Бейорганикалық дәрıлıк заттар

Презентация қосу

С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА
УНИВЕРСИТЕТІ

II топ: магний, кальций,
барий, мырыш қосылыстары
I топ: мыс және күміс қосылыстары

Алматы - 2024
Бейорганикалық дәрıлıк заттар

Бейорганикалық дәрıлıк заттар - бұл бейорганикалық қосылыстарға жататын және әртүрлı
этиологияның ауруларын емдеу үшıн қолданылатын дәрıлер тобы.

Дәрıлıк заттардың құрамына кıретıн және бейорганикалық табиғаты бар барлық элементтер
екı топқа бөлıнедı. Олар: макроэлементтер және микроэлементтер.

Д.И.Менделеевтıң химиялық элементтерıнıң периодтық кестесıне
сәйкес бейорганикалық дәрıлıк заттардың жıктелуı:

1) VIII топ: темıр қосылыстары;
2) VII топ: йодтың спирттı ерıтıндıлерı, хлоридтı және бромидтı
қосылыстар(галогенидтер);
3) VI топ: оттек, сутек тотығы, натрий тиосульфаты, тазартылған су;
4) V топ: висмут қосылыстары және натрий нитриты;
5) IV топ: әр түрлı карбонаттар;
6) III топ: бор және алюминий қосылыстары;
7) II топ: магний, кальций, барий, мырыш қосылыстары;
8) I топ: мыс және күмıс қосылыстары.
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
І-топ: Мыс және күмıс қосылыстары

Адам ағзасындағы жалпы мыс мөлшерı 100-150 мг құрайды. Ересектердıң бауырында бıр
кг құрғақ салмаққа орташа есеппен 35 мг мыс бар.

Медицинадағы мыс қосылыстарының ıшıнен мыс сульфаты CuSO₄ * 5H₂O
антисептикалық және тұтқыр зат ретıнде қолданылады (терıнıң күйген бетıн майлау
ерıтıндıсı, көз тамшылары және т.б.). 1-2 г мыс сульфатының дозалары ауыр және улану
белгıлерıн тудырады. Мысты күнıне 10 мг-нан артық қабылдауға болмайды. Себебı, бұл
адамдар үшıн ең жоғары рұқсат етıлген доза.

Мыс сульфатының алу жолдары мен оның химиялық қасиеттерı

Зертханада алу әдıсı:

С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
І-топ: Мыс және күмıс қосылыстары

Өндıрıсте алу әдıсı:

Химиялық қасиетı

Электролиттıк диссоциация:

Алмасу реакциясы:

Еритıн негıздермен реакциясы:

Басқа тұздармен алмасу
реакциясы:
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
І-топ: Мыс және күмıс қосылыстары

Тıрı организмдегı күмıстıң физиологиялық рөлı жеткıлıктı зерттелмеген. Күмıс - ультра
макроэлемент (ағзалардағы мөлшерı - 10⁻¹²% -дан аз). Күмıс ықтимал улы және ықтимал
канцерогендı элемент ретıнде жıктеледı.

Күмıстıң айқын бактерицидтıк, антисептикалық, қабынуға қарсы, тұтқыр әсерı бар. Күмıс -
бұл антибиотиктердıң барлығына ұқсамайтын, оған төзıмдıлıкке ие емес бактериялардың
650 түрıне қарсы әсер ететıн табиғи бактерицидтıк металл. Күмıс көптеген
қарапайымдыларға және тıптı вирустарға қарсы антибиотик әсер етедı.

AgNO₃ күмıс нитраты (лапис); сыртынан қолданылатын тұтқыр және терıнı кетıретıн агент.
Стоматологияда түбıр өзектерıн және тıстердıң кариес қуыстарын оларды толтырар алдында
күмıстеу үшıн қолданады.

С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
І-топ: Мыс және күмıс қосылыстары

Күмıс нитратының
алынуы:

Күмıс нитратының химиялық
қасиеттерı:

С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
ІІ-топ: Магний, кальций, барий, мырыш қосылыстары

I I топтың дәрıлıк заттарына:
- магнийдıң бейорганикалык препараттары (парентералдı тыныштандыратын,
спазмолитикалык, гипотензивтı зат және пероралдı ıш жүргıзетıн (магний сульфаты) зат
ретıнде);
- магний оксидı (антацидтı зат ретıнде);
- кальций (аллергияға қарсы және қан тоқтататын зат ретıнде);
- барий сульфаты (рентген сәулелерıн жıбермеу қабıлетıне байланысты қолданылады);
-мырыш (мырыштың жетıспеуı иммунитеттıң төмендеуıне, шаш өсуıнıң бұзылыстарына,
дерматитке алып келуı мүмкıн) жатады.

Магний - кальций, натрий және калиймен бıрге организмдегı манызды төрт минералдың
қатарына кıредı. Жануарлар мен адамдар магнийдı тағамнан алады. Магнийдıң
қатысуымен 300 астам ферментативтı реакциялар жүредı.
Магнийдıң арқасында жасушалардың құрылымы олардың өсуı, тıндер мен мүшелер
жасушаларының қалпына келуı және жаңаруы кезıнде анағұрлым тұрақты болады. Магний
сүйек құрылымын тұрақтандырады және сүйектерге қаттылық бередı, жүйке импульстарын
беруде маңызды рөл атқарады және жүректıң ырғақты жұмысына қажет, ақуыз бен
нуклеин қышқылдарының метаболизмıне белсендı қатысады.
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
ІІ-топ: Магний, кальций, барий, мырыш қосылыстары

Магний препараттары: магний цитраты C₆H₆O₇Mg, магний оротаты
магний глюконаты (C₅H(C ₁₁₅O
H₇₃)N₂Mg,
₂O₄)₂Mg,
магний лактаты (C₃H₅O₃)₂Mg. Медицинада
олар минералды қоспалар ретıнде организмдегı магний жетıспеушıлıгı мен
гипомагниемияның алдын алу және емдеу үшıн қолданылады. Магний оротаты жүрек
жеткıлıксıздıгıн емдеуде қолданылады.

Магнийдıң химиялық қасиеттерı:

С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
ІІ-топ: Магний, кальций, барий, мырыш қосылыстары

Кальцийдıң 99%-ы гидроксиаппатит түрıнде сүйек тıнıнде, ал шамамен 1%-ы клеткадан тыс
сұйықтықта және жұмсақ тıндерде болады, мұнда кальцийдıң адам ағзасындағы
функционалдық белсендıлıгıнıң негıзıн құрайтын маңызды физиологиялық процестердı
реттеуге қатысады.
Көп жағдайда бұл процестер селективтı кальций каналдарымен - әр түрлı жасушалардың
биологиялық мембраналарының әмбебап компоненттерıмен байланысты.

Кальцийдıң химиялық қасиеттерı:

С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
ІІ-топ: Магний, кальций, барий, мырыш қосылыстары

Барий асқазан-ıшек жолдарының рентгенологиялық зерттеулерıнде радиоконтрасты агент
ретıнде қолданылады, өйткенı ауыр барий атомдары рентген сәулелерıн жақсы сıңıредı.
Барлық еритıн барий тұздары улы болғанымен, барий сульфаты суда ıс жүзıнде ерıмейдı
(және асқазан сөлıнде болатын тұз қышқылында), сондықтан ол улы емес. Ас қорыту
жүйесıн рентгенологиялық зерттеу үшıн пациент ıшıне барий сульфатының («барит
ботқасы») суспензиясын алады, құрамында барий мөлшерı 58,7% құрайды.

Барий сульфатының алу жолдары:

Химиялық қасиеттерı:

С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
ІІ-топ: Магний, кальций, барий, мырыш қосылыстары

Мырыш - организмдегı маңызды элемент. Бұл ақуыз синтезıне, өмıрлıк белсендıлıкке
қажеттı гормондарды өндıруге қажет. Егер денеде мырыш жеткıлıксıз болса, адамның
денсаулығы айтарлықтай нашарлауы мүмкıн.
Мырыш келесı процестерге қатысады: сыртқы түрıн жақсартады; май бездерıн реттейдı;
жараның тез жазылуына ықпал етедı; маңызды гормондардың өндıрıсıн ынталандырады;
қаңқа жүйесı мен тıстердı нығайтады; А дәруменıн сıңıруге көмектеседı, метаболизмдı
жеделдетедı; мидың жұмысын жақсартады; несеп-жыныс жүйесıнıң жұмысына көмектеседı;
дененıң қорғаныс қабıлетıн белсендıредı; жүйке жүйесıн күшейтедı және жүктıлıк кезıнде
әйел денесıн қолдайды.
Мырыштың химиялық касиеттерı:

С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
Қолданылған әдебиеттер

1.Т.Ә.Арыстанова «Фармацевтикалық химия». Бıрıншı басылым. -
Алматы, 2017.
2.Солдатенков А.Т., Колядина И.М., Шендрик И.В. Основы
органической
химии лекарственных веществ. М.: Химия, 2001., 192 с.
3.В.Л. Мещеряков Фармацевтическая химия. – Саратов. – 2016 г., 57
с. Пассет Б.В. Основные процессы химического синтеза
биологически активных веществ. М.: ГЕОТАР-МЕД, 2002 г., 376 с.
4. Беликов В.Г. Фармацевтическая химия, 2007 г., 620 с.
5.Майофис Л.С. Технология химико-фармацевтических препаратов.
Л: Медгиз, 1968., 270 с.
6. Вартанян Р.С. Синтез основных лекарственных средств. М.: МИА,
2004
г.,425с.
7.Патсаев Ә.Қ., Жайлауов С.Ж. «Органикалық химия негıздерı».
Шымкент, 2005, 1-кıтап. – 359 б. 2005, 11-кıтап. -441б., 2005, 111-кıтап. 232б.
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ
С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА
УНИВЕРСИТЕТІ

Назарларыңызға
рахмет!

г. Алматы, ул. Толе би, 94 @kaznmu https://
+7 727 338 70 90 www.facebook.com/KazNMU https://
kaznmu.kz www.youtube.com/kaznmu
kaznmu@kaznmu.kz

Ұқсас жұмыстар

БЕЙОРГАНИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ОРГАНИКАЛЫҚ ЗАТТАР

Физикалық және химиялық қасиеттері

Жасуша құрамы

Түбір белгісі

Қанның функциялары

Клетканың химиялық құрамы туралы ақпарат

ӨСІМДІК ЖАСУШАСЫ МЕН БАКТЕРИЯ ЖАСУШАСЫ

Химиялық заттарды тазалаудың әдістері

Бейорганикалық заттардың жіктелуі

Вакцина антигендер

Пәндер