Ауырсыну синдромы

Презентация қосу

АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ
АУРУЛАРЫ БАР НАУҚАСТАРДЫ
МЕЙІРБИКЕЛІК ТЕКСЕРУ.

Дайындаған: ДС магистрі, клиникалық пәндер
оқытушысы Бухаева Жанерке Дәулетбекқызы
АСҚАЗАН-ІШЕК ЖОЛДАРЫНЫҢ
НЕГІЗГІ АУРУЛАРЫНЫҢ ТІЗІМІ

■Гастриттер
■Асқазан жарасы
■Энтериттер
■Колит
■Бауыр және өт жолдарының аурулары
(гепатит, бауыр циррозы, холецистит)
НЕГІЗГІ ШАҒЫМДАРЫ
Ауырсыну синдромы

Диспепсиялық синдром

Астениялық синдром
АУЫРСЫНУ СИНДРОМЫ
Ол кез-келген асқазан-ішек жолдарының
патологиясымен, сондай-ақ диафрагматикалық
плевраның зақымдалуымен пайда болуы мүмкін
Нақтылап сұрау керек:
- ауырсынудың орналасуы
- ауырсыну сипаты (ауырлық сезімі, ауырсыну, өткір,
кескіш, қанжар)
- ауырсыну жиілігі (тамақ қабылдаумен байланысты ма,
маусымдық өршу ме)
- ауырсынудың төмендеуі немен байланысты (құсудан
кейін, тамақ қабылдаудан кейін, жылуды қолдану, науқас
қалпын өзгертуден кейін..т.б)
АУЫРСЫНУДЫҢ ОРНАЛАСУЫ
Өңеш патологиясы кезінде (эзофагит, күйік):
төс артында
Диафрагманың өңеш саңылауы жарығында :

кеуде қуысының сол жақ жартысына берілуі
мүмкін, жүрек ауруымен шатастыру мүмкін
Асқазан ауруларында: эпигастрий

аймағында, ортаңғы сызықтың оң жағында
Арқа аймағына иррадиацияланады

Белдемелі ауырсыну -ұйқы асты безі

патологиясына тән
Ішек ауруларында-іштің кез-келген жерінде
ҚҰРСАҚ ҚУЫСЫНДА АУЫРСЫНУДЫҢ ОРНАЛАСУ
НҮКТЕЛЕРІ
АУЫРСЫНУ СИПАТЫ
Тұрақты сипаттағы ауырсыну (бірнеше күннен аптаға
дейін)- тартылатын, түтіккен, шаншып – асқазан
қабырғасының қабынуына байланысты
(соз.гастритте),асқазанның қатерлі ісіктерінде де кездесуі
мүмкін.
Ұстама тәрізді ауырсынулар (тамақпен байланысты) –
ерте (2 сағатқа дейін), кеш (2 сағаттан кейін),түнгі уақытта
жиі.
- негізінде асқазан немесе ішек тегіс бұлшықеттерінің
спазмы жатыр
-жоғары қышқылдықпен, тітіркенумен асқазанның ойық
жаралы ақауының қышқыл құрамымен байланысты
Асқазан патологиясында: қысым сезімі, асқазан асты
тұсындағы дискомфорт
АУЫРСЫНУ СИПАТЫ
Ерте ауырсынулар –асқазанның жоғары
бөлігінің жараларына тән (кардия, кіші
кривизна)
Кеш ауырсынулар – 12 елі ішекттің
патологиясына тән

Ауырсыну ұстамалары қабылдаған тағам
сипатына байланысты экстрактивті, қатты
тағамдардан кейін жиі дамиды)
Жеңілдейді --- жылу қабылдағаннан, сүт ,
құсықтан кейін
Мерзімділігі – күз-көктем уақыты (жиі ойық жара
ауруында)
АУЫРСЫНУ СИПАТЫНЫҢ
ӨЗГЕРУІ
Перфорацияда – қанжар сұққан тәрізді
ауырсыну
Пенетрацияда – белдеме тәрізді ауырсыну,

