АГРАРЛЫҚ ӨРКЕНИЕТ

Презентация қосу

МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ
ӨРКЕНИЕТ
Дайындаған: КЯЛ-23\1
Тексерген:Бақытжанқызы Мира
Жоспар:
Мәдениет және өркениет ұғымдарының қарым-қатынасы
Өркениеттің құрылымы мен типологиясы
Қазіргі мәдениеттегі жаһандық мәселелер
Өркениет
Өркениет (латынша сіvіlіs – азаматтық) – қоғамның
материалдық және рухани жетістіктерінің
жиынтығы. Ежелгі римдіктер бұл ұғымды
“варварлықтар” деп өздері атаған басқа халықтар
мен мемлекеттерден айырмашылықтарын көрсету
мақсатында қолданған. Олардың түсініктері
бойынша “Өркениет” азаматтық қоғам, қалалық
мәдениет, заңға негізделген басқа
“Мәдениет” және “Өркениет” ұғымдарының арақатынасының
негізгі мәні және олардың тарихи динамикасы
Өркениет мәдениет ұғымымен тығыз байланысты.
Ғасырлар бойы қалыптасқан Өркениет пен Мәдениет Өркениет
мәдениет ұғымының мағыналарын төмендегідей Мәдениет – Өркениет (лат.
топтастыруға болады: адамның өз сіvіlіs –
Мәдениет пен Өркениет бір, олар синонимдер қолымен, ақыл- азаматтық)
(И.Гердер, Э.Тайлор) ойымен – қоғамның
Өркениет – мәдениеттің ақыры, оның “кәрілік” жасағандары материалдық
шағы, руханилықтың антиподы (Ж.Ж. және жасап және рухани
Руссо, Ш.Фурье, О.Шпенглер) жатқандарының жетістіктерінің
Өркениет – мәдениеттің прогресі, болашаққа бой бәрін түгел жиынтығы. Ежелгі
сермеуі, қоғамның парасаттылық деңгейі
қамтиды. Жай римдіктер бұл
ғана сауат ұғымды “варварл
(Вольтер, Д.Белл)
ашудан және ықтар” деп өздері
Өркениет – тағылық пен варварлықтан кейінгі
тазалық атаған басқа
тарихи-мәдени саты (Л.Морган) ережелерін халықтар мен
Өркениет – этностар мен мемлекеттерге тән сақтаудан бастап, мемлекеттерден
мәдениеттің оқшау түрі (А.Тойнби, Н.Я. өмірдің асқан айырмашылықтар
Данилевский, т.б.) үлгілі ын көрсету
шығармаларын мақсатында
жасағанға дейінгі қолданған.
ӨРКЕНИЕТ ТОЛҚЫНДАРҒА БӨЛІНУІ
Ақпараттық Өнеркәсіптік Аграрлық(индустр
(постиндустриалд (өндірістік) ияға дейінгі)
ы)
АҚПАРАТТЫҚ ӨРКЕНИЕТ
Ақпараттық өркениет ақпараттық
технологияларға негізделген. Оның
бастауы процестерде жатыр,
олардың мәні әдетте
«ақпараттандыру» және
«жаһандану» терминдерімен
белгіленеді. Ақпараттандырудың
мәні жедел, күрделеніп бара жатқан
әлеуметтік-экономикалық, ғылыми-
техникалық, тұрмыстық және
мәдени мәселелерді шешуге қажетті
экономикалық, саяси, техникалық,
ғылыми, күнделікті, құқықтық және
рухани-мәдени ақпарат көлемінің
ұлғаюынан тұрады.
АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ
ПАЙДА БОЛУ СЕБЕПТЕРІ
• - жаңа халықаралық еңбек бөлінісінің пайда болуына ықпал ететін
трансұлттық корпорациялардың пайда болуы (яғни, әлемнің барлық
елдерінің экономикаларына тереңенген әр түрлі қоғамдардың
экономикалық өзара тәуелділігі бар);
• - жаңа сауда желілерінің, елдер мен компанияларды
байланыстыратын экономикалық айырбас арналарының пайда болуы;
• - жаңа технологияларға негізделген ақпараттық желілердіңпайда
болуымен жүретін процесс; олардың қарқынды дамуы;
• - әр түрлі деңгейдегі көші-қон ағындарын күшейту және әлемдік
туризмнің дамуы;
• - постмодерндік мәдениеттіңтаралуы, діни культтардың жаңа
интегралдық түрлері, Интернет мәдениеті мен бұқаралық
мәдениеттің (попмәдениет) әсерін күшейуі.
ИНДУСТРИАЛДЫҚ ӨРКЕНИЕТ.
Өнеркәсіптік өркениет жетекші машиналарды
кеңінен қолданумен сипатталатын өндірістік
төңкерістен кейінгі өркениет жағдайын айтады.
Белгілі бір аймақтың индустрияға дейінгі қоғамнан
индустриалды қоғамға ауысуы әлемнің әр түрлі
аймақтарында әр уақытта болуы мүмкін
индустрияландыру процесі деп аталады.
Өркениеттер дамыған сайын жекелеген аймақтар
мамандануы мүмкін, нәтижесінде кейбір
аймақтар сервистік экономикаға немесе
ақпараттық қоғамға немесе постиндустриалды
қоғамға көшеді (олар әлі де салаға тәуелді, бірақ
