ӨКПЕГЕ ЖЕТКЕН ЛИЧИНКАЛАР ОНЫ ЗАҚЫМДАП

Жануарлардың
рабтитатоздары

Орындаган:
Нурмуханбетова А.
Топ: ВС-416
Тексерген: Усмангалиева
С.С.
Күйiстiлер
стронгилоидозы

СТРОНГИЛОИДОЗ АУРУЫН МАЛДЫҢ АЩЫ IШЕГIН
М Е К Е Н Д Е Й Т I Н R H A B D I TATA
Т Е К Т А Р М А Ғ Ы Н А , S T R O N GY L O I D I D A E Т Ұ Қ Ы М Д А С Ы Н А
Ж А Т А Т Ы Н S T R O N GY L O I D E S
PA P I L L O S U S Д Е Г Е Н Ж Ұ М Ы Р Қ Ұ Р Т Т У Д Ы Р А Д Ы .
НЕМАТОДА ҚОЙ, ЕШКI, IРI ҚАРА,
ӨРКЕШТI БҰҚА ЖƏНЕ ОСЫЛАРМЕН ҚАТАР ҮЙ ЖƏНЕ
ЖАБАЙЫ ҚОЯНДА КЕЗДЕСЕДI.
ПАРАЗИТ IШЕКТIҢ КIЛЕГЕЙ ҚАБЫҒЫНЫҢ СЫРТҚЫ
БЕТIНДЕ, БҮРЛЕР АРАСЫНДА
ЖƏНЕ ЭПИТЕЛИЙ АСТЫНДА МЕКЕНДЕЙДI.
Қоздырғышы. Strongyloides
papillosus(Weld,1856), паразиттiк
сатысы: ұзын?дығы 3,5-6,3 мм, енi 0,05-
0,06 мм, жiптей денесi бас жағына
қарай сүйiрленген. Ауыз қуысы үш
кiшкентай ерiнмен көмкерiлген. Өңешi
созылыңқы цилиндр тəрiздi, оның
артқы жағы кеңейiп, екi домалақ
томпақ құрайды. Дененiң құйрық жағы
бiртiндеп тарылып томпайып бiтедi.
Жұмыртқалары майда, 0,04-0,06 х 0,02-
ӨСIП-ӨНУI. НƏЖIСПЕН БIРГЕ СЫРТҚА ТҮСКЕН
0,025 мм, қабықшасы жұқа, iшiнде Ж Ұ М Ы Р Т Қ А Д А 1 0 - 1 5 0 С Ж Ы Л Ы Л Ы Қ Т А Ш А М А М Е Н Б I Р
қалыптасқан балаңқұрты жатады. Т Ə У Л I К Т Е Н К Е Й I Н Р А Б Д И Т А Л Ы Қ Б А Л А Ң Қ Ұ Р Т Ө Н I П
ШЫҒАДЫ. ОНЫҢ ӨЗГЕШЕЛIГI - ӨҢЕШIНIҢ ЕКI ТОМПАҒЫ
БОЛАДЫ. ОСЫДАН БАСТАП СЫРТҚЫ ОРТАДА
ЛИЧИНКАЛАРДЫҢ ДАМУЫ ЕКI АРНАМЕН КЕТЕДI.
БIРIНШIСIНДЕ ЖҰМЫРТҚАДАН БОСАҒАН РАБДИТАЛЫҚ
БАЛАҢҚҰРТТАР ТҮЛЕП, 2-3
ТƏУЛIК АРАЛЫҒЫНДА ФИЛЯРИЯЛЫҚ, ЯҒНИ МАЛҒА
ЖҰҚПАЛЫ САТЫСЫНА АЙНАЛАДЫ. ОЛАРДЫҢ ТҰРҚЫ
0,6-0,7 ММ, СОЗЫЛЫҢҚЫ ӨҢЕШI ТIК,
ТӨМПЕШIКТЕРСIЗ БОЛАДЫ. ОЛАР МАЛ ДЕНЕСIНЕ
ЖЕМ-ШӨППЕН, СУМЕН ТҮСЕДI НЕМЕСЕ ОНЫҢ
ТЕРIСIНЕ ТIКЕЛЕЙ КIРУ АРҚЫЛЫ ЕНЕДI. МАЛ IШЕГIНЕ
Эпизоотологиясы. Стронгилоидоз барлық жерде кең
тараған iшқұрт ауруы. Оның эпизоотологиялық
ерекшелiктерi əр түрлi өлке-аймақтардың табиғи
жағдайына тығыз байланысты. Гельминтозбен
көбiнесе жас төл ауырады, ал сақа мал паразит
тасымалдаушы болып саналады. Дерттiң өршуi
көктемде күн жылынғанда байқалады. Бұзау
кеселге əдетте жазда көп шалдығады. Төл
денесiнде стронгилоидес саны бiрнешеуден бастап
жүздеген, мыңдаған данаға дейiн жетедi.
Аурудың өрбуi
жəне
өлекседегi
КЕЗБЕ БАЛАҢҚҰРТТАР МАЛ ТЕРIСIН
ЖАРАҚАТТАП, КӨЛЕМI ТАРЫ ДƏНIНДЕЙ
өзгерiстер.
ҚЫЗЫЛ РЕҢДI IСIКТЕРДI ТУЫНДА-ТАДЫ.
ОЛАР ҰЛҒАЙЫП, КӨП КЕШIКПЕЙ ЖАРЫЛЫП,
ҮЛКЕН ЖАРАҒА АЙНАЛАДЫ. ТЕРIНIҢ АСТЫ
ҚАБЫНЫП, ШЕЛI ҚАНТАЛАЙДЫ. ӨКПЕГЕ
ЖЕТКЕН ЛИЧИНКАЛАР ОНЫ ЗАҚЫМДАП
ҰЛПАЛАРЫН ЖАРАЛАЙДЫ, ОЛАР ӨЗДЕРIМЕН
БIРГЕ БҮЛIНГЕН АҒЗАЛАРҒА ЗАРДАПТЫ
БАКТЕРИЯЛАРДЫ ҰЯЛАТЫП, ТӨЛДIҢ КҮЙIН
ОДАН ƏРI НАШАРЛАТАДЫ.
Емі
Сырт белгілері
АУЫРҒАН МАЛДЫ ЕМДЕУ МАҚСАТЫНДА ƏРТҮРЛI
ДƏРI-ДƏРМЕКТЕР ПАЙДАЛАНАДЫ. МЕБЕНВЕТ
ГРАНУЛЯТ ДƏРIСIН (10 ПАЙЫЗДЫ) 0,008 Г/КГ (АДВ
БОЙЫНША) ЕСЕБIНДЕ, БIР МЕЗГIЛ ЖЕМГЕ ҚОСЫП
ТӨЛ ТЫНЫШСЫЗДАНАДЫ, ДЕНЕСI ҚЫШИДЫ, БЕРЕДI. ПАНАКУР ДƏРIСIН (ФЕНБЕНДАЗОЛ) 0,01
ҚЫШЫҒАН ЖЕРЛЕРIН ТIСТЕЙДI, АЛҒА ҰМТЫЛАДЫ. Г/КГ (АДВ БОЙЫНША) МӨЛШЕРIНДЕ, БIР РЕТ
АУРУ МАЛДЫҢ ТЕМПЕРАТУРАСЫ КӨТЕРI?ЛЕДI, ТЕРIСI АЗЫҚҚА АРАЛАСТЫРЫП ЖЕГIЗЕДI. РИНТАЛДI (АДВ
ҚАНТАЛАЙДЫ, ЖИЫРЫЛҒЫШТЫҒЫ ТӨМЕНДЕЙДI. АЛ БОЙЫНША) IРI ҚАРАҒА 0,0075 Г/КГ, ҚОЙҒА 0,01
ЖҰҚПАЛЫ САТЫДАҒЫ ЛИЧИНКАЛАР АС ҚОРЫТУ Г/КГ КӨЛЕМIНДЕ ҚОЛДАНҒАН ДҰРЫС. МИНТИКТI (10
ЖҮЙЕСIНЕ ТҮСКЕН ШАҚТА МАЛ АУЫРСЫНАДЫ, ДЕНЕ ПАЙЫЗДЫ) ЕРIТIНДI ТҮРIНДЕ НЕМЕСЕ ПРОМИНТИК
ҚЫЗУЫ 40,5-41,70С-ҚА ДЕЙIН КӨТЕРIЛЕДI, ЖЕМ- (90 ПАЙЫЗДЫ ЕРIТIНДIДЕ) РЕТIНДЕ, ҚОЙҒА
ШӨПКЕ ТƏБЕТI ШАППАЙДЫ, КӨЗГЕ ШАЛЫНАТЫН ПРОМИНТИКТI ТЕРI АСТЫНА 1 МЛ/4,5 КГ ЕСЕБIНДЕ
КIЛЕГЕЙ ҚАБЫҚТАРЫ БОЗАРАДЫ. ҚАН ЕНГIЗЕДI, АЛ МИНТИКТI-1-2 МЛ/КГ МӨЛШЕРIНДЕ
ТАМЫРЛАРЫНЫҢ СОҒУЫ МЕН ДЕМ АЛУЫ ЖИIЛЕЙДI. IШКIЗЕДI.
ӨКПЕСIНДЕ СЫРЫЛ ПАЙДА БОЛАДЫ. ДЕРТ ӨРБУI ЕКI
АПТАҒА ЖАҚЫНДАҒАНДА БҰЗЫЛҒАН АСҚАЗАН
ҚЫЗМЕТI ҮДЕЙ ТҮСЕДI, НƏЖIС КЕЙДЕ СҰЙЫЛЫП,
КЕЙДЕ ҚАТАДЫ, IШI ШЫРЫШҚА ТОЛАДЫ.
Шошқа
стронгилоидозы
БҰЛ ГЕЛЬМИНТОЗДЫ ДОҢЫЗДЫҢ АЩЫ IШЕГIНДЕ БОЛАТЫН
S T R O N GY L O I D A E Т Ұ Қ Ы М Д А С Ы Н А S T R O N GY L O I D E S Т У Ы С Ы Н А Ж А Т А Т Ы Н
Ж Ұ М Ы Р Қ Ұ Р Т Қ О З Д Ы Р А Д Ы . Қ О З Д Ы Р Ғ Ы Ш Ы . S T O N GY LO I D E S RA N S O M I
( S C H W A RT Z E T A L I C ATA , 1 9 3 0 ) П А Р А З И Т Т I К С А Т Ы С Ы Н Ы Ң Ұ З Ы Н Д Ы Ғ Ы
3,5-6,0 ММ, ЕНI 0,05-0,08 ММ, ДЕНЕСI ЖIПТЕЙ ЖIҢIШКЕ, БАС ЖАҒЫ
ЖIҢIШКЕЛЕУ КЕЛГЕН. АУЫЗЫ КIШКЕНТАЙ ҮШ ЕРIНМЕН КӨМКЕРIЛIП,
СОЗЫЛЫҢҚЫ ЦИЛИНДР ТƏРIЗДЕС ӨҢЕШПЕН ЖАЛҒАСАДЫ. ҰСАҚ
ЖҰМЫРТҚАЛАРЫНЫҢ КӨЛЕМI 0,040-0,060Х0,025-
0,042 ММ, ҚАБЫҚШАСЫ ӨТЕ ЖҰҚА, IШIНДЕ ЛИЧИНКАСЫ БАР.
ӨСIП-ӨНУI. СЫРТҚЫ ОРТАДА 10-150 ЖЫЛЫЛЫҚТА 12-14 САҒАТ
АРАЛЫҚТА РАБДИТАЛЫҚ БАЛАҢҚҰРТ ДАМЫП ЖЕТIЛЕДI. ОЛАРДЫҢ
ЕНДIГI ӨСIП-ӨНУI КҮЙIС?ТIЛЕР СТРОНГИЛОИДОЗЫНДА
КЕЛТIРIЛГЕНДЕЙ, ЕКI ТҮРЛI АРНАМЕН ӨТЕДI. РАБДИТАЛЫҚ ҰРПАҚ
САТЫСЫ 2-3 ТƏУЛIК IШIНДЕ КЕЛЕСI ФИЛЯРИЯЛЫҚ ЗАРАР?ЛАҒЫШ
ДƏРЕЖЕСIНЕ АУЫСАДЫ. АЛ, ОЛАРДЫҢ ШОШҚА IШЕГIНЕ ТҮСКЕНДЕРI
5-7
ТƏУЛIК ӨТКЕН СОҢ ЕРЕСЕК ҚҰРТҚА АЙНАЛАДЫ. БҰЛАР ЖАНУАР
ДЕНЕСIНДЕ 3-9 АЙ БОЙЫ ӨМIРШЕҢДIГIН САҚТАЙДЫ.
Эпизоотологиясы. Стронгилоидоз кең
тараған ауру, көп жерде кездеседi.
Шошқалар бұл дерттi жылы ылғалды
кезеңде, яғни көктем жəне күз айларында
жиi жұқтырады. Кеселге жас торайлар
шалдығады, бiр жастан асқандары
ауырмайды, бiрақ олар паразит
тасымалдаушы болып саналады. Iндеттiң
етек алып кең тарауына қораның уақтылы
тазаланбауы, зоогигиеналық шаралардың
орындалмауы, шошқа күтiмiнiң нашарлауы
бiрден-бiр себепкер. Сонымен қатар,
балаңқұрттар хайуанның терiсi арқылы
денеге енiп ауруды асқындырады. Жас
торайлар инвазияны енесiнiң сүтiмен
жұқтыратынын естен шығармау керек.
Себебi мегежiн организмiндегi кезбе
личинкалар қан ағымымен желiн
бездерiне, одан емшегiне енiп, сүтпен
Аурудың өрбуі