арқаға беріледі
Малигнизацияда – тұрақты, тағам

қабылдауға байланысты емес
ДИСПЕПСИЯЛЫҚ СИНДРОМДАР
Кекіру
Қыжыл
Жүрек айнуы
Құсу
Тамақтанғаннан кейін асқазанды қатты толтыру
сезімі
Метеоризм
Тәбеттің өзгеруі
Нәжістің өзгеруі
ТАМАҚТАНУДЫҢ БҰЗЫЛУЫ
ДЗ ҰЗАҚ УАҚЫТ ҚАБЫЛДАУ
АНАМНЕЗ

Науқастардың тамақтану шарттары, тамақтану
режимі, құрғақ тамақтану, тамақ сапасы
Науқастың дене салмағының динамикасы (салмақ

жоғалту)
Ауырған аурулар (тағамдық уыттану, маскүнемдік)

Темекі шегу

Дәрілік препараттарды ұзақ қабылдау (ҚҚСП,

стероидты гормондар, калий хлориді)
Қолайсыз еңбек жағдайлары (қорғасынмен,

сынаппен байланыс, стресс факторлары)
ТЕКСЕРУ
Дене бітімінің
ерекшеліктері
(астениктер –
асқазанның секрециясы
мен
перестальтикасының
төмендеуі, ішектің сіңу
қабілеті)
Тері асты май қабатын
тексеру:
- айқын салмақ
жоғалту- асқазан ойық
жара ауруы, қатерлі ісік
кезінде
ТЕКСЕРУ
Тері жамылғысының түсі:
- бозару (асқазаннан қан кету кезінде)
- сарғаю ( бауыр патологиясында)
- сұр түстену( асқазан рагы)
Ауыз қуысын тексеру :

- тістердің жеткіліксіздігі(тағамды дұрыс
шайнамау)
- кариозды тістер (асқазанға патогенді
флораның түсуі)
- тіл – «асқазанның айнасы»
ТІЛ

Ақ немесе сұр
жабындымен қапталған
(гастритте, ракте)
Қызыл

(қышқылдықтың
жоғарылауы)
Малина тәрізді,

жылтыраған (бауыр
циррозы)
ІШТІ ТЕКСЕРУ
іштің пішіні және іштің біркелкі немесе
біркелкі емес шығуы немесе тартылуы
(түсуі);
алдыңғы іш қабырғасындағы тыртықтар мен
стриялар;
тері астындағы тамырлардың кеңеюі және
жиырылуы;
ақ сызық пен кіндік сақинасының
грыжалары;
ішек моторикасының жоғарылауы;
іштің тыныс алуына қатысуы
ІШТІ ТЕКСЕРУ
Кебуі (метеоризмде)
Ұлғаюы (асцитте)
Перистальтикалық қозғалыстар эпигастрий аймағын
соққылау кезінде күшейтіледі (қақпашының
стенозында)
Кейде асқазанның үлкен ісіктері байқалады

Жылыту жастықшаларын қолданудың іздері

(ауырсыну кезінде)
Операциядан кейінгі тыртықтар (локализация,

форма) хирургиялық араласу процесі туралы түсінік
береді
АСЦИТ
«МЕДУЗА БАСЫ»
ЖЕЛЕЗА ВИРХОВА
ІШ ПАЛЬПАЦИЯСЫ

Беткей

Образцов –Стражеско бойынша терең
жылжымалы
ПЕРКУССИЯ
Іш қуысында бос сұйықтықты анықтау (асцит):
- перкуссия әдісімен
- флюктуация әдісімен
Бауыр перкуссиясы

Көкбауыр перкуссиясы
АУСКУЛЬТАЦИЯ
Перистальтикалық шуды тыңдауға мүмкіндік
береді (ішектің моторикалық белсенділігі
кезінде)
Перистальтикалық шу ішек өтімсіздігінде,

перитонитте анықталмайды
Асқазанның және 12-елі ішек ойық жарасы – пилорикалық хиликобактер
әсерінен асқазанның және 12-елі ішектің кілегей қабатында қабыну және
жаралар дамуымен өтетін созылмалы ауру.

Халық арасында кеңінен кездесетін
аурулардың бірі,3 миллионнан астам
адам есепте тұрады.

Ұлтабардың ойық жара ауруы
асқазанның ойық жарасынан үш есе жиі
кездеседі және 35 жасқа дейінгі жастарда
байқалады.
Себебі
Жедел немесе созылмалы психоэмоциональды стресс

Тамақтану тәртібінің бұзылуы: қатты және өткір
тағамды қолдану, асты асығысып ішу немесе құрғақтай
жеу

Зиянды әдеттер/темекі шегу,алкагольмен әуестену/

Қанқа жарақаттары

Дәрілік заттардың әсері

Конституционалдық және генетикалық факторлар

Асқазанның хеликобактериялармен және кандидалармен
инфекциялануы
Негізгі симптомдары

Ауырсыну - мезгілге байланысты (күз,көктем) күшейеді.
Эпигастрий аймағында “қанжар сұққан тәрізді” ауырсыну
болады.

Асқорыту немесе аш кезінде қатты ауырсыну болады.
Ауырсыну ас қабылдаған соң 15-40мин кейін болса,ерте
ауырсыну деп аталады. 1.5-3 сағаттан соң болса, кеш ауырсыну
дейді. Ас қабылдағанға байланысты,құсудан соң жеңілдік
болады.

Жүрек айну, құсу - құсық тамақ,өт,қан,нәжіс аралас
болады.Жара ауруында қан кету анық және жасырын болуы
мүмкін. Қан кету қанды құсықпен немесе қанды нәжіс
ретінде болуы мүмкін.
Кекіру, қыжылдау - эпигастрий аймағында немесе төс
артында жағымсыз әсер болады.
Тілі түбірі маңында ақтандақ басқан,кейде тіл шеттерінде –
эрозиялар анықталады.
Іш қатпасы – жара ауруында жиі кездеседі.
Асқазан мен ұлтабардың ойық жарасы көптеген асқынуларға
әкелуі мүмкін.

Көрші ағзаларға жарып өтуі
Ойық жараның жиі қанауы
(пенетрациясы)

Тесіліп кетуі (перфорациясы)
Ракка айналуы
ДИАГНОСТИКАСЫ
ФГДС

Рентгеноскопия

Гастроскопия

Биопсия

Лабараториялық зерттеулер
Этиологиялық ем;
Емдік тәртіп;

Емдік тамақтану;

Медикаментозды ем;

Фитотерапия

Минералды сулармен емдеу,

Физиотерапия;

Ұзақ жылжымайтын жараларды жергілікті емдеу
Профилактикасы

Біріншілік профилактика
Балалық шақтан рациональды тамақтану;
Еңбек және демалыс жағдайларын ұйымдастыру;
Темекі шегумен күрес;
Ішімдікпен әуестенбеу;
Дене шынықтыру және спортпен шұғылдану;
Ерте диагностика жүргізіп,жара алды ауруларды емдеу/созылмалы
гастриттер,асқазанның және 12-елі ішектің функциональды бұзылыстарын/

Екіншілік профилактика
1.Үздіксіз терапия жүргізу;
2.Аурулары белгілері пайда болса өршуіне қарсы ем жүргізу;
3.Ұзақ уақыт диспансерлік бақылау жүргізу;
4.Көктемде және күзде қажет болса жыл бойы профилактикалық ем
жүргізіледі;
5.Қосарланған ауруларды емдеу;
6.Рентгенологиялық,эндоскопиялық зерттеулер жүргізу.
5 жыл бойы ауру рецидивтері болмаса пациент жазылды деп есептеледі және
диспансерлік қабылдауды қажет етпейді.
АСҚАЗАНЖӘНЕ 12 ЕЛІ ІШЕК АУРУЫ КЕЗІНДЕ ПАЦИЕНТКЕ
КҮТІМ КӨРСЕТУ
Ойық жара ауруы алғаш анықталған немесе өршуі бар пациенттер 1-1,5 ай аурухана ішінде
емделеді.
Аурудың өршуі кезінде пациент 2-3 апта төсек режимін сақтау керек.

