Эксикоз дәрежесін анықтау

«Оңтүстік Қазақстан Медицина академиясы» АҚ

Орындаған: Әсет Б.

Тобы: І-ЖТДҚ-06-23 Қабылдаған: Садыхова Д. Қ

Тақырыбы: ЖТД тәжірибесіндегі балалардағы шұғыл жағдайлар.

Шымкент 2023ж.

«Жұқпалы аурулар және дерматовенерология» кафедрасы

Жоспары:

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

Тағамдық токсикоинфекция кезіндегі шұғыл көмек

Сальмонеллез және дизентерия кезіндегі дұрыс көмек көрсету шаралары

Эксикоз жағдайында шұғыл көмек көрсету

III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Жедел асқазан-ішек инфекциялары

Жедел ішек инфекциялары жиі сусыздану және гиповолемиялық шок немесе айқын токсикозбен инфекциялы-токсикалық шок дамуымен ауыр ағымда өтеді, әсіресе балаларда.

Кіріспе

Тағамдық токсикоинфекция

Этиологиясы: сальмонелла, эширихиялар, стафилакокк, протей және т. б. Шартты патогенді микроорганизмдер.

Бактериялармен инфицирленген және олардың токсикалық тағамдарды

ЖЕДЕЛ АСҚАЗАН-ІШЕК ИНФЕКЦИЯЛАРЫ (ЖАІИ)

Жедел ішек инфекциялары ауыр ағыммен өтеді, себебі нәтижесінде ағзаның сусыздануы гиповолемиялық шок немесе айқын токсикоз және инфекциялық -токсикалық шок дамуы мүмкін. Бұл асқынулар әсіресе кішкентай балаларда кездеседі.

Тағамдық токсикоинфекциялар

Этиологиясы: сальмонелла, эшерихия, стафилококк, протей және т. б. топтың шартты патогенді микро организмдері

Бактериялармен және олардың токсикалық өнімдерімен инфицирленген тағамдық заттарды (етті, сүтті, кондитерлік өнімдер) қолдануға байланысты дамиды .

Инкубациялық кезең - сапасыз тағам қабылдаған уақыттан бастап 2 сағаттан 14 сағатқа дейін аралықты қамтиды.

Клиникалық көрінісі жедел гастрит, гастроэнтерит, гастроэнтероколит түрінде өтуі мүмкін

ТТИ. Шұғыл көмек

Дезинтоксикациялық мақсатта:

Асқазанды сумен немесе 2% гидрокарбоната натрий ерітіндісімен таза шайынды су шыққанша 10 литрге дейін су қолдана отырып шаю керек (кішкентай балаларда - әрбір жасына 1 литр су қолдану керек, бірақ су көлемі 10 литрден аспау қажет) . Асқазанды жуғаннан кейін ішке ішекті әлсіреткіш (слабительные) дәрілік заттар қолданылады (магния сульфат 25% ер-сі), тазалау клизмасы

Регидратационды терапия - ішке тұзды ерітінді (регидрон және т. б. )

Инфузионды терапия (айқын дәрежедегі интоксикация, эксикоз кезінде) - глюкоза-тұзды ерітінділер көктамырға енгізіледі. Балаларда алғашқы 1-ші сағатта 40 мл/кг салмағына есептеледі (ААҚ бақылау)

Госпитализация: жұқпалы аурулар ауруханасына

Сальмонеллез

Қоздырғышы - Enterobacteriaceae, Salmonella тұқымынан сальмонеллалар

Инфекция көзі - үй жануарлары және құстар, қосымша көздер адам (науқас, тасымалдаушы)

Таралу жолы: Ұзақ уақыт сыртқы ортада сақталады. Кейбір өнімдерде (сүт, ет өнімдерінде) тек сақталып қоймай, сонымен қатар өнімнің сыртқы көрінісін және дәмін өзгертпестен көбеюі мүмкін. Тұзды және қақталған тағамдар оларға әлсіз әсер етеді, ал мұздатқан өнімдердер микроорганизмдердің өмір сүру уақытын ұзартады.