ШОШҚА IШЕГIНДЕГI
ҚОСЖЫНЫСТЫ СТРОНГИЛОИДЕС
ҰРҒАШЫЛАРЫ ЖƏНЕ КӨШПЕЛI
БАЛАҢҚҰРТТАР ХАЙУАННЫҢ
МҮШЕ-ҰЛПАЛАРЫНА
МЕХАНИКАЛЫҚ ЖƏНЕ
ТОКСИКАЛЫҚ ƏСЕР ЕТЕДI. ТЕРI,
IШЕК, ӨКПЕ Т.Б.
АҒЗАЛАРДЫ ШАРЛАҒАН КЕЗБЕ
ЛИЧИНКАЛАР ЗАРДАПТЫ
МИКРОБТАРДЫҢ ЕНУIНЕ
ЖОЛ АШЫП ЭКЗЕМА, ЭНТЕРИТ,
БРОНХОПНЕВМОНИЯ, ПЛЕВРИТ
АУРУЛАРЫН
ТУЫНДАТАДЫ.
Сырт белгілері
Емі
СТРОНГИЛОИДОЗҒА КӨБIНЕСЕ НИЛВЕРМ ДƏРIСIН 0,015 Г/КГ
3-4 АЙЛЫҚ ЖАСТАҒЫ ЕСЕППЕН ТЕРI АСТЫНА ЕГЕДI
ТОРАЙЛАР ШАЛДЫҒАДЫ. ОЛАР НЕМЕСЕ 0,2 Г/КГ ЕСЕБIМЕН
ҚАТТЫ АУЫРАДЫ, АРАСЫНАН ЖЕМГЕ ҚОСЫП БЕРЕДI.
ӨЛIМ-ЖIТIМ ДЕ ШЫҒАДЫ. МЕБЕНВЕТ ГРАНУЛЯТ (10
КЕЙДЕ АУЫРҒАН ТӨЛДIҢ ПАЙЫЗДЫ) ДƏРIСIН 0,008 Г/КГ
ЖАРТЫСЫНАН КӨБI ШЫҒЫНҒА (АДВ БОЙЫНША)
ҰШЫРАУЫ МҮМКIН. АУЫРҒАН МӨЛШЕРIНДЕ, БIР МЕЗГIЛ
ШОШҚА АРЫҚТАЙДЫ, ТЕРIСIНЕ АЗЫҚҚА АРАЛАСТЫРЫП
ҚЫЗАРҒАН ДАҚ ТАҢБАЛАР ЖЕГIЗЕДI. ПАНАКУРДЫ 0,01
ШЫҒАДЫ, ДЕНЕСI ҚЫШИДЫ, Г/КГ (АДВ БОЙЫНША)
ШОШҚА ҚАСЫНҒАНДА ЕСЕБIМЕН БIР РЕТ ЖЕММЕН
СУЛАНЫП, ҚАБЫРШАҚ БАСҚАН БЕРЕДI. ГЕНЦИАНВИОЛЕТ
ЖЕРЛЕР ЖАРАҒА АЙНАЛАДЫ. ДƏРIСIН 0,05 Г/КГ ЕСЕБIМЕН
КЕЙДЕ ДЕНЕСIНIҢ ҚЫЗУЫ КҮНIНЕ ЕКI
КӨТЕРIЛЕДI, ҚҰСАДЫ, IШI ДҮРКIН ҮШ КҮН ҚАТАРЫНАН
ӨТЕДI, ПНЕВМОНИЯ, ПЛЕВРИТ, АЗЫҚҚА ҚОСЫП БЕРЕДI.
КОНЬЮНКТИВИТ БЕЛГIЛЕРI
АЙҚЫНДАЛА ТҮСЕДI.
Құлын-жабағы
ҚОЗДЫРҒЫШЫ – ЖЫЛҚЫНЫҢ АЩЫ стронгилоидозы
IШЕГIНДЕ ӨМIР СҮРЕТIН НЕМАТОДА
S T R O N GY LO I D E S
WESTERI(IHLE,1918). ҚОСЖЫНЫСТЫ
ҰРҒАШЫСЫНЫҢ ҰЗЫНДЫҒЫ 8-9 ММ,
ЕНI
ДЕНЕСIНIҢ БАСЫНАН АЯҚ ЖАҒЫНА
ДЕЙIН БIРКЕЛКI – 0,08-0,09 ММ.
ӨСIП-ӨНУI БАСҚА СТРОНГИЛОИД
ТУЫСТАРЫНЫКIМЕН БIРДЕЙ. ЖЫЛҚЫ
НЕМАТОДАМЕН ЗАЛАЛДАНҒАННАН
КЕЙIН ПАРАЗИТ 8 КҮН IШIНДЕ
ДАМУЫН ТАМАМДАЙДЫ, ЖАЛПЫ
ЖЫЛҚЫ IШЕГIНДЕ 8-9 АЙДАЙ
ТIРШIЛIК ЕТЕДI.
Эпизоотологиясы

ЭПИЗООТОЛОГИЯСЫ ЖӨНДI
ЗЕРТТЕЛМЕГЕН. КӨБIНЕСЕ БIР ЖАСҚА
ДЕЙIНГI ҚҰЛЫН-ЖАБАҒЫ АУЫРАДЫ. САҚА
ЖЫЛҚЫ ГЕЛЬМИНТ ТАСЫМАЛДАУШЫ
ЖƏНЕ ТАРАТУШЫ. ЖЫЛҚЫ IШҚҰРТТАРДЫ
КӨП ЖАҒДАЙДА АТҚОРАДА ЖҰҚТЫРАДЫ.
ЖҰҚПАЛЫ БАЛАҢҚҰРТТАР ТIРШIЛIГIН
СЫРТҚЫ ОРТАДА 2 АЙҒА ЖУЫҚ
САҚТАЙДЫ.
Аурудың өрбуi
АУРУДЫҢ ӨРБУI ЖƏНЕ ӨЛЕКСЕДЕГI
ӨЗГЕРIСТЕР ЖЕТКIЛIКТI ЗЕРТТЕЛ?
жəне өлекседегi
МЕГЕН, ОЛАР БАСҚА өзгерiстер
СТРОНГИЛОИДОЗДАРМЕН ҰҚСАС
БОЛУҒА ТИIС.
Сырт белгiлерi.

