Өкпедегі гидростатикалық қысым градиенттерінің аймақтық өкпе қан ағымына әсері

Презентация қосу

ҚОЖА АХМЕТ ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ТҮРІК ХАЛЫҚАРАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

БӨЖ
Тақырыбы:Өкпелердегі гидростатикалық қысым градиентінің олардың
региональдық қан айналымына әсері

Орындаған:Батирова Д.
Тексерген: Жумабекова Р.
Жоспар:
I Кіріспе
II Негізгі бөлім
Өкпедегі гидростатикалық қысым градиенттерінің
аймақтық өкпе қан ағымына әсері
Өкпе қанының 1, 2 және 3 аймақтары
Ауыр жаттығулар кезінде өкпе артериясының қысымына
әсері
Өкпе ісінуі
III Қорытынды
IV Пайдаланылған әдебиеттер
Өкпедегі гидростатикалық қысым
градиенттерінің аймақтық өкпе қан
Тұрған адамның аяғындағы қан қысымы 90 ммағымына
сын.бағ. болуы әсері
мүмкін екендігі атап өтілді.жүрек деңгейіндегі қысымнан асып кету.
Бұл гидростатикалық қысымнан, яғни қан тамырларындағы қанның
салмағынан туындайды. Дәл осындай әсер, бірақ аз дәрежеде
өкпеде пайда болады. Тік тұрған қалыпты ересек адамда өкпедегі
ең төменгі нүкте ең биік нүктеден шамамен 30 сантиметр төмен
болады. Бұл 23 мм сын.бағ. қысымның айырмашылығын
білдіреді.ст., оның шамамен 15 мм сын.бағ.ст. жүректен жоғары
және 8 төмен аймаққа келеді. Яғни, тұрған адамның өкпесінің
жоғарғы бөлігіндегі өкпе артериясындағы қысым шамамен 15 мм
сын. бағ. жүрек деңгейіндегі өкпе артериясының қысымынан аз, ал
өкпенің ең төменгі бөлігіндегі қысым шамамен 8 мм сын. бағ.
көбірек.
Өкпедегі гидростатикалық қысым
градиенттерінің аймақтық өкпе қан
ағымына әсері
Қысымның мұндай айырмашылықтары өкпенің
әртүрлі аймақтарындағы қан ағымына терең әсер
етеді. Бұл келесі суреттегі төменгі қисық
сызықпен көрінеді, ол адамның тік күйінде
өкпенің әртүрлі деңгейлерінде өкпе тінінің
бірлігіне қан ағымын көрсетеді. Тыныштықта
тұрған кезде өкпенің жоғарғы бөлігіндегі қан
ағымы аз, бірақ төменгі бөлігінде шамамен бес
есе көп екенін ескеріңіз. Бұл айырмашылықтарды
түсіндіруге көмектесу үшін өкпені келесі суретте
көрсетілгендей үш аймаққа бөлінген деп
сипаттайды. Әр аймақта қан ағымының сипаты
мүлдем басқа.
Өкпе қанының 1, 2 және 3 аймақтары
Альвеолалардың қабырғаларындағы
капиллярлар олардың ішіндегі қан
қысымының әсерінен кеңейеді, бірақ
сонымен бірге олар сыртқы жағынан
альвеолалардағы ауа қысымымен
қысылады.
Демек, өкпе альвеолаларындағы ауа
қысымы капиллярлық қан қысымы
жоғарылаған сайын капиллярлар жабылып,
қан ағымы тоқтайды. Өкпенің әртүрлі
қалыпты және патологиялық
жағдайларында өкпе қан ағымының мүмкін
болатын үш аймағының кез келгенін
анықтауға болады, атап айтқанда:
1-аймақ: жүрек циклінің барлық
кезеңдерінде қан ағымы болмайды,
өйткені өкпенің осы аймағындағы
альвеолярлы капиллярлардағы жергілікті
қысым ешқашан жүрек циклінің кез келген
бөлігінде альвеоладағы ауа қысымынан
жоғары көтерілмейді

2-аймақ: пульмонарлы қан қысымының
шыңдары кезінде ғана үзік-үзік қан
ағымы, өйткені систолалық қысым ауаның
альвеолярлық қысымынан асып түседі,
бірақ диастолалық қысым ауаның
альвеолярлық қысымынан аз болады

