Бет сүйегі

Презентация қосу

ПРЕЗЕНТАЦИЯ
Такырыбы: Жұп сүйектердің қаңқаның оң немесе сол жағына тиесілі екендігін анықтау.

• Шымкент 2023
Жоспар:
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
• Бас сүйектері
• Бұғана
• Жауырын

III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Бірімен-бірі дәнекер ұлпалар (шеміршек пен сүйек) арқылы байланысқан
сүйектерден қаңқа түзіледі. Қаңқа ағзаның тірегі, ал бұлшықеттер қимыл-
қозғалысты қамтамасыз етеді. Тірек-қимыл мүшелер жүйесі адамның тік
жүру қалпын (пішінін) сақтайды (омыртқа жотасы мен жамбас белдеулері).
Қаңқа мидан бастап, барлық ішкі мүшелерге корғаныш қызметін атқарады.
Мысалы, ми бірімен-бірі берік байланысқан ми сауытын құрайтын
сүйектердің ішінде жатады. Жүрек пен өкпені кеуде қуысы сүйектері
қорғаса, құрсақ қуысындағы мүшелерді - жамбас белдеулері сүйектері
корғайды. Қаңқаға бұлшықеттер бекінеді. Ағзаның қоршаған орта
жағдайларына бейімделуінің бір белгісі - қимыл (қозғалу). Денені
қозғалысқа келтіретін сүйектер мен бұлшықеттер. Кез келген қозғалыста
(жүгіру, секіру) ағзаның барлық мүшелері сүйекті таяныш (тірек) етеді.
Сүйек кемігінде қан жасушалары түзіледі. Сүйектің құрамында минералды
тұздар мен микроэлементтер болатындықтан, минералды алмасуға
қатысады.
Самай

Төбе Бет
сүйегі сүйегі
Бас
сүйектері

Таңдай Көзжасы
сүйегі сүйегі
Самай сүйегі
Қабыршақтың сыртқы беті тегіс, самай шұқыршағын түзуге қатысады да ,
сондықтан facies temporalis деп аталады. Одан бет сүйегімен қосылуға алға
қарай кететін бет өсіндісі processus zygomaticus шығады. Басталатын жерінде
бет өсіндісімен 2 түбірі бар: алдыңғы және артқы, олардың арасында
төмеңгі жақсүйекпен буындасу үшінқажет шұқыршақ fossa mandibularis
орналасады.
Төбе сүйегі
• Оның 4 жиегі көрші сүйектермен байланысуға қызмет
етеді, атап айтқанда:

Алдыңғы жиегі – маңдай
сүйегімен margo frontalis

Медиальді жиегі – басқа
Медиальді жиегі – басқа
жағының аттас сүйегімен жағының аттас сүйегімен
margo sagittalis
margo sagittalis

Артқы жиегі – қарақұспен
margo ossipitalis
Таңдай сүйегі

2 пластинкадан тұратын
жұқа сүйек түрінде
болады

Горизонталь пластинка арт
жағынан processus palatinus maxillae-ні
толықтырып қатты таңдай түзеді.
Перпендикуляр пластинка
Төменгі бетінде үлкен таңдай тесігі
facies nasalis maxillae- ге
foramen palatinum majus бар, ол арқылы
жанасып жатады.
canalis palatinus major-дан
таңдай тамырлары
мен нервтері шығады.
Көзжасы сүйегі
Оның латеральды бетінде көзжас қырқасы орналасқан. Қырқадан алға қарай
көзжас жүлгесі sulcus lacrimalis өтеді, ол жоғарғы жақсүйектің маңдай
өсіндісіндегі жүлгемен бірге көзжас қапшығы шұқыршағын түзеді.
Бет сүйегі
Сүйектің орналасуына сәйкес онда 3 бет пен 2 өсіндіні бөліп көрсетуге
болады. Бүйір бет facies lateralis, төртұшты жұлдыз тәрізді және төмпешік
түрінде шамалы шығып тұрады.артқы, тегіс бет, самай шұқыршағына
қараған және facies temporalis деп аталады. Үшінші бет көз беті facies
orbitalis көз шарасы қабырғаларын түзуге қатысады.
Бұғана
Бұғана жіктелу бойынша аралас сүйектерге жатады және дене мен екі
медиальді және латеральді ұшқа бөлінеді. Қалыңдаған медиальді немесе
төстік ұшында, extremitas sternalis, төстікпен буындасуға арналған ершік
тәрізді буын беті болады.
Латеральды немесе акромиальді ұшында extremitas acromialis, жазық буын
беті жауырын акромионымен буындасатын жер орналасады. Оның төмеңгі
бетінде төмпешік tuberculum conoideum жатады.
Бұғананың денесі төстікке жақын медиальді бөлігі алға қарай дөңес, ал
латеральді бөлігі артқа қарай дөңес болатындай етіп йілген.
Жауырын
Жауырынның алдыңғы қабырғаларға қараған беті facies costalis деп аталатын
жалпақ батыңқы жер болып табылады, ол жерге m.subscapularis бекиді.
Артқы бетінде facies dorsalis жауырын қылтанағы spina scapula өтеді, ол
бүкіл артқы бетті тең емес екі шұқыршаққа бөледі: қылтанақүсті fossa
supraspinata және қылтанақ асты fossa infraspinata шұқыршақтарына бөледі.
Қорытынды
Кез - келген сүйектің түзілуі мезенхима текті жас дәнекер тканьді клеткалар
– остеобластар есебінен жүреді, оларды басты тірек ролін атқаратын
клеткааралық сүйек заты жасап шығарады.
Қаңқада мынадай топтарын ажыратады: тұлабой қаңқасы (омыртқалар,
қабырғалар, төстік), бас қаңқасы (бассүйек пен бет сүйектері), қол – аяқ
сүйектері- иық белдеуі (жауырын, бұғана) және жамбас белдеуі (жамбас
астауы) және қол сүйектері (тоқпан жілік, кәрі жілік және қол басы), аяқ
сүйектері (ортан жілік, сирақ сүйектері және аяқ басы). Ересек адамның
қаңқасына кіретін жекелеген сүйектердің саны 200-ден асады, олардың 36-40
дененің орта сызығы бойымен орналасқан және тақ, қалғандары – жұп
сүйектер.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Алшынбай Рақышев. Анатомия. Алматы білім баспасы 1994 ж. І кітап
2. Рақышев А.Р. Адам денесі. 3 томдық. Т.1. Сүйектер туралы ілім. — М.:
ГЭОТАР – Медиа, 2014.
3. Досаев Т.М. Адам анатомиясы. –Ақ-Нұр, 2013.
4. Әубәкеіров Ә.Б. Жаналиева М.К. «Адам анатомиясы» атлас. Астана: 2012
5. Г.Е. Островерхов, Ю.М. Бумаш, Д.Н. Лубоцкий. Оперативті хирургия және
топографиялық анатомия. Курск, 1998ж.

Ұқсас жұмыстар

Самай сүйек

Жамбас сүйектері

Адам қаңқасы

Жұп сүйектердің қаңқаның оң немесе сол жағына тиесілі екендігін анықтау

Жеке қасықты дайындау

Пәндер