адамдарға өндірістік жұмыс орындарынан кетуге
мүмкіндік береді). Қазіргі дәуір кейде ақпараттық
ғасыр деп аталады. Аймақты
индустриализациялау бірнеше себептерге
байланысты болуы мүмкін.
ИНДУСТРИЯЛДЫҚ ӨРКЕНИЕТТІҢ
ЖЕТІСТІГІ
Индустриялдық өркениет көптеген адамдарға өз өмірін физикалық емес, ақыл-ой
күшімен реттеуге мүмкіндік берді. Ғылыми тұрғыдан индустрияландыру
өнеркәсіптің дамуына тез серпін берді. Халықтыңедәуірбөлігі білікті жұмыс
күшімен айналыса алды. Егер бұрын күш пен төзімділікөмірде үлкен рөл ойнаған
болса, бүгінде бұл факторлар артта қалды. Барлықауыр және қауіпті жұмыстар
негізінен әр түрлі механизмдермен жүзегеасырылады, бұл тапсырманы орындауға
аз уақыт кететіндігін және тиімділікті арттыратындығын білдіреді. Әрине,
қазіргі әлемде көптеген қауіпті мамандықтар бар, бірақ өткенге қатысты
мұндай жұмысшылардың өмірі апаттарға аз ұшырайды. Бұған «азық-түлік алу»
процесінде өлімнің айтарлықтай төмен деңгейі дәлел. Сонымен, ғылыми
жетістіктерді белсенді пайдалану және білікті жұмыспен қамтылған халықтың
үлесінің артуыиндустриалды қоғамды аграрлық қоғамнан ажырататын негізгі
аспектілерболып табылады. Сонымен қатар, қазіргі уақытта бірқатар елдерде
экономика индустрияландыруға емес, ауылшаруашылық қызметіне негізделген.
Алайдамұндай мемлекеттерді шынымен дамыған және экономикалық
тұрғыдантабысты деп атауға болмайды
АГРАРЛЫҚ ӨРКЕНИЕТ
Аграрлық өркениет - бұл барлық ерте өркениеттер: грек,
қытай, үнді, дала халқының өркениеттері, бірақ көшпелі
емес, ішінара түркі өркениеті. Аграрлық өркениеттер
осыдан 7-9 мың жыл бұрын аңшылықтан мал өсіруге және
егіншілікке көшу пайда бола бастаған кезде пайда бола
бастады. Дәстүрлі консервативті қоғамдар, ауыл
шаруашылығы мен қолөнер өндірісін дамыта отырып,
осындай өркениеттің негізі болып қала берді.
Өркениеттің бұл түрінде өнеркәсіп екінші орында қалады.
Аграрлық өркениет қоғамдары өз айналысына көбірек
еңбек пен ресурстар тартуды жөн көреді. Зерттеушілер
көбінесе Аграрлық өркениет кезіндегі индустрияға дейінгі
өркениеттердіңбарлығын білдіреді. Аграрлық өркениет
өндіргіш күштердің төңкерісі нәтижесінде қалыптасуда.
Ауыл шаруашылығы басым қызметке айналды, бұл елді
мекендер мен есеп айырысу орталықтарын құруға әкелді.
Отырықшы өмір салты қолөнердің дамуына әкеледі.
Ауылшаруашылық қоныстары малшы тайпаларға
қарағанда байи түсуде. Ауылшаруашылық
қауымдастықтар жеке меншікті біледі, бірақ оны
ажыратпайды, адамдар үйлесімділік пен қоғамдастықта
өмір сүреді, бұл өркениеттің тұрақтылығын анықтады.
АГРАРЛЫҚ ӨРКЕНИЕТ ЕРЕКШЕЛІГІ
• Қоғамның иерархиялық құрылымы - иеліктер
• Әлеуметтік мобильдіктің
• Негізгі әлеуметтік бірліктер - бұл қоғамдастық
және отбасы
• Көпшілігі ауылдық жерлерде тұрады; қалалар -
саяси және рухани өмірдің орталықтары; әскери-
әкімшілік және сауда-қолөнер орталықтары
• Қосалқы егіншілік пен қарабайыр қолөнердің
үстемдігі
• Экстенсивті технологиялар мен қол
құралдарының таралуы
• Қоғамның мемлекетке бағынуы, мемлекет
қоғамдағы саяси биліктің жеткізушісі болып
табылады
• Білім - қоғамның, элитаның жұқа қабаты
Қорытынды
Мәдениет жеке, терең әрі қайталанбайтын құбылыс болса,
өркениетке жалпылық және барлық жерде қайталану
тән. Өркениет- қоғамдық қатынастар әрекеті, тәсілі
ретіндегі мәдениеттің негізі. Өркениет мәниеттің дамуына
жағдай туғызады, ал мәдениет өз кезегінде сол өркениетті
жетілдіреді.

Ұқсас жұмыстар

Мәдениет және өркениет ұтымдарынын жалпы аныктамасы

Өркениетті зерттеуші ғалымдар

КІЛТ СӨЗДЕР:

XX ҒАСЫР БАСЫНДАҒЫ ӘДЕБИЕТ, ӨРКЕНИЕТ, МӘДЕНИЕТ

Эволюциялық бағыт

Тойнбидің мәдениеттану теориялары

Дінге сенбейтін немесе қатыссыз адамдардың саны қазіргі әлемде жаппай өсу үстіндеде

МӘДЕНИЕТ ЕРЕКШЕЛІГІ

Өркениет азаматтық қоғам, қалалық мәдениет

Өркениеттер шайқасы

Пәндер