Науқастың жалпы жағдайын бақылар отыру:науқас терісіне, пульсі, АҚ,нәжіс түріне назар аудару.

№1 диеталық стол тағайындалады.

Дәрігер тағайындаған дәрілерді дұрыс және уақытылы берілуін қадағалап отыру.

Науқасқа психикалық күш түсірмеу.Науқастың аландауына, мазасыздануына,уайымдауына

болмайды.
Пациент ұйқысының тыныш және толық болуын қадағалау.Кем дегенде 8 сағат тынығуы қажет.

Темікі шегу және ішімдік қолдануға тыйым салынады.

Пациентте асқазаннан қан кету және асқынбаған ойық жара болмаса физиотерапиялық ем

жүргізіледі.
Пациентте асқазаннан қан кеткен кезде тез арада дәрігер шақыру.Пациентті тыныштандырып,таза

ауамен қамтамасыз ету.Асқазан тұсына мұзды мұйық қою.Қан тоқтататын препараттарды
енгізу.Егер бұл шара көмектеспесе хирургиялық ем тағайындалады.
Пациент ауруханадан шыққан соң санаторияда курорттық ем алу ұсынылады.

Пациент диспансерлік есепке алынып,жылына 2 рет тексерістен өтуі керек.

Реабилитациялық шаралар жүргізіледі.
Стол №1
Стол N1. Асқазан жара ауруы және 12-елі ішектің аурулары кезінде

Құрамы: үгітілген сүтті және көкөністі тағамдар ( қырыққабаттан басқа),
дәнді-дақылды сорпа (бірақ етті және балықты емес); суға немесе буға
қайнатылған және ботқа тәрізді түрінде көкөністер; қайнатылған құнарлығы аз
ет, майлы емес қайнатылған балық, буға піскен ет, балық, сыртқы қабатынсыз
қайнатылған тауық; сары май, зәйтүн майы, шемішке майы; сүт, қышқыл емес
ұйыған сүт, майлы емес қаймақ, жұмсақ ірімшік, қышқыл емес қаймақ;
бітеудей қайнатылған немесе булы омлет түрінде пысқан
жұмыртқа,кептірілген нан; тәтті жеміс-жидектер, жеміс – жидекті, көкөністі
шырындар, итмұрын қайнатпасы, қант, тоспа, шай, сүтті какао — әлсіз.

Жалпы жағдайы жақсарған сайын тағамды қайнатылған түрінде қолдануға
болады. Тұзды 8 г дейін азайту. А, С, В тобындағы витаминдер қолдану.
Тағамды жиі күніне 5-6 рет пайдалану, толықтай шайнап және тым ыстық
немесе тым суық тағамдардан аулақ болу қажет;
Тамақтанудың дұрыс болуы:

Құрамында барлық қажетті элементтері бар азық-түлікті шамамен
тұтыну;Әсіресе құрамында дәрумендер мен микроэлементтер бар
азық-түлікті тұтынуға назар аудару керек.

Сүрленген,тұздалған,қақталған тағамдарды,нитраттарды тұтынуды
азайту.

Тамақты күніне 3 рет қабылдау және осы тамақтануға ек аралық
қосымша тамақтануды қосу керек.Кешкі асты ұйқыға дейін 2-3
сағаттан кешіктірмей қабылдау қажет.

Шайналуы қиын азық-түлікті үккіштен өткізу немесе ұнтақтағыш,
еттартқыштың көмегімен тарту қажет.

Асқазан-ішек жолдарының секреторлық және қозғалыстық
белсенділігін бір қалыпты ынталандыру үшін ас үлесінде тез
қорытылатыназық-түлік мөлшері көп болуы қажет.
РЕАБИЛИТАЦИЯЛЫҚ ШАРАЛАР
Реабилитациялық шаралар емханада немесе ауруханада
жүргізіледі.
Рецедивге қарсы ем;
Санаторлық-курорттық ем;
Диеталық тамақтану;
Физиотерапиялық ем;
Психотерапия;
Емдік жаттығулар.
Мейірбикелік диагноз:асқазаннан қан кету.
Мейірбикелік араласудың міндеттері:
1.Дәрігерді шақыру.
2.басы қырына бұрылған/құсықпен тұншығудың алдын-алу/,арқасына немесе
қырына жату жағдайы мен қатаң төсектік тәртіпті қамтамасыз ету.
3.Ауыз арқылы тағам,сұықтықты,дәрілерді қолдануды тоқтату.
4.Эпигастралды аймаққа мұзды мұйық қою,басу;
5.Оттегімен емдеу.
6.Пульс пен артериялды қақ қысымын минут сайын қадағалайды жүзеге
асыру.
Мейірбикелік диагноз:жүрек айну,құсу.

Мейірбикелік араласу сипаттамасы:
1.Құсық массасын аспирация болдырмайтын жағдай орнату.
2.Әр құсудан кейін ауыз қуысының гигиенасын қамтамасыз ету керек.
3.Науқасқа керекті мөлшерде сілтілі сусын қолдануды ұсыну.
4.Жайлы жағдай жасау,бөлмені жиі желдету,киім-кешекті ауыстыру,құсықты
жинау,психологиялық қолдау тәрізді жағдайлармен науқасты қамтамасыз ету.
5.Құсықты қарау,мөлшерін анықтау,ал қажет болса зерттеулерге алу.
6.Құсық массасын залалсыздандыруды өткізу.
7.Дәрігердің блгілеуі бойынша құсыққа қарсы препараттарды қолдануды
қамтамасыз ету.
Мейірбикелік процесс:іш қатпасы

Мейірбикелік араласудың сипаттамасы:
1.Қышқыл сүтті –өсімдік диетамен қамтмасыз ету/көкөністер,қара
нан,жемістер/.Диета №3.
2.Тәулігіне 2 литрге дейін сұйықтықты қабылдауды қамтамасыз ету/қышқыл
сүтті тағамдар,шырындар,сілтілі минералды сусындар/.
3.Күннің бір мезгілінде науқаста дефекацияға шартты рефлекс тудыруға
тырысу/таңертең аш қарынға 1 стакан суық суды ішкеннен 15-20 минуттан
кейін/.
4.Науқасты жеткілікті қимыл белсенділігімен қамтамасыз ету.
5.Дәрігердің белгілеп бергені бойынша іш айдайтын дәрілерді беру және
тазалау клизмасын жүргізу.
6.Медициналық құжаттарда күнделікті дәретке отырудың жиілігін белгілеп
отыру.
7.Науқасқа іш қатпасы кезінде тамақтану ерекшеліктерін оқыту.
Назарларыңызға рақмет!

Ұқсас жұмыстар

Бүйрек және несеп шығару жолдарының патологиясымен пациенттерді тексеру схемасы

Жүйелі склеродермияның дигностикасы

Жара ауруының клиникалық көрінісі

Туберкулезді лимфаденит

Неврология аурулары, ауру симптомдары және жүйке жүйесінің диагностикасы

Синдромдар мен симптомдар, диагноз түрлері

Жүрек - тамыр жүйесінің синдромдары

Тыныс алудың зақымдану синдромы

Ауру формалары

НЕГІЗГІ БӨЛІМ АСҚАЗАН ОЙЫҚ ЖАРАСЫ

Пәндер