Екінші ұстаздың шығармашылығы

Семей қаласы Шәкәрім атындағы Университеті КеАҚ

Тақырыбы: Әл - Фараби «Өнер адам туындысы»

Орындаған: Санатбекова Б. Ж.

Тобы: Ф - 201

Тексерген: Мұқатаева А. А.

Әл-Фараби кім?

Әбу Насыр Әл-Фараби - әлемге әйгілі

ойшыл, философ, социолог, математик,

физик, астроном, ботаник, лингвист,

логика, музыка зерттеушісі. Биылғы

жылы ортағасырлық ұлы ғұлама,

замандастары үлкен құрметпен

"Шығыстың Аристотелі",

"Аристотельден кейінгі екінші Ұстаз"

деп атаған Әл-Фарабидің туғанына дәл

1150 жыл толады.

Әбу Насыр Әл-Фараби

870 жылы Арыс өзенінің Сырға барып

құятын сағасындағы Фараб (қазіргі

Түркістан облысы Отырар ауданы

маңайындағы ортағасырлық қала)

қаласында дүниеге келді.

Ғұлама ойшылдың толық аты-жөні -

Әбу-Насыр Мұхаммед ибн Мұхаммед

Тархан ибн Ұзлағ Әл-Фараби.

"Ол Хамада қаласында араб тілін

үйренді. Одан кейін 20 жылдай Бағдат

қаласында тұрып, антикалық

философиямен әлемдік мәдениетпен

танысты. Жалпы Әл-Фараби бір жерде

тұрақтамаған. Ол үнемі бір қаладан

екінші қалаға саяхат жасап, білімін

шыңдаған. Ғұлама ойшыл бар өмірін

ғылым мен білімге арнады. Біздегі

мәліметтерге сәйкес, ол 70-ке жуық

тілді меңгерген", -

Әбу Насыр бала күнінен ғылымға үйір

болып өсті. Ғалым алғашында Бұхарада,

Самарқанда, одан кейін Хамадан, Бағдат,

Шам, Каир, Дамаск, Александрия, Мәдина,

Мекке қалаларында болып, білімін үнемі

жетілдірумен болды.

дейді профессор Жақыпбек Алтайұлы.

Екінші ұстаздың шығармашылығы

• Әл-Фараби білімге деген

құштарлығының арқасында

Аристотельден кейінгі "екінші

ұстаз" атанды.

• Ол 150-ге жуық философиялық

және ғылыми трактаттар жазып

қалдырды. Ғалым философия мен

логика, саясат пен этика, музыка

мен астрономияны зерттеді.

Шығармашылық жолы

• Аристотельдің еңбектеріне талдау жасады

(Аристотельдің “Метафизика”, “Категория”, “Бірінші және екінші

аналитика” сияқты басты еңбектеріне түсіндірмелер жазған)

• “Риторика”, “Поэзия өнері туралы”, “Бақытқа жол сілтеу” туралы

трактаттарында этикалық, эстетикалық мәселелерге көңіл бөліп,

көркемдік, сұлулық, бақыт, мейірбандық білім категорияларының бетін

ашып, солардың негізін дәлелдеп берді.

• «Даналық інжу-маржандары», «Мейірімді қаланың тұрғындарының

көзқарастары», «Философиялық трактаттар» және «Музыканың үлкен

кітаптары» атты трактаттары бар.

Ғалым Аристотельдің әлеуметтік-қоғамдық идеяларын

дамыта отырып, өз тарапынан да "Кемеңгерлік меруерті",

"Ізгі қала тұрғындарының көзқарасы", "Мәселелердің түп

мазмұны", "Ғалымдардың шығуы", "Бақытқа жету",

"Азаматтық саясат", "Мемлекеттік қайраткерлердің нақыл

сөздері" сынды көптеген философиялық еңбек жазды.

Бұл еңбектерде дүние, қоғам, мемлекет, адамдардың

қатынастары туралы заманнан озық

тұрған пікірлер, пайымдаулар

туралы баяндайды.

Ғылым

этика, фиқһ, кәләм

(исламдағы өзекті

жаратылыстану

ғылымдары мен

метафизиканы

тақырыптарын қамтыған

ғылым саласы)

Әл-Фараби "білімсіз

адамгершілік молаймайды,

білімсіз адам өзгенің абзал

қасиеттерін тани алмайды. Жан-

дүниені тәрбиелемей үлкен

жетістікке жету жоқ. Ғылым мен

тәрбие ұштасса ғана рухани

салауаттылыққа жол ашылмақ.

Мінез-құлқын түзей алмаған

адамның ақиқат ғылымға қолы

жетпейді" деп ескертеді.

Әл-Фараби мен Еуропа

• Еуропада, XII-XIII ғасырларда. Әл-Фараби шығармалары 1930-

1932 жылдары латын және еврей тілдеріне аударыла бастады.

Парижде француз ғалымы Барон Рудольф Д. Эрланге

жариялаған «Музыкадағы Ұлы кітаптың бірінші бөлігінің

француз аудармасы» жарық көрді.

• Әл-Фарабидің ат ауы әлемдік ғылым мен мәдениет тарихында

берік орнатылған. Еуропалық Ренессансқа үлкен әсер еткен

жұмыстары Батыстың және Шығыстың мәдениеті мен

философиясын жақындастыру үшін қосатын көпір болды.

Әл-Фараби мен Қазақстан

• Қазақстанда әл-Фараби мұрасын зерттеу мәселесі ХХ

ғасырдың екінші жартысында талқыланды. Осылайша, 1960

жылы, 15 қазанда академик Ақжан Машанов (Машани) Қазақ

КСР Ғылым Академиясының президенті академик К. И.

Сәтпаев әл-Фараби мұрасын ғалымдардың зерттеулері мен

оның туындыларын ауд ару идеясын қолдауға шақырды:

«Ұлы әл-Фараби - біздің жерлестеріміз, біз ол туралы аз

білеміз . . . ». Осы кезден бастап ғалымдар әл-Фарабидің өмірі

мен шығармаларын зерттеумен айналыса бастады.

• Қазақстан тәуелсіздігін ескере отырып, осы саладағы

даму қарқыны жеделдетілді, бұл Қазақ ұлттық

университетінің 1991 жылдың 23 қазанынан бастап Әл-

Фараби атындағы аталмыш фестивальге айналды.

• Философ, ғалым, ҚР Ұлттық ғылым академиясының

Ұқсас жұмыстар

Эвристикалық әдіс

Жаңашыл педагогтар

Пән мен тілді кіріктіріп оқыту

Үміт еткен көзімнің нұры - балам, Жаныңа жәрдем берсін Хақ тағалам

Білімге деген жаңа көзқарастар мен түсініктер

Жаңашыл педагогтар туралы

Педагогикалық қарым қатынастағы және оқу педагогикалық іс әрекеттегі «кедергілер»

Қайым зерттеулеріндегі әдебиет және тарих мәселелері

ЖАҢАШЫЛ ПЕДАГОГ ИДЕЯЛАРЫ

Жаңашыл педагог қызметі, идеялары

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz