Ерте темір дәуірінің хронологиясы және Қазақстандағы археологиялық ескерткіштері

Скачать

Ерте темір дәуірінің хронологиясы мен археологиялық ескерткіштері

Орындаған: Нұржан Даяна

Тексерген: Айнұр Жақыпқызы

2024 жыл

Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті

Жоспар: Кіріспе бөлім Негізгі бөлім: «Мұртты» қорғандар Ғұн тайпасына тиесілі құралдар Сақ тайпасына тиесілі құралдар Қортынды бөлім: Археологиялық ескерткіштердің Қазақстандағы мекені

Бастауы: Қазақстандағы темір дәуірінің басы б. з. д. VIII - б. з. VI ғасырларына жатады. Ал ерте темір дәуірінің хронологиясы: б. з. д. VIII - б. з. д. III ғ. Ерте темір дәуірі басталысымен, Евразия далаларында ірі тайпалық бірлестіктер қалыптаса бастайды.

Қоғамдық ортасы:

Сақтар (VII-IV ), Үйсіндер (III-IV ), Қаңлылар (III-V ), Ғұндар(IV-III ) және Сарматтар (VIII-V ) деп аталатын тайпалар пайда болды.

Кіріспе:

Шаруашылығы:

Егіншілік, көшпелі мал шаруашылығы және жартылай мал шаруашылығы болды.

Негізгі бөлім: «Мұртты» деп аталатын сақ тайпаларына тиесілі жерлеу қорғандары.

Бұл күрделі ғұрыптық - жерлеу кешендері тастан қаланып, әдетте үш негізгі бөлшектерден: үлкен, кішкентай қорғандар мен ұзындығы 60-тан 200 метрге дейін жететін жартылай доға тәріздес жолдардан құрастырылған. Бұл «мұрттар» қорғанмен жанасып, үнемі шығысқа қарай бағытталған. Үлкен қорғанның астында, тереңдігі екі метрге жететін шұңқырда қайтыс болған адамның мәйіті жерленген. Кішігірім қорғаныда жылқы қаңқаларының қалдықтары, қыш ыдыстардың сынықтары кездеседі. Кейде тек қана қөмір түріндегі және күйдірілген топырақтың ізі байқалады.

Бұл суретте Ғұн тайпасына тиесілі егіншілікте қолданылған орақтармен қол диірмендермен тас үккіштер бейнеленген.

Ғұндар сауда саттықпенде айналысқандықтан сырғалармен зергерлік бұйымдар көптеп табылды.

Табылған жерлері: Оңтүстік және Орталық Қазақстан мен Батыс Қазақстан жерлері.

Бұл суретте сақ тайпасына сиесілі оқ жебелермен садақ ұштары бейнеленген. Сондай-ақ ғұн тайпасына тиесілі зергерлік бұйымдар. .

Бұл суретте Сақ және Ғұн тайпаларына тиесілі егіншілік құралы бейнеленген.

Оңтүстік Қазақстан

Бөріқазған, Тәңірқазған, Қазанғап, Қарасу, Шабақты, Ш. Уәлиханов атындағы тұрақ, Арыстанды.

Орталық Қазақстан

Құдайкөл, Жаманайбат, Обылсай, Семізбұға.

Батыс Қазақстан

Шабақтысай, Сарытас.

Шығыс Қазақстан

Қозыбай

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс