмде органикалық
қосылыстардың құрамында, ал аз бөлігі – ионданған түрде кездеседі.
Қоры – сүйек кемігі, бауыр және көкбауыр(ферритин түрінде)
Гемоглобиннің, миоглобиннің, каталаза, цитохром ферменттерінің
құрамына кіреді. 2. Қан жасау үрдістеріне қатысады. 3. Тіндік тыныс
алуға қатысады. 4. Бұлшық еттерде отттегінің тасымалдануы мен қорға
жиналуына қатысады. 5. Тотығу-тотықсыздану үрдістерінде маңызды
роль атқарады. 6. Тотықтырушы ферменттердің молекуласының
құрамына кіреді
Цинк
Қияр, қырыққабат, баклажан, шпинат жапырағы, салат
құрамында болады.
Қан плазмасында 12-22% Zn, 75-80% Zn. Бірқатар
ферменттердің (карбангидраза) құрамында кездеседі.
Инсулиннің құрамына кіреді.
Жыныс бездерінің қызметінде белгілі бір роль
атқарады.белсенді емес жыныс гормондарының
(тестостерон, фолликулин, т.б.) белсенділігін
арттырады,бірқатар ферменттердің белсенділігін
арттырады.
Кобальт
Қызылша ,қырыққабат,томаттар құрамында кездеседі.
Бауырда кездеседі. В12 витаминінің порфиринтәрізді
бөлігінің құрамына кіреді.
В12 витаминінің ферментативті функциясына қатысады.
нуклеин қышқылдарының түзілуін күшейтеді.
Ферменттердің қызметін белсендендіреді.
. Инсулин гормонының өндірісін арттыруға көмектеседі,
ақуыз синтезіне көмектеседі
Жетіспеушілігі:метаболикалық бұзылулар, қант диабеті
қаупі
Селен
Картоп, қырыққабат, сәбіз, шпинат, ет өнімдері құрамында
кездеседі.
Көздің торлы қабаты, бауыр, бүйрек, өкпе, асқазан,
бұлшықетте жиналады.
Көру үрдісіне (жарық энергиясын көздің тор қабатының
электрлік потенциал энергиясына айналдыру)
қатысады,селен тұздары өспеге қарсы әсер
көрсетеді,антиоксидант. Глютатионпероксидазаның
құрамына кіреді. Е және А витаминдерінің синергисі болып
табылады. 4. Жыныс қызметіне әсер етеді.
Жетіспеушілігі:Аритмия, иммундық қорғаныстың
төмендеуі, ентігу, жиі инфекциялар
Магний
Магний - жасуша ішінде жинакталатын катион. Ол митохондрия-парда
шогырланады, тотыктырыш фосфорлану процесінін белсендірушісі болып
табылады да, куат алмасуын, ДНК синтезін жандандырады, актин мен
миозинді жалгастыратын магнийлі белок комплексінін курамына еніп,
булшык еттін жиырылуын катамасы етуде манызды рел аткарады. Магний
гликолиз процесін реттейтін кептеген ферменттік жуйелердін курамына
енеді, кальцийдін керегары болып табылады. Кан курамында магний
мелшері өссе, нерв жуйесінін козгыштыры темендеп, нерв орталыктарынын
кызметі тежеледі, организмді уйкы басып, селкостык (апатия) байкалады.и •
Бром
Жүректің, қан тамырларының, ас қорытудың саулығын
сақтауға көмектеседі, құрысуларды жояды.
Жетіспеушілігі:гемоглобин деңгейінің төмендеуі,
жүктілік кезіндегі проблемалар, ұйқысыздық, құрысу
қаупі
Әр түрлі жаңғақтар, жарма, теңіз балдырлары, теңіз
өнімдері, балық, бұршақ дақылдары құрамында
кездеседі
Қорытынды
Микроэлемент – адам ағзасына аса қажетті зат. Олар
жасушаларды энергиямен қамтамасыз етпейді, бірақ
ағзадағы биохимиялық реакциялардың жүруі үшін өте
маңызды. Минералдың мөлшері миллиграмм немесе
микрограмм болады. Сөйте тұра, біздің ағзамыз,
денсаулығымыз үшін маңызды рөл ойнайды.
Микроэлементтердің тепе-теңдігінің бұзылуын медицина
тілінде – дисэлементоз деп айтады. Ағзаға темір, йод, мыс,
мырыш, хром, кобальт, молибден, марганец немесе күкірт
жетіспесе немесе артық болса, онда денсаулықта
айтарлықтай мәселе туындайды.
Назарларыңызға рақмет!

Ұқсас жұмыстар

Тағам өнімдеріндегі макро және микроэлементтер

*Биогеоценотикалық зерттеу арқылы эндемиялық ауруларды анықтау

Биогеоценотикалық зерттеу арқылы эндемиялық ауруларды анықтау туралы ақпарат

Биогеоценотикалық зерттеу арқ ылы эндемиялық аурауларды анық тау

Биогеоценотикалық зерттеу арқылы эндемиялық аурауларды анықтау

Арагацский сыр

Мал шаруашылығындағы малдың тез жетілуінің маңызы

Йогурттың сүттен айырмашылығы осыда

ЙОД. Адамның ағзасындағы жетіспеушілігі

Бие сүті мен қымыздың қасиеті

Пәндер