Аналардың бейнесі

Презентация қосу

МАҒЖАН ЖҰМАБАЕВТЫҢ
« СА Ғ Ы Н Д Ы М » Ө Л Е Ң І Н Д Е Г І
С И М В ОЛ Д Ы Қ Б Е Й Н Е Л Е РД І Ң
МӘНІ.

Шығармашылық жұмыс.

Орындаған: 5-сынып оқушысы
Ораз Гүлдана
Мәселе.
Ақынның «Сағындым» өлеңіндегі
көңіл-күйін, сезімдерін ашатын
символдық бейнелерінің мәнін
анықтау.
Болжам.
Егер ақынның қолданылған
символдық бейнелері
автордың ішкі сезімін
ашатын болса, онда кез
келген адамның ішкі сырын
бейнеге жатқызуға болар
еді.
Зерттеудің пәні:
-өлең: оны оқу, талдау
салыстыру;
- қосымша әдебиеттер.
Зерттеудің нысанасы:
Мағжан Жұмабаевтың
«Сағындым» өлеңіндегі
символдық бейнелер
Мақсаты.
Өлеңді жан-жақты талдап,
ақынның ішкі сырын ашатын
символдық бейнелердің мәнін
ашу және Сәкен Сейфуллиннің
«Сағындым»
өлеңімен салыстыру.
Міндеттері:
- Мағжан Жұмабаевтың
өмірбаянымен танысу;
- ақынның «Сағындым» өлеңін
оқу, талдау;
- символдық бейнелерді
анықтап сипаттама беру;
- Сәкен Сейфуллиннің
«Сағындым» өлеңімен
салыстыру.
Әдіс –тәсәлдер:
- теориялық: талдау;
- салыстыру.
Мағжан Жұмабаев 1893 жылы қазіргі
Солтүстік Қазақстан облысы Булаев
ауданында туған.Төрт жасынан ауыл
мұғалімінен хат танып, сауатын
ашады.1905-1910 жылдары Қызылжардағы
медреседе оқиды . 1910-1912 жылдары
Уфадағы Ғалия медресесінде білім
алады.1912 жылы Омбыдағы мұғалімдер
семинариясына түсіп,1916 жылы бітіріп
шығады. «Алаш» партиясын құруға
қатысады.» Алғашқы өлеңдер жинағы
«Шолпан» деген атпен Қазан қаласында
1912 жылы жарық көреді . 1917 жылдың
қазан күні Омбыдағы «Үш шүз» партиясының
басшылары облыстық қазақ комитетінің
мүшелері Мағжан Жұмабайұлын тұтқынға
алады. «Сағындым» өлеңі Омбы түрмесінде
отырғанда жазылған.1923-1927 жылдары
Москвада Жоғары әдебиет-көркемөнер
институтында оқыды.1929 жылы
«Алқа»астыртын ұйымын құрды деген
жаламен 10 жылға сотталады.Қамаудағы
ақын М.Горькийдің араласуымен 1936 жылы
бостандық алады.1937 жылы қайта
тұтқындалып,1938 жылы кеңес өкіметіне
қарсы деген айыппен атылады.
«Сағындым»
Абақтыда айдан, күннен
жаңылдым,
Сарғайдым ғой, сар даламды
сағындым.
«Қарашығым, құлыным!»-деп
зарлаған,
Алыстағы сорлы анамды
сағындым.

Жатқан үйім- қабырғасы қара
тас, Бостандықта өткен күнді
Жарық сәуле, жылы күнге сағындым,
жаны қас Желдей зулап кеткен күнді
Ауыр иіс, ылғи қара көлеңке, сағындым
Ерте-кеш те, күндіз-түні Жыл құсындай ұшсам, қонсам
арылмас. ерікті,
Ойдағыны еткен күнді
Тапал, салқын, тым қараңғы сағындым. Жүрегіме жақын жанды
үңгір тар, сағындым,
Есігімде мықты қара құлып Абақтының айға баға күні ұзақ, Жібек мінез, ақық жарды
бар. Жанды жейтін жылға баға түні сағындым.
Кіп-кішкене терезелер темірлі, ұзақ. Айрыларда күн шығыстан ағарып,
Мұндай үйден кімге естілер Ескі мола дән дыбыс жоқ, тым – Ақ жібектей шапақ таңды
ащы зар! тырыс, сағындым.
Тық-тық басып күзетші жүр
Алтын Күнді, қара жерді жалғыз-ақ. Не көрсем де алаш үшін көргенім,
сағындым, Маған атақ ұлтым үшін өлгенім!
Жан жолдасым- жүйрік желді Қара жылан – қалың ойлар Мен өлсем де, алаш өлмес ,
сағындым. қаптады, көркейер,
Асау таудай еркелетіп өсірген Шыбын жаным барар жерді Істей берсің қолдарынан
Ағайынды, туған елді сағындым. таппады. келгенін.
Ойлар жейді жас жүректі жегдей,
Әлдеқайда Күн шығады, батады, Тәңірі ием, таңың- дағы атпады! Қалың елім, қалың қара ағашым,
Сорлы тұтқын күңіреніп Қайраты мол айбынды ер,
жатады. Ойыны бір құрдастарды алашым!
Қарар болсаң терезеден темірлі, сағындым, Өзі- ақ құлар, сырың берме сабыр
Көздеп тұрған күзетшілер Тілегі бір жолдастарды қыл,
атады. сағындым. Ақымақтар байқамаған шамасы.
Келешекке бірге жоспар
Ас бола ма сасық сорпа, қара құрысқан, Қазағымды ,қалың елді
нан? Сырласатын жан достарды сағындым,
Алама бетте қалмады ғой сағындым. Сарыарқамды- сайран жерді
тамшы қан. сағындым.
Өлеңге сатылай кешенді талдау.
Өлеңнің Бостандықта өткен күндеріне сағыныш сезімдерін
тақырыбы білдіру
Өлеңнің Қандай қиыншылықтар кездессе де, жақсылыққа
идеясы жорығу, үміт сәулесін үзбеу.
Өлеңнің 4 4 3
өлшемі / Абақтыда / /айдан, күннен/ / жаңылдым / , 11буын, а
4 4 3
/ Сарғайдым ғой//,сар даламды// сағындым/, 11
буын, а
4 4
3 /«Қарашығым//,құлыным!»-деп// зарлаған/, 11 буын,
ә
4 5 3
/Алыстағы// сорлы анамды// сағындым./ 12 буын,
а
19 шумақты, 4 тармақты, 3 бунақты, 11-12 буынды,
қара өлең ұйқасы.

Көркемдеуіш Әр шумағында «Сағындым» сөзінің қайталануы
құралдар. ақынның сағыныш сезімін әсерлі жеткізеді.
Қайталау.
Теңеу ««Асау тайдай еркелетіп өсірген» Мұнда ақын өз
балалық шағын еске түсіріп, ерке болып өскенін анғаруға
болады.
«Жыл құсындай», «Желдей зулап» жел секілді көзге
ілінбей бостандықта өткен күндерін аңсайды.
Кейіптеу «Жанды жейтін жылға баға түні ұзақ» абақтыдағы күндерінің
өтпейтінін көрсеткен.
«Шыбын жаным барар жерді таппады.» шыбынның ұшқанын көз
алдымызда елестетсек, ақынның ойы мазасыз екені көрінеді.

Дерексізд Ойды әсерлі жеткізу үшін дерексізді заттандыру.
і «Уға толды жас жүрегім» өз елі үшін қор болғанын көреміз.
заттанды
ру
Өлеңдегі Жаңылдым, сарғайдым, зарлаған, сағындым, бар, естілер, еркелетіп,
етістіктер өсірген, шығады, батады, қалмады, зулап кеткен, ұшсам, қонсам, жұр,
. қаптады, таппады, жейді, жабықтым, зарықтым, болдым, мазаны алды,
уайым жегендер, тізіп қойып, құлақ салу динамиканың көрсеткіші. Олар
автордың жалпы абақтыда жүрген қозғалысы емес, абақтыда пайда
болған ойларының динамикасы
Түстердің психологиясы.

Күйзеліс .
Символдық бейнелер.

«Жатқан үйі-
қабырғасы қара тас»
немесе
«Ауыр иіс, ылғи
қара көлеңке»
абақтының ішкі
көрінісі
суреттелген. Бұл екі
белгі абақтыдағы
өмір қаншалықта
қиын екенін
көрсетеді.
«Есігімде мықты
қара құлып бар» .
«Қара құлып»
еркіндікке
тосқауыл
жасалған,
бостандықта
өткен күндері
арманда қалғанын
ақын ишара
түрінде шебер
жеткізген.
«Алтын күнді
қара жерді
сағындым».
Мұндағы «қара
жер» халықтың
азаттығына
қауіп төнгенін
көрсетеді.
Жалғыз
ақынның азабы
емес, бүкіл
елдің азабы.
«Ас бола ма сасық
сорпа , қара нан»
«Қара нан»-
адамның адамға
жасаған
мейірімсіздіктің
және қатыгездіктің
көрінісі.
«Қара жылан-қалың
ойлар қаптады.»
«Қара жылан» -
автордың күйзелісте
отырғаны анық, бұл
шарасыздан
шығатын жолы жоқ
екенін анықтайды
«Қалың елім,
қалың қара
ағашым.»
«Қара ағаш»-
тәуелсіздікті,
еркіндікті
аңсаған
халықтың
бейнесі.
Сәкен Сейфуллиннің «Сағындым» өлеңімен салыстыру.

Ұқсастығы.
Екеуі де абақтыда отыр, екеуі де Отан үшін жан беруге дайын.

Айырмашылығы.

Бұл өлеңнің бейнесін ашатын
сурет салынды. Сурет түрлі
түсті болып шықты. Сарыарқа
сары белі,көк жасыл шөп,
«қара түсті» мүлде
қолданбаған. Абақтыда отырса
да ақынның рухы жақсылыққа
талпынады.
Аналардың бейнесі.
Сейфуллиннің анасы Мағжанның анасы

С. Сейфуллиннің анасы
«ғаріп ана» болғанымен , Мағжанның ана бейнесі «сорлы
суреттеуде «ақ сүтін беріп ана» . «Ғаріп анадан» екі есе
кешірген» мұндағы сүттің бақытсыз екені анық көруге
ақ болуы ашық түстің, болады. Ақынның анасы
анасының баласын «зарлаған» қайғыны жұбататын
болашақта кездескенін хабар күтпейді.
елестетеді.
Назарларыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Тәрбиелік жүйе

Мектеп тәрбие жүйесі

ҚОЛДАУ ОРТАЛЫҒЫ

Отбасы тәрбиесінің ерекшеліктері және оның бала әлеуметтенуіне тигізер әсері

Тəрбиенің құралдары

Қазақ Ұлттық Қыздар Педагогикалық университеті

МОТИВАЦИЯ МОТИВАЦИЯ ТҮРЛЕРІ

Психикалық дамулары тежелген балалардың психологиялық коррекциясының негізгі ұстанымдары

Сынып жетекші мен ата – ана байланысын арттыру арқылы бала тәрбиесін жетілдіру ізгілендіру жолдары

Ата - анамен жұмыс түрлері

Пәндер