3-аймақ: үздіксіз қан ағымы , өйткені
альвеолярлық капиллярлық қысым бүкіл
жүрек циклі кезінде альвеолярлық ауа
қысымынан жоғары болып қалады
Әдетте өкпеде тек 2 және 3 қан ағымы аймақтары болады-
жоғарғы жағында 2-аймақ (үзік-үзік қан ағымы) және барлық төменгі
бөліктерінде 3-аймақ (үздіксіз қан ағымы).
Мысалы, адам тік тұрған кезде өкпенің жоғарғы жағындағы өкпе
артериясындағы қысым шамамен 15 мм сын.бағ.жүрек деңгейінде аз
қысым.
Осылайша, апикальды систолалық қысым тек 10 мм сын. бағ.ст. (25
мм сын.бағ.жүрек деңгейінде минус 15 мм сын. бағ.гидростатикалық
қысымның айырмашылығы). Бұл қанның апикальды қысымы 10 мм сын.
бағ.ст. ауаның нөлдік альвеолярлық қысымынан үлкен, сондықтан жүрек
систоласы кезінде қан өкпенің апикальды капиллярлары арқылы өтеді.
Керісінше, диастолалық қысым кезінде 8 мм сын.бағ. жүрек
деңгейінде қанды 15 мм сын.бағ. гидростатикалық қысым градиентіне
жоғары итеру үшін жеткіліксіз.диастолалық капиллярлық қан ағымын
қамтамасыз ету үшін қажет. Демек, өкпенің апикальды бөлігі арқылы
қан ағымы үзік-үзік, систола кезінде ағыны және диастола кезінде
тоқтауы; бұл 2-аймақтың қан ағымы деп аталады. 2-аймақтағы қан
ағымы қалыпты өкпеде жүректің орташа деңгейінен шамамен 10
сантиметрден басталып, сол жерден өкпенің жоғарғы жағына дейін
Өкпенің төменгі бөліктерінде, жүрек деңгейінен
шамамен 10 сантиметр жоғары және өкпенің
төменгі бөлігіне дейін, өкпе артериясындағы
қысым систолада да, диастолада да
альвеолалардағы нөлдік ауа қысымынан жоғары
болып қалады. Демек, альвеолярлы капиллярлар
арқылы үздіксіз қан ағымы немесе 3-аймақтың
қан ағымы бар. Сонымен қатар, Адам жатқан
кезде өкпенің бірде-бір бөлігі жүрек деңгейінен
бірнеше сантиметрден аспайды. Бұл жағдайда
қалыпты адамның қан ағымы-бұл өкпенің
ұштарын қоса алғанда, 3-аймақтағы толық қан
ағымы.
1-аймақтағы қан ағымы тек қалыптан тыс
жағдайларда пайда болады. Жүрек циклі кезінде
үздіксіз қан ағымы болып табылатын 1-аймақтағы
қан ағымы өкпе жүйесіндегі қан қысымы тым
төмен немесе альвеолярлық қысым қан ағымын
қамтамасыз ету үшін тым жоғары болған кезде
пайда болады. Мысалы, егер тік тұрған адам оң
ауа қысымымен тыныс алса, онда альвеолярлық
ауа қысымы кем дегенде 10 мм сын.бағ. ст.
нормадан асады, бірақ өкпедегі систолалық қан
қысымы қалыпты, 1 — аймақтың қан ағымын
күтуге болады — қан ағымы жоқ-өкпенің жоғарғы
жағында. 1-аймақта қан ағымының пайда
болуының тағы бір мысалы-өкпеде систолалық қан
қысымы өте төмен, ауыр қан жоғалтудан кейін
пайда болуы мүмкін адамның тұруы.
Жаттығудың өкпенің әртүрлі бөліктеріндегі қан
ағымына әсері. Тағы да суретке қарай отырып,
жаттығу кезінде өкпенің барлық бөліктеріндегі қан
ағымы артатынын көруге болады. Өкпенің
жоғарғы бөлігіндегі қан ағымының жоғарылауы
700-ден 800% - ға дейін болуы мүмкін, ал өкпенің
төменгі бөлігіндегі ұлғаю 200-300% - дан аспауы
мүмкін. Бұл айырмашылықтардың себебі-жаттығу
кезінде өкпе тамырларындағы қысым өкпенің
жоғарғы жағындағы қан ағымын 2-аймақтан 3-
аймаққа айналдыру үшін жеткілікті түрде
көтеріледі.
Жүрек шығарылымының жоғарылауының өкпе
қан ағымына және ауыр жаттығулар кезінде
өкпе артериясының қысымына әсері
Ауыр физикалық жүктеме кезінде өкпе арқылы қан
ағымы төрт-жеті есе артады. Бұл қосымша қан
ағымы өкпеде үш жолмен қамтамасыз етіледі:
(1) ашық капиллярлардың санын көбейту, кейде үш
есеге дейін;
(2) барлық капиллярлардың кеңеюі және әр
капилляр арқылы қан ағымының жылдамдығын екі
еседен артық арттыру; және
(3) өкпе артериясындағы қысымның жоғарылауы.
Қалыпты адамда алғашқы екі өзгеріс өкпе
тамырларының кедергісін төмендетеді, сондықтан
өкпе артериясындағы қысым максималды физикалық
жүктеме кезінде де өте аз көтеріледі; бұл әсер 38-5
суретте көрсетілген.
Өкпе ісінуі
Өкпе ісінуі дененің басқа бөліктеріндегідей пайда болады. Өкпе
интерстициальды сұйықтығының қысымының теріс диапазоннан
оңға қарай жоғарылауын тудыратын кез келген фактор өкпе
интерстициальды кеңістіктері мен альвеолалардың көп
мөлшерде бос сұйықтықпен тез толтырылуына әкеледі.
Өкпе ісінуінің ең көп тараған себептері:
1. Сол жақ жүрек жеткіліксіздігі немесе митральды қақпақша
ауруы, содан кейін өкпе веноздық қысымы мен өкпе
капиллярларындағы қысымның айтарлықтай жоғарылауы
және интерстициальды кеңістіктер мен альвеолалардың
толтырылуы.
2. Пневмония сияқты инфекциялардан немесе хлор газы немесе
күкірт диоксиді сияқты зиянды заттармен тыныс алудан
туындаған өкпе қан капиллярлары мембраналарының
зақымдануы. Осы факторлардың әрқайсысы плазма
ақуыздарының да, сұйықтықтың да капиллярлардан өкпенің
интерстициальды кеңістігіне де, альвеолаларға да тез ағып
кетуіне әкеледі.
Қорытынды

● Өкпенің көлемі жасқа байланысты
өзгерістер мен басқа да жағымсыз
факторлардың әсерінен өзгеруі мүмкін.
Дұрыс өмір салтын ұстанатын
болсаңыз, өкпенің көлемін ұлғайтып,
денеңізді жақсарта аласыз.
● Денсаулығында ауытқуы жоқ адамның
өкпе тіндері оттегімен уақытылы және
толық қамтамасыз етіледі. Өкпенің
өмірлік сыйымдылығы әдетте өкпенің
жалпы көлемінің төрттен үш бөлігін
құрауы керек. Бұл тек жақсы
генетикалық бейімділікке ғана емес,
сонымен қатар дұрыс өмір салтына да
байланысты.
Пайдаланылған әдебиеттер
АДАМ ФИЗИОЛОГИЯСЫ. Авторы: Х. Қ Сәтбаева, А.А. Өтепбергенов, Ж.Б.
Нілдібаева Үшінші басылым басылым. Алматы 2015 ж.

https://www.brainkart.com/article/Pulmonary-Capillary-Dynamics_19555/#
google_vignette

https://anaesthesiamcq.com/FluidBook/fl4_4.php
1. В.Қ.Қасымбеков «Қалыпты физиология» 2016 ж
2. https://stud.kz/prezentatsiya/id/35171
3. https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%BB%D1%8B_%D2%9B%D2%B
1%D1%80%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D0%BC
Кері байланыс
*Өкпе қанының 1, 2 және 3 аймақтарын
атап беріңіз?
Әдетте өкпеде қай қан ағымы
аймақтары болады?
Өкпе ісінуінің ең көп тараған
себептерін атап беріңіз?

Ұқсас жұмыстар

Қанмен отегінің тасымалдануы

Қан тамыр

Тыныс жолдарының желденуі

ТЫНЫС ЖОЛЫНА

Өкпедегі газ алмасу

Ауа жолдары

Артериялық гипертония, гипертониялық жүрек

Тыныс жүйкелері

Қан тамырларын кеңейтетін дәрілер

Тыныс алу мүшелерінің орналасуы, құрылысы

Пәндер