Сарғаю белгілері билирубин

«Оңтүстік Қазақстан Медицина академиясы» АҚ

Орындаған: Әсет Б.

Тобы: І-ЖТДҚ-06-23 Қабылдаған: Садыхова Д. Қ

Тақырыбы: ЖТД тәжірибесіндегі балалардағы сарғаю синдромы.

Шымкент 2023ж.

«Жұқпалы аурулар және дерматовенерология» кафедрасы

Жоспары:

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

Сарғаюдың жіктелуі

Бауырүстілік сарғаю

Бауырастылық сарғаю

Паренхиматозды сарғаю

Сарғаюдың емдеу шаралары

III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Сарғаю (icterus) - билирубиннің токсикалық мөлшерінің қанда көбеюімен және терінің, шырышты қабаттардың, склералардың сары түске боялуымен cипаталатын синдром. Сарғаюдың негізгі себебі - билирубиннің түзілуі мен утилизациясы арасында тепе-теңдік бүзылуы

Сарғаю белгілері билирубин 34 мкмоль асқанда пайда болады

Қалыпты: 8, 5-20, 5мкмоль

Сарғаю дәрежелері

Сарғаюдың түрлері:

ШЫНАЙЫ

ПСЕВДОСАРҒЫШТЫҚ

БАУЫРҮСТІ

БАУЫРЛЫҚ

БАУЫРАСТЫ

Жалған сарғаю (псевдосарғаю)

Терінің сары түске боялуы. Өзгеріске тек тері ғана ұшырайды, шырышты қабаттардың түсі қалыпты болады. Ол теріде каротиннің жиналуынан (сәбіз, апельсин, асқабақ, мандарин) және кейбір дәрілік заттарды ұзақ уақыт қабылдаудан (акрихин, пикрин қышқылы) болады. Бұл үрдіс қайтымды, ұзаққа созылмайды.

Шынайы сарғаю

Гемолиздік

Паренхиматозды

Вирусты гепатиттер

Лептоспироз

Инфекциялық мононкулеоз

Иерсиниоз

Сары қызба

Механикалық

Жеңіл дәрежелі сарғаю -билирубин 5 есе жоғарылауы (85-100 мкмоль/л) ;

Орташа дәрежелі сарғаю -билирубин 5-10 есе жоғарылауы (170-200 мкмоль/л)

Ауыр дәрежелі сарғаю -билирубин 10 еседен көп жоғарылауы (200 мкмоль/л -ден көп) .

Ағымына байланысты:

Жедел (3 айға дейін)

Жеделдеу (3 -6 ай)

Созылмалы (6 айдан ұзақ)

КЛАССИФИКАЦИЯ

Сарғаюдың белгілері

Склера және тері сарғаяды. Зәрдің түсі қоңыр-қара түске өзгереді. Нәжістің түсі ақшыл, бозғылт түстес болады. Ұстама және қалтырау болуы мүмкін. Оң жақ қабырға астындағы ауырсыну. Дене массасының және тәбеттің төмендеуі

Бауырүстілік сарғаю

Эритроцитопатиялар

Ферментопатиялар

Гемоглобинопатиялар

инфекциялық генезді

малярия

бабезиоз

Бартонеллез

инфекциялық емес генезді

пайда болған (аутоиммунды) анемия;

сәйкес емес қан топтарын құю.

нәрестелер сарғаюы.

туа пайда болған генетикалық аурулар:

Жильбер синдромы ;

Криглер-Найяр синдромы ;

Дабин-Джонсон синдромы ;

Ротор синдромы.

Туа пайда болған

(баяу гемолиз)

II Жүре пайда болған

(жедел гемолиз)

Бауырастылық сарғаю:

Механикалық немесе обтурациялық сарғаю- әртүрлі деңгейдегі өт жүру жолдарымен өттің ағуының қиындауынан түзілген патологиялық процесс. Ол терінің, шырышты қабаттың, склераның сарғаюымен бірге жүретін синдром. Оның негізгі себебі ағзадағы қан және басқа да сұйықтықтар құрамында билирубин деңгейінің жоғарылауы

Бауырастылық сарғаю келесі жағдайларда орын алады:

өт тастарымен, гельминтермен жалпы өт жолының және бауырішілік өт шығару өзектерінің обтурациясы

Жалпы өт өзегінің сырттан қысылуы (ісік, үлкейген лимфа түйіні) ;

Жалпы өт жолының тыртықпен жабылуы (оперативті араласудар кейін, бастан өткізілген қабылулық процесстер) ;

Өт жолдарының атрезиясы (гипоплазиясы)

Клиникалық көрінісі

1. Сарғыштану - айқын клиникалық симптом. Несеп, шырышты қабықтар мен көз склерасының сарғаюымен көрінеді. Сары түске барлық тіндер, экссудаттар, транссудаттар боялады. Сілекей, көз жасы, асқазан сөлі түсін өзгертпейді. Ол билирубиннің қанда жоғары мөлшерде кездесуімен байланысты.

2. Холестаз - ішекке өттің толық немесе белок компоненттерінің бөлінуінің бұзылуымен, өт жолдарында жиналуымен, қанға түсуімен сипатталатын синдром. Холестаздың биохимиялық маркерларымен, холемия және ахолия синдромдарымен көрінеді.

1) холестаздың биохимиялық маркерлары: тікелей билирубиннің, холестериннің, липопротеиндер, фосфолипидтер, холаттар, сонымен қатар экскреторлы ферменнтер: сілтілі фосфатаза, гамма-глутамил-транспептидаза, лейцин - амино - пептидаза, 5-нуклеотидаза қанда активтілігінің жоғарылауы.

Паренхиматозды сарғаю

Гепатоциттерің болып жатқан некрозына байланысты қандағы жалпы билирубиннің концентрациясы тікелей билирубин есебінен өседі. Тікелей билирубин үлкен қан айнлым щеңберіне түсіп, сарғаюды шақырады. Өт экскрециясы да бұзылып, билирубин ішекке аз түседі де, уробилин түзілуі бұзылып, нәжіс гипохолиялы болады. Ал несептің түсі тіклей билирубин мөлшері көп болғандықтан интенсивті түстес болады.

Сарғаю синдромы бар науқастан анықтау қажет:

Сарғаюдың ұзақтығын

Ауырсыну сезімін

Тері бөртпелерінің бар -жоқтығын

Дәрілік препараттарды өз бетінше қабылдауы

Ішімдікті қабылдауы

Дене массасының және тәбеттің төмендеуі

Нәжістің және зәрдің түсі

Сарғаю синдромы бар адамдармен қарым-қатынасы

Қан құйылғандығы және инфекция қабылдауы

Мамандығы

Сарғаю синдромы бар науқасты тексеру:

Шырышты және тері қабаттарының сарғаюының қарқындылығын

Қасынудың іздері

Созылмалы бауыр жетіспеушілігінің белгілері

- Пальмарлы эритема

- Барабан тәрізді саусақтар

- Тырнақтың ақ түстес болуы

- Гинекомастия

Диагностикасы

Қандағы, зәрдегі өт пигменттерін анықтау

Биохимиялық қан анализі

Бауырдың ультрадыбыстық зерттеуі

Аспаптық зерттеу әдістері көп мағлұмат береді. Ультрадыбыстық зерттеу әдістері бауырлық және бауырастылық сарғаюды анықтауға мүмкіндік береді. Көп жағдайда бұл әдіс өт қабындағы тастарды және гепатомегалияны, диффузды және ошақты қабынуларды анықтауға көмектеседі.