Проблемалық сұрақ

Презентация қосу

Проблемалық
оқыту
технологиясы
Қазіргі білім беру жүйесінің мақсаты -
болашақ мамандарды шығармашылыққа
дайындау.
Шығармашылық дегеніміз - жаңа білімді
меңгеру, жаңа проблеманы шешуге іздену.
Осыған орай, проблемалық оқытудың өзі де
шығармашыл процесс: оқыту мәселелерін
жаңа әдістермен шешу. Соңғы кезде кең
тараған проблемалық оқытудың мәні:
оқытушы жаңа білімді дайын түрде
баяндамай, білім алушылардың алдына
проблемалық сұрақтарды қойып, оларды
шешудің жолдары мен тәсілдерін іздеуге
бейімдейді.
Проблема деген не?

Проблема дегеніміз - бұрыннан белгілі және белгісіз
фактілерді анықтауда, нақтылауда, айқындауда қойылатын
теориялық және практикалық сұрақтар. Проблемалық
сабақтардарда қарастырылатын тақырып бойынша бір-
біріне қарама-қарсы пікірлер мен көзқарастар немесе
қалыптасқан түсінікке қайшы теориялар келтіріледі. Бұл
жердегі басты мәселе - білім алушыны келтірілген
пікірлерді таңдау мен дәлел келтіру арқылы өзіндік ойын
жеткізе білуге дағдыландыру, сөйтіп білім алушылардың
өзіндік пікір қалыптастыруларына мүмкіндік беру.
Проблемалық оқыту - ойлау
операциялары (талдау, жинақтау.
қорытындылау және тағы басқа)
мен білім алушылардың ізденіс
әрекетінің заңдылықтарын
(проблемалық ситуация, танымдық
қызығушылығының, қажетсінуінің
және тағы басқа) ескере отырып
жасалған оқыту жүйесі. Сондықтан
проблемалық сабақ білім
алушылардың ойлауын дамытады
және сенімдерін қалыптастыруды
қамтамасыз етеді.
Проблемалық оқыту
жаңадан ғана пайда
болған жоқ. Кезінде
бұған Сократ, Руссо,
Дистервег, Ушинский
де өз үлестерін қосты.
Мысалы, Дистервегтің
дәлелдеуінше, “жаман
ұстаз ақиқатты айта
салады, жақсы ұстаз
оны іздеп табуды
үйретеді”.
Проблемалық оқытудың
мақсаты

Проблемалық оқытудың мақсаты -
ғылыми таным нәтижелерін, білімдер
жүйесін ғана меңгеріп қоймай, сонымен
бірге бұл нәтижелерге жету жолының
өзін де, процесін де меңгеру, яғни ,білім
алушылардың таным дербестігін
қалыптастырып, олардың
шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Проблемалық оқытудың басты белгілері:
1.Білімді проблема негізінде баяндау 1.Оқытушы сабақты жай хабарлап, не
баяндап түсіндірмейді, проблеманы қоя
отырып түсіндіреді. Білім алушылардың
таным белсенділігін арттыру, біріге отырып
оны шешу жолдары мақсат етіледі.

2. Білім алушыларды іздену, зерттеу іс- 2. Оқытушы білім алушылар алдына проблема
әрекетіне кіргізу қояды, ол проблемаға білім алушылардың
назарын аударады, сабақ барысында сұрақ-
жауап, басқа да өнімді тәсілдер арқылы оны
шешуге түрткі жасайды.

3. Оқытудың зерттеу әдісі 3. Білім алушылар проблеманы шешу үшін
болжам жасайды, дәлелдеу, салыстыру,
қорытынды шығару тәсілдерін, амалдарын
іздестіреді. Өз беттерімен, өз ізденістерімен
мақсатқа жету үшін еңбектенеді
Проблемалық оқытуды ойдағыдай іске асыру үшін
білім алушыларға ұсынатын проблемалық сұрақтар
жүйесі дайын болуы қажет. Ескеретін жайт: кез
келген сұрақ проблемалы бола бермейді.
Проблемалы сұрақтың жауабы дайын болмайды, оны
білім алушы міндетті түрде өзі іздеуі шарт. Ол
сұрақ білім алушыны ойландыратындай болуы тиіс.
Білім алушы іштей түйсінген ойлау қиыншылығы
проблемалық жағдаят деп аталады. Проблемалық
жағдаят туғызу, проблемалық сұрақ қою –
проблемалық оқытудың алғашқы кезеңі.
Келесі кезеңде білім алушы іштей өз
білімін талдап, таңдап, белсенділікпен
ізденеді. Сөйтіп, білім алушы өзінің ойын
дәлелді түрде жеткізуге талпынады.
Мұндай проблемалық әдіс білім
алушыларды проблемалық сұрақтарға
жауап іздеуге ынталандырады, зерттеу
жұмысына баулиды. Сондықтан да
проблемалық әдіс диалогқа және
зерттеу процесіне ұқсас болады.
шығармашылық
зейіннің дамуына белсенділігі
мүмкіндік жасайды артады;
танымдық
іскерлікті
дамытады