Сальмонеллез

Инкубациялық кезеңі

Алиментерлық жолмен жұғу 6 сағаттан 3 тәулікке дейін

Жанаспалы-тұрмыстық жолмен 3 күннен -8 күнге дейін

Клиникалық түрлері:

1) гастроинтестинальды (локализациялық) түрі, гастриттік, гастроэнтериттік, гастроэнтероколиттік және энтероколиттік варианттармен жүреді

2) жайылмалы түрі тиф тәріздес және септикалық варианттармен жүреді

3) бактерия тасымалдаушы : жедел, созылмалы және транзиторлы

4) субклиникалық түрі

Асқынулары: инфекция-токсикалық шок, жедел бүйрек жетіспеушілігі, ТІҚҰ (ДВС) -синдром

Жеңіл түрі - субфебрильді дене t, 1 рет құсу, тәулігіне 5 ретке дейін болатын сұйық нәжістің 1-3 күнге созылуы, сұйықтықтың жоғалтылуы дене салмағының 3% дейін

Орташа ауыр түрі- дене t 38-39°С дейін 4 күнге созылады, қайталамалы құсу, тәулігіне 10 ретке дейін болатын сұйық нәжістің 7 күнге дейін созылуы; тахикардия, АҚҚ (АД) төмендеуіу, эксикоз I-II дәрежесі

Ауыр түрі - жоғары қызба ( 39°С жоғары), ұзақтығы 5 күнге және одан да көп күнге созылады, айқын интоксикация. Бірнеше күн көп реттік құсықтың болуы; сұйық нәжіс тәулігіне 10 реттен асады, көп мөлшерде, сулы, сасық иісті, шырыш аралас жасыл түсті. Балшыққа ұқсас нәжіс. Аталған сипаттағы нәжістің болуы 7 күнге және одан да көп күнге созылады. Бауырдың, көк бауырдың үлкеюі, терінің және склераның сарғаюы. Тері цианозы, тахикардия, АҚҚ төмендеуі. Олигурия, жедел бүйрек жетіспеушілігі . Сұйықтықты жоғалту дене салмағының 7-10% дейін

Сальмонеллездің гастроинтестинальды түрі (жедел гастрит, гастроэнтерит немесе гастроэнтероколит) (96-98% жағдайда кездеседі)

Дизентерия

Қоздырғышы- шигелла бактерисы

Инфекция көзі- науқас адам және бактерия тасымалдаушы . Дизентериямен науқас сырқаттың бастапқы сатысында өте қатерлі, кейде инкубациялық кезеңнің соңғы кезінде аталған науқастар қауіпті болып табылады.

Тасымалдау жолы. Тағамдық өнімдер, су, тұрмыстық заттар ластанған кезде жұғады

Инкубациялық кезеңі 6 сағаттан 7 күнге дейін

Басталуы жедел, дене t жоғары сандарға дейін жоғарлауымен, интоксикациядан, іштің төменгі аймағындағы ауру сезімінен басталады. Ауру сезімі әсіресе сол жақ іш аймағынан орналасады, әсіресе дефекация алдында күшейіп, тенезмдар пайда болады.

Іштің пальпациясы кезінде тоқ ішектің түйілуі және ауру сезімі күшйеді, әсіресе ауру сезімі сигма тәрізді ішек аймағында күшейеді.

Кіші дәрет жиі, нәжіс сипаты бастапқы кезде қалыпты болады, кейіннен шырыш және қан аралас сипаттағы нәжіс пайда болады. Ал соңына қарай тек аз көлемде шырыш, қан қалдықтарымен бөлінеді.

Сырқаттың ұзақтығы 1-2күннен 8-9 күнге дейін

Асқынулары : тік ішектің шырышты қабатының сыртқа шығып тұруы, ішектің тесілуі, инвагинациясы дамиды.

КЛИНИКАСЫ

ДИАРЕЯ КЕЗІНДЕГІ ШҰҒЫЛ КӨМЕК АЛГОРИТМ ТІЗБЕГІ

Жедел диарея

Жеңіл ағымы

Ауыр ағымы

Төсек режимі,

Көп су ішу

Эпидемияға қарсы іс - шаралар

Симптоматикалық терапия

Өмірдің маңызды функцияларын мониторинг жүргізу

Жалпыраенимациялық

іс-шаралар

Диурезді қалпына келтіру (регидратация)

Дифференциалды диагностика, госпитализация

Аурудың жедел басталуы; қызба,

наркомания; гомосексуализм;

жақында антибиотиктермен емделуі,

туберкулез

Инфекциялық стационар

Аурудың жай дамуы, алкоголизм, іш айдайтын дәрі ішу және т. б.

Терапия стационары

Қанды диарея;

қартты жас;

жедел іш

Хирургиялық стационар

Эксикоз

Құсық массасымен көп мөлшерде сұйықтық және электролиттер жоғалту нәтижесінде дамиды

Инфекциялық агентпен шақырылған өзгерістер нәтижесінде дамыған перифериялық қанайналым бұзылыстары үдемелі метаболизмдік бұзылыстарға алып келеді

Эксикоз дәрежесін анықтау

Дәрежесі

I дәрежесі

II дәрежесі

III дәрежесі

Жалпы жағдайы

Мазасыз

Мазасыз немесе ұйқышыл, жанасқан кезде тітіркенгіш

Ұйқышыл, әлсіз, терісі сыйпағанда салқын, ылғалды, акроцианоз, кома

Шөлдеу сезімі

Көп сұйықтық ішеді

Сұйықтық ішпейді

Баланың еңбегі

Өзгермеген

Аздап жоғалады

Төмен түскен

Кө алмасы

Өзгермеген

«Жұмсақ»

Қатты төмен түсіп кеткен

Ауыздың шырышты қабаты

Ылғалды

Құрғақтау

Өте құрғақ

Тері қатпары

Бірден жоғалады

Баяу жоғалады

2 сек көп уақыт ішінде қайта орнына келеді

Пульс

Қалыпты

Жылдам, әлсіз

Өте әлсіз, анықталуы қиын

Жүрек тондары

Шулы

Тұйықталған

Тұйық

АҚҚ

қалыпты

Төмендеуге бейім

90 мм сын бағ төмен

Диурез

сақталған

Төмендеген

Олигурия, анурия

Эксикоздың клиникалық критерилері

I дәрежесі. Эксикозбен, шөлдеу сезімімен, терінің және көзге көрінетін шырышты қабатының аздаған құрғауымен, жеткілікті диурезбен сипатталады

II дәрежесі. Әлсіздік, үлкен еңбектің және көз алмасының төмен түсуі, тері тургорының төмендеуі, терінің және көзге көрінетін шырышты қабатының құрғауымен, ентігумен, тахикардиямен, олигоуриямен, тері жамылғысының өзгерісімен (мрамор тәріздес, цианоз)

III дәрежесі. Сананың тежелуімен, анорексиямен, арефлексиямен, тырысумен сипатталады. Беті үшкірленген, үлкен еңбегі және көз алмасы өте қатты төмен түскен, тері тургоры өте төмендеген. Тыныс алуы жиі, беткей; тахи- немесе брадикардия. Анурия, Ішек парезі.

Ағзадағы сұйықтықты патологиялық жоғалту

Ауру басталған уақыттан бастап өткен уақытқа қарай, құсудың немесе диареяның басымдылығына карай, температуралық реакция сипатына, ТЖ және т. б реакцияларды ескере отырып дегидратация түрін анықтауға болады.

Аурудың алғашқы уш күнінде салмақ жоғалту, негізінен ағзадағы су есебінен жүреді.

Ауру ұзақтығы ары қарай созылған кезде ағза тұздардан, белоктан, майдан айырыла бастайды

Гипертермия және ентігу де сұйықтықтың жоғалуына және қанның жылдам қоюлануына алып келеді

Құсу бірінші кезекте тұздардың (натрий, хлор), судың, қанның тез қоюлануына алып келеді

Сұйық нәжіс - судың, калий тұздарының жоғалуын дамытады