ҚҰЛЫННЫҢ АСҚОРЫТУ
ЖҮЙЕСIНIҢ ҚЫЗМЕТI
БҰЗЫЛАДЫ
(IШ ӨТУ БАЙҚАЛАДЫ),
АРЫҚТАЙДЫ, ӨСУI
БƏСЕҢДЕЙДI.
Анықтау және емі
АНЫҚТАУ ТƏСIЛДЕРI БАСҚА ЖАНУАРЛАР
СТРОНГИЛОИДОЗДА-РЫНЫКIМЕН
БIРДЕЙ. ЕМI. МЕБЕНВЕТ ГРАНУЛЯТ (10
ПАЙЫЗЫ) ДƏРIСIН 0,006-0,008 Г/КГ
ЕСЕБIНДЕ (АДВ БОЙЫНША) ЖЕМГЕ
ҚОСЫП, БIР МЕЗГIЛ, ЖЕКЕЛЕЙ БЕРЕДI.
САҚТАНДЫРУ ШАРАЛАРЫ БАСҚА
СТРОНГИЛОИДОЗДАРДIКIНДЕЙ.
Пайдаланылға • М.С. САБАНШИЕВ, Т.Т. СҮЛЕЙМЕНОВ, Г.С. ШАБДАРБАЕВА,
М.ҚОЖАБАЕВ, М.А. БЕРДІҚҰЛ/ ПАРАЗИТОЛОГИЯ жəне