проблемалық ізденушілік
қабілеті
байқампаздықты оқыту дамиды;
дамытады

білімді игеру
қарқынын
өзіне баға беру тездетеді
әрекеті білім алушыны өз
дамиды сөздік қоры
бетінше ойлауға
толықтырылады
мәжбүр етеді
Дәстүрлі оқытудағы Проблемалық оқытудағы

1.Проблема қойылмайды 1. Алдағы проблема қойылады

2. Оқытушы тарапынан тапсырмалар – 2. Дайын жауабы жоқ, проблема шешуді
берілетін жауабы дайын, қарапайым талап ететін, зерттеушілікті,
тапсырмалар. Нақты жауап оқулықта, шығармашылықты қажет ететін
қосымша материалдарда бар тапсырмалар

3. Білім алушы – нысан. Ол –орындаушы. 3. Білім алушы – субъект. Ол-дербес
Оқытушы жетекшілігі, басшылығы үстем ізденуші. Ешнәрсені қайталамайды, дайын
болады дүниені көшірмейді, өзінің ізденісі, зерттеуі
арқылы проблеманы шешуге талаптанады.
Оқытушы-ақылшы, кеңесші, бағыт беруші
4. Аудиториядағы барлық білім алушыларға 4. Білім алушыларды жан-жақты дамытуға,
арналған тапсырмалар жеке тұлғаға, оның қабілетін арттыруға
бағытталған шығармашылық сипаттағы
тапсырмалар
«Материалды проблемалы
баяндау кезінде проблемалы
ситуациялар ойдан шығарылмай,
талданатын мәселедегі
проблемалы қайшылықтардан
шығуы қажет. Оқытушының
міндеті – сол қайшылықтарды
білім алушылардың көре, түсіне
білуіне, белгілі бір тиімді
шешімге келуіне жәрдемдесу».
Ғ.Қалиев.
«Проблемалы лекциялар»атты мақаласы.
Спандияр Көбеев
“Қалың мал” романы
Мақсаты:
ХХ ғасырдың бас кезіндегі қазақ
халқының тұрмыс-
тіршілігімен,салт-дәстүрі,жастар
мен қазақ әйелінің хал-
ахуалымен таныстыру
Міндеттері:
• Білімділік: әдебиет теориясымен
таныстыру;
• Дамытушылық: көркем сөздерге
назар аударту;
• Тәрбиелік: кейіпкерлерді үлгі ету
Сабақтың түрі:аралас
сабақ
Сабақта қолданылатын
әдіс-тәсілдер: баяндау,
талқылау, проблемалық
сұрақ қою
• Спандияр Көбеевтің өмірі мен жалпы
шығармашылығымен таныстық, енді
алғашқы да көлемді шығармасы – “Қалың
мал” романымен танысалық
“Қалың мал” дегеніміз не?
Қалың мал – қазақтың бұрыннан келе
жатқан салты. Құда түсу рәсімі келісілген
соң дала заңы бойынша күйеу жағы “қалың
мал” төлеуге тиіс.”Қалыңсыз қыз болса да,
кәдесіз қыз болмайды”-деседі.
Кіріспе :
• Есіл бой тұсына қыстайтын Атығай деген елде
Тұрлықұл деген байдың қырық жыл отасқан Қанша
деген бәйбішесі елу бес жасында қайтыс болған.
Қанша бәйбіше өлді дегенді естіген қадірлес,
тұстастарында ренжімеген адам жоқ деуге болады;
бірсыпыралары бәйбішенің мінезін, бірсыпыралары
берген қонағасын, кейбіреулері: “Қанша бәйбішедей
дүниеге адам туар ма екен...”деп әртүрлі өткен-
кеткендерді айтып, әңгіме етісіп, ауыздарының суы
құрысып жүрді. Тұрлықұл ұзын бойлы, мес қарын,
түксиген қалың қабақты, көп сөйлемеейтін, жалпақ
мұрын, қарс келген адам қаймыққандай, елге зәбірлі,
көршілеріне мазаң, қатты мінезді адам еді.
Бәйбішенің қайтқаны оған қатты батты.
Проблемалық сұрақ
Қалың малдың пайдасы мен
зияны

Ұқсас жұмыстар

Оқытудың түрлері

Проблемалық оқыту және сын тұрғысынан ойлау технологиясы

БАСТАУЫШ СЫНЫПТАРДА ПРОБЛЕМАЛЫҚ ОҚЫТУДЫҢ ТӘСІЛДЕРІ

Лекцияның құрылымы

Тік бұрышты үшбұрыштың катеті мен гипотенузасы сәйкесінше

Абайдың қара сөздері туралы

Панорамалық сабақ. Сабақтың тақырыбы

Оқу әдістері жәні құралжабдықтары

Химиялық реакцияның типтері

Шешім қабылдай білу қабілеті

Пәндер