Қазақ солдаты романынан үзінді



Сабақтың тақырыбы :
Жаңа достар
Ғабит Мүсірепов
“Қазақ солдаты” романынан үзінді

Шығарманың мазмұнын шебер меңгерту, білімдерін тереңдету, шығарманы талдауға үйрету;
2. Оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру, танымдық қабілетін дамыту, әдеби-теориялық ұғымдарын тереңдете меңгерту;
3. Адамгершілікке, ізгілікке, бауырмалдыққа тәрбиелеу, достыққа, ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақтың мақсаты:

“Ғабит Мүсірепов - ардақты ат! Мүсіреповті мақтаудың керегі жоқ, Мүсіреповпен мақтану керек!”
Зейнолла Қабдолов

Ғ. Мүсіреповтің өмірі мен шығармашылығын, “Жаңа достар” әңгімесін оқып келу
Үй тапсырмасын сұрау
1. Ғ. Мүсірепов кім?
2. Ғ. Мүсірепов қай жерде дүниеге келді?
3. Ғ. Мүсіреповтің сүйсініп тыңдап, жатқа айтқан жырлары?
4. Ғ. Мүсіреповтің қандай пьесалары бар?
5. Ірі романдарын ата.
6. Ғ. Мүсіреповтің қандай шығармаларымен таныстық?
7. Үзінді қандай романнан алынған?
8. Шығарма оқиғасы қай жерде болған?
9. Кейіпкерлері кімдер? Кімнің өмір жолы баяндалады?

Мұғалімнің қосымша мәліметі (түсіндірме күнделігі)
“Қазақ солдаты” романы - КСРО мен Германия соғысы жылдарын бейнелейтін, жауынгерлердің ерлік істерін көрсететін тарихи шығарма.
Романнан алынған үзіндідегі оқиға Гурьев қаласында (қазіргі Атырау) болған.

Атырау облысының картасы

Шығармадағы басты кейіпкер - Қайрош (Қайырғали Смағұлов) - өмірде болған адам.
Әкесінен ерте айырылған Қайырғалиды анасы Биғайша өзі өсіріп, жастайынан білім алуға құштар оның жолына еркіндік береді. Оралда оқып, елге оралған Қайырғали 1939 жылы әскер қатарына шақырылып, сол жақтан Отанын жаудан қорғауға соғысқа аттанады. Ал 1943 жылы қарашада Керчь түбіндегі майданда көрсеткен ерен ерлігі үшін Қ. Смағұловқа Кеңес Одағының Батыры атағы беріледі. 1945 жылы елге оралады. Өмірінің соңғы күніне дейін жас ұрпаққа білім берген батыр аға республикамыздың өзге аймақтарында жазушы Ғ. Мүсіреповтің "Қазақ солдаты" романының бас кейіпкерінің прототипі ретіңде жастармен кездесіп, олардың жүректерінде Отанға деген сүйіспеншілік пен адамгершілік деген зор қасиеттің ұялауына себепкер болды.

Шығармашылық жұмыс
(Қай кейіпкердің сөзі екенін табу)
-О, қасқаңның жатысын-ай! . . .
Мен әлі өліп көрген жоқпын! - дедім тайынғым келмей.
“Анау ағасы, мынау інісі екен . . . ” деген ойдың келуі-ақ мұң екен, Айдаш есіме түсіп кетіп, жалғызсырай бастадым.
- Атың ат емес екен . . . Сендей жеке батырға түк лайығы жоқ . . .

- Өзі орысша- қазақшаға судай!
- Оқу керек! Адамның басы қарбыз емес.
- Дәрі әкеледі. Екі күнде жазып береді, - деді Шегенге риза көзбен қарап.
- Е, сен қалай қаштың “дегдом” қуғанда?
- Шпана, бұзақылардың бірі болып жүре ме деп, жоламап едік. Ондайлар да болады. Олар бізге жолдас емес.
- Алтын жатса - алмаймыз.

Әдеби-теориялық ұғым
I . Шығармадағы тілдің көркемдегіш құралдарын талдау:
1. Сөйлемдердегі фразеологизмдерді тауып, мағынасын түсіндіріңіз.
- Ар жағын білмеймін, тас болып қатып қалсам керек.
- Мен жасқанбауға бел байладым.
- Ересек бала бір қозғалыспен көз ілестірмей, шолақ шалбарды сырғытып, жерге түсірді.
2. Шығармадағы мына сөздер тілдің қандай көркемдегіш құралына жатады:
Билегендей, бұзаудың көзіндей, бұлшық еттері болаттай, әміркен етіктің ұлтанындай.

3. Портрет дегеніміз не? Шығармада кімдердің портреттері суреттелген, тауып оқыңыз.
4. Кейіптеу дегеніміз не? Шығармадан кейіптеуді тауып оқы.

5. Көркем шығармада суреттелетін табиғат көрінісі
пейзаж деп аталады.

Кейіпкерлерге талдау
Балалар қандай жағдайда танысты?
Шеген Қайрошқа неліктен сеніммен қарады деп ойлайсың?
Оған қандай қамқорлық жасады?
Шегеннің үш түрлі өсиеті.

Кейіпкерлерге мінездеме беру
(дәптермен жұмыс)
Шеген
Қайрош
Бораш

Ой түю.
Осы үш баланың арасында қандай қарым-қатынас пайда болды?
Достық

Қорытынды:
- Сабақта қандай шығарманы талдадық?
- Кімнің шығармасы?
- Кейіпкерлер бейнесінен (Шеген, Бораш, Қайрош) өзіңе қандай үлгі алдың?

Ғабит Мүсірепов - ұлттық сөз өнері тарихындағы зор тұлға
Үйге тапсырма: “Менің достарым” тақырыбына шығарма жазу
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz