Ерте темір дәуірінің хронологиясы мен археологиялық ескерткіштері

Презентация қосу

Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті

Ерте темір дәуірінің хронологиясы мен археологиялық
ескерткіштері

Орындаған: Нұржан Даяна
Тексерген: Айнұр Жақыпқызы

2024 жыл
Жоспар:
Кіріспе бөлім

Негізгі бөлім:

«Мұртты» қорғандар
Ғұн тайпасына тиесілі құралдар

Сақ тайпасына тиесілі құралдар

Қортынды бөлім:
Археологиялық ескерткіштердің Қазақстандағы мекені
Кіріспе:
Бастауы:

Қазақстандағы темір дәуірінің басы б.з.д. VIII - б.з. VI
ғасырларына жатады. Ал ерте темір дәуірінің хронологиясы:
б.з.д. VIII - б.з.д. III ғ.
Ерте темір дәуірі басталысымен, Евразия далаларында ірі
тайпалық бірлестіктер қалыптаса бастайды.

Қоғамдық ортасы:
Сақтар (VII-IV ), Үйсіндер (III-IV ), Қаңлылар (III-V ),
Ғұндар(IV-III ) және Сарматтар (VIII-V ) деп аталатын
тайпалар пайда болды.

Шаруашылығы:
Егіншілік, көшпелі мал шаруашылығы және жартылай мал
шаруашылығы болды.
Негізгі бөлім:

«Мұртты» деп аталатын сақ тайпаларына тиесілі жерлеу қорғандары.

Бұл күрделі ғұрыптық – жерлеу кешендері
тастан қаланып, әдетте үш негізгі
бөлшектерден: үлкен, кішкентай
қорғандар мен ұзындығы 60-тан 200
метрге дейін жететін жартылай доға
тәріздес жолдардан құрастырылған. Бұл
«мұрттар» қорғанмен жанасып, үнемі
шығысқа қарай бағытталған. Үлкен
қорғанның астында, тереңдігі екі метрге
жететін шұңқырда қайтыс болған адамның
мәйіті жерленген. Кішігірім қорғаныда
жылқы қаңқаларының қалдықтары, қыш
ыдыстардың сынықтары кездеседі. Кейде
тек қана қөмір түріндегі және күйдірілген
топырақтың ізі байқалады.
Бұл суретте Ғұн тайпасына тиесілі
егіншілікте қолданылған орақтармен
қол диірмендермен тас үккіштер
бейнеленген.

Ғұндар сауда саттықпенде
айналысқандықтан сырғалармен
зергерлік бұйымдар көптеп табылды.

Табылған жерлері: Оңтүстік және
Орталық Қазақстан мен Батыс
Қазақстан жерлері.
Бұл суретте сақ тайпасына сиесілі оқ жебелермен садақ ұштары бейнеленген. Сондай-ақ ғұн тайпасына тиесілі зергерлік бұйымдар. .
Бұл суретте Сақ және Ғұн
тайпаларына тиесілі егіншілік
құралы бейнеленген.
Оңтүстік Қазақстан Бөріқазған, Тәңірқазған, Қазанғап, Қарасу,
Шабақты, Ш.Уәлиханов атындағы тұрақ,
Арыстанды.

Орталық Қазақстан Құдайкөл, Жаманайбат, Обылсай, Семізбұға.

Батыс Қазақстан Шабақтысай, Сарытас.

Шығыс Қазақстан Қозыбай

Ұқсас жұмыстар

Қазақстан аумағындағы қола дәуірі

Темір дәуірі - тас пен қола дәуірлерінен кейінгі үшінші ірі археологиялық кезен

Қазақстан территориясындағы палеолит ескерткіштері

Андронов және Беғазы - Дәндібай мәдениеті

Қазақстанның ежелгі тарихы. Қазақстан территориясындағы ерте дәуір

Беғазы - Дәндібай мәдениеті

Соңғы палеолит құралдары

Қазақстан тарихының кезеңдері

Бөріқазған мен Тәңірқазған деген жерден табылған құралдар

Түркістан

Пәндер