Жасушалардың бөлінуі

Презентация қосу

Жасушалардың
бөлінуі.
Митоз.Мейоз.
Оқу мақсаты:

Мейоз арқылы гаметалардың
түзілуін сипаттау

«гаплоидті» және «диплоидті»
түсініктеріне анықтама беру
Жасушалық айналым

Жасушаның жарық дүниеге
келуінен келесі еншілес
жасушалардың түзілуіне
дейінгі тіршілігі.
Жасушалық
айналым кезеңдері

интерфаза Бөліну үдерісі
Интерфаза
Жасушалар өседі
АТФ жинақталады
Органоидтар саны артады
Хромосомалар екі еселенеді
Хромосоманың әрқайсысы екі
хромотидтен тұрады
Жасушалардың бөліну үдерісі
Митоз Мейоз
Барлық эукариоттардың Барлық эукариоттардық
дене жасушасы митоз жыныс жасушалары мейоз
арқылы бөлінеді арқылы түзіледі.
Митоз ағза өсу үшін, Аталық және аналық
тіршілігін жойған гаметалар түзілу үшін
жасушалардың орнын керек.
толтыру үшін керек Нәтижесінде бір аналық
Нәтижесінде жасушадан хромосома
хромосомалар жиынтығы жиынтығы 2 есе кеміген 4
өзгермеген, екі еншілес еншілес жасушалар
жасуша пайда болады. түзіледі.
хромосомалар
ДНҚ да
табылған
генетикалық
ақпарат
жазылған ұзын
жіпше

Жасуша бөлінген кезде хромосомаларды Хромосомалар бірдей
айқаспа түрінде көре аламыз гомологиялық жұп құрайды .
(жыныс хромосомаларынан
басқа)

Адам денесінде 23 жұп (барлығы 46)

- Анаңнан қанша, әкеңнен қанша келді?
Митоз фазалары
Профаза
Метафаза
Анафаза
Телофаза
Мейоз сатылары
Бірінші мейоз:
Профаза
Метафаза
Анафаза
Телофаза
Екінші мейоз:
Профаза
Метафаза
Анафаза
Телофаза
Мейоз-I профазасының сатылары

1.Жіңішке жіпшелер сатысы( лептотена)
Хромосомалар жіпшелері екі еселеніп шумақ түзеді.
2.Қосарланған жіпшелер сатысы
(зиготена)Гомологті хромосомалар бір-біріне
тартылып жақындасады, конъюгация жүреді.
3.Жіпшелердің бір-бірінен алыстау сатысы
(диплотена) жақындасқан хромосомалар бір-бірінен
ажырайды, хиазмалар түзеді,ұқсас хромосомалар өздерінің
үлескілерімен алмасады яғни кроссинговер жүреді.
Конъюгация – сәйкес
хромосомалардың
жақындасып қосылуы.
Кроссинговер
- қосылған хромосомалар
арасындағы үлескілерімен яғни
гендерімен алмасуы.
Конъюгация
Кроссинговер
Мейоз профазасы
Метафаза
Анафаза
Телофаза
Митоздың профазасы
Профаза аяғы
Метафаза
Анафаза
Телофаза басы
Телофаза аяғы
Митоз 1 жасуша 2 бірдей жасушалар

Неге?
-Өсу, регенерация, даму жүзеге асады
-Соматикалық жасушалар дене
жасушалары (2n)
-Еншілес жасушалар ата – ана
жасушаларымен бірдей
Meйоз 1 жасуша 4 әртүрлі жасушалар
неге?

Жынысты көбею нәтижесінде
-

гаметалар қалыптасады
-Гаметалар жыныс жасушалары
болып табылады (n)
-Еншілес жасушалар ата-ана
жасушаларына қарағанда әр түрлі
болады
-Генетикалық рекомбинация
әртүрлілікті қамтамасыз етеді
Mитоз Ата-ана жасушасы
2n

ДНҚ репликациясы

4n

2 Бірдей
еншілес
2n жасушалар
Meйоз Аналық жасуша
Гомологиялық

2n хромосомалар

ДНҚ репликациясы
2n
Еншілес хромотид

2 еншілес
Meйоз I
жасушала
n
р
Meйоз II 4 еншілес
n
жасушалар
Мейоз жыныс
жасушаларын
жасау үдерісі!
Митоз бен мейозды салыстыру
Сипаттама Mитоз Meйоз

Ағзада қай жерде
жүзеге асады

Бастапқы
жасушамен
салыстырғандағы
хромосомалар саны

Өзгеріс
Митоз Мейоз
1. Сомалық жасушаларда жүреді 1. Пісіп жетіліп келе жатқан
жыныс жасушаларында жүреді
2. Жыныссыз көбею жүзеге асады 2. Жынысты көбеюдің негізі

3. Бір рет бөлінеді 3. Екі бөлімнен тұрады

4. ДНҚ молекулаларының екі 4. ДНҚ молекулаларының екі
еселенуі бөлінудің алдында еселенуі бөлінудің алдында
интерфазада жүреді интерфазада жүреді, ал екінші
бөлінудің алдында интерфаза
болмайды
5 коньюгация жүрмейді 5. Конъюгация жүреді

6. Метафазада екі еселенген 6. Метафазада екі еселенген
хромосомалар экватор бойымен хромосомалар жұптасып
жеке тұрады (биалент) түзіп орналасады.
7. Екі диплоидты жасушалар 7. Төрт гаплоидты жасушалар
(соматикалық) түзіледі түзіледі (жыныс жасушасы)
түзіледі
Мейоздың маңызы
Жынысты көбеюге қабілетті ағзаларда ұрықтың
жасушаларының мейоздық бөлінуі хромосомалардың
санын азайтуға әкеліп соқтыратындықтан, әрбір ұрпақтың
ішінде хромосомалардың санының екі еселеуінің алдын
алады.
Мейоз жаңа гендік комбинациялар пайда болуына
мүмкіндік береді (комбинациялық өзгергіштік),
генетикалық әр түрлі гаметалар қалыптасады.
Хромосомалар санының азаюы тиісті локустың бір ғана
аллельді алып жүретін «таза гаметалар» қалыптасуына
әкеледі.
Мейоз жыныс жолымен көбейетін организмдер
ұрпақтарының хромосома санының тұрақтылығын
қамтамасыз етіп, гаметаларда жаңа гендік
комбинациялар пайда болуына мүмкіншілік береді.[

Ұқсас жұмыстар

Митоз ядро бөлінуі цитоплазма бөлінуі

Жасушалардың бөлінуы

Мейоз фазалары

Телофаза митоздың ақырғы сатысы

митоз

АПОПТОЗ НЕКРОЗ

Гемоцитопоэз - қан жасушаларының түзілу процесі

Клетка циклындағы ДНҚ репликациясының орны мен құбылыстары

Үйге тапсырма

Терінің құрылысы туралы

Пәндер