н әдебиеттер ЖАНУАРЛАРДЫҢ ИНВАЗИЯЛЫҚ АУРУЛАРЫ- Алматы 2010,
458 б.
• Абуладзе, К.И. /Паразитология и инвазионные болезни

тізімі сельскохозяйственных животных// Абуладзе К.И., Демидов
Н.В., Колабский Н.А. и др. – «Колос», 1982. – 496с.
• Акбаев, М.Ш. /Паразитология и инвазионные болезни
животных// Акбаев М.Ш., Водянов А.А., Косминков Н.Е. и
др. – «Колос», 1998. – 743 с.
• Шевцов, А.А. /Ветеринарная паразитология//Швецов А.А. –
«Колос», 1970. – 463 с.
• Антипин, Д.Н. /Паразитология и инвазионные болезни
сельскохозяйственных животных// Антипин, Д.Н.; Ершов,
В.С.; Золотарев, Н.А. и др. – «Колос», 1964
• Скрябин К. И., Петров А.М. /Основы ветеринарной
нематодологии // М.: Колос, 1964.

Ұқсас жұмыстар

Инвазиялық аурулар

Қара денелілер: биология, зиянды фазасы, таралуы, есептеу әдістемесі

Жылқы стронгилятозы

Қара жолақты саяқ шегіртке

Ірі - қара телязиозын және жылқы спируратозын балау

Жасанды тыныс алдыру

Жануарлардың сифункулятоздары және оларға қарсы ветеринариялық- санитариялық шаралар

Шошқа макраканторинхозы

АСТЫҚ МЕРОМИЗАСЫ

Аса қауіпті жұқпалы аурулары

Пәндер