АДЕКВАТТЫ ТАМАҚТАНУ

Адекватты тамақтану

Қазақ Ұлттық Аграрлық Зерттеу Университеті

«Зооинженерия және тағам өндірісінің технологиясы» факультеті

«Функционалды және арнайы тағайындалған тамақ өнімдерінің технологиясы» пәнінен

Орындаған:Абдрасул Д. Е.

Тобы:ТПП-21-08

Қабылдаған:Муратбекова Қ. М.

Алматы-2024жыл

Адекватты тамактану

Жоспар:

Кіріспе

Адекватты тамақтану

II. Негізгі бөлім

2. 1Адекватты тамақтану

2. 2Тамақтану мөлшері

2. 3Тәуліктік каллория

III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер

ТАМАҚТАНУ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК

Тамақтану организмнің қалыпты жағдайда тіршілік етуін, оның денсаулығын және еңбек ету қабілетін

қамтамасыз ететін маңызды фактор. Тамақтану жайлы ғылымды нутрициология дейді.

Теңестірілген

Адекватты

Қажетті энергия мөлшерінің деңгейі организмдегі негізгі алмасу мен атқаратын жұмыс тәртібіне байланысты энергия шығыны арқылы анықталады. Атқарылатын жұмыс неғұрлым ауыр, әрі тез орындалса, соғұрлым тамақта қоректік заттар мөлшері көп болуы керек. Ал негізгі алмасу дегеніміз стандартты жағдайда жұмсалатын энергия мөлшері.

Адекватты тамактану дегеніміз

Қазіргі кезде баланстанған тамақтану теориясы асқорыту физиологиясы, тағам биохимиясы, микробиология және басқа да облыстардағы жаңа ғылыми зерттеулерге байланысты қайта бағалануға ұшырайды. Асқорытудың жаңа механизмдері ашылды, бөліну тек ішектің қуысында ғана жүріп қоймай, сонымен қатар қорытылудың айтарлықтай көп мөлшері тікелей ішек қабырғасында, оның жасуша мембранасында жүретіні айтылған, бұрын белгісіз ішектің гормоналды жүйесі табылды, ішекте болатын симбиоткиалық микроағзалар және олардың ағзамен байлансы туралы жаңа мәліметтер алынды. Тамақтанудағы жаңа ғылыми жетістіктерге байланысты оның жаңа теориялары мен концепциялары пайда болды.

Адекватты тамақтану теориясы академик А. М. Уголевтың ұсынысы бойынша ашылды (1991) . Бұл теория қайта алынған эксперименталды және клиникалық мәліметтерге сүйене отырып, баланстанған тамақтану теориясының негізгі ережелеріне негізделеді. Ол тағамдық қоспалардың сіңірілунің кейбір механизмдерінің және ағза үшін тағам талшықтарының, ішектің симбиоткалық микрофлорасының, асқорыту мүшелерінде жасалатын және тамақтан пайда болатын гормандар мен гормон тәріздес заттардың мағынасының түсіндірілуінің нәтижелерімен толықтырылған. Бұл факторлар асқорыту, зат алмасу процестерін және ағзаның басқа функцияларын реттейді.

Адекватты тамақтану теориясының негізін төрт негізгі принцип қалайды:

Қолданылатын тамақ адам азғасымен де, оны алып

келетін микроазғалармен де пайдаланылады.

Ағзаға нутриенттердің келіп түсуі олардың тағам өнімдерінен бөлінуі

және қосымша тағам өнімдерін синтездейтін бактериялардың әсер

етуі нәтижесінде қамтамасыз етіледі.

Нормальды тамақтану бек бір емес, ал бірнеше қоректік және

реттегіш заттар ағынымен қамтамасыз етіледі.

Тағамның физиологиялық маңызды компоненттері болып

тағам талшықтары саналады.

Тамақтану мөлшері

Тәуліктік тамақтанудың оптималдық мөлшері анықталған, онда жас ерекшелігі, жыныс, энергия жұмсалу мөлшері т. б. көрсеткіштер есепке алынған. Дені сау адам үшін оптималдық тамақтағы белок, көмірсу, майдың өзара қатынасы 1:1:4 жақын болады. Тамақ заттары жақсы сіңіріліп пайдаланылуы үшін, оның құрамы жануар мен өсімдік тектес болғаны дұрыс. Өсімдік зат көбіне шикі күйінде пайдаланып организмді қажетті витамин, ферменттермен қамтамасыз етеді. Тамақтану режимі мыналарды қамтиды: тамақты қабылдау мезгілдігі, тамақ қабылдау аралығындағы үзіліс, тәуліктік рационға кіретін калорияны бөлу. Төрт мезгіл тамақтану анағұрлым тиімді болып табылады, өйткені асқазанға күш біркелкі түсіп, тамақ шырындарының тағамды толық өңдеп шығуын қамтамасыз етеді.

Тамақты күн сайын белгілі бір мезгілде қабылдау асқазан сөлін неғұрлым шұғыл бөлу рефлексін қалыптастырады. Төрт мезгіл тамақтану кезінде тәуліктік рационды бөлу күн тәртібіне және әдеттенуіне байланысты істеледі. Рационды мынадай тәртіппен бөлу анағұрлым тиімді: таңертеңгі асқа 25%, түстікке 15%, кешкі тамаққа 25%. Ақырғы тамақ қабылдау ұйқыға дейін 2 сағат бұрын болуы тиіс. Түңгі сменада жұмыс істеген кезде кешкі ас күндік рационның 30% болуы тиіс, сонымен қатар тамақты түңгі сменаның екінші жартысына қабылдау көзделеді.

Төрт мезгіл тамақтану былай аталады:

1. Жұмысқа дейінгі Тоқ таңертеңгі ас. Онда күндік та-мақтану құрамының жалпы қуаттылығының 25 - 30 пайызы бар.

2. Жұмыс аралығындағы Же-ңіл, екінші таңертеңгі ас. Онда күндік тамақтану құрамының жалпы қуаттылығының 10 - 15 пайызы бар.

3. Жұмыстан соңғы Тойып ішер түскі ас. Онда күндік та-мақтану

құрамының жалпы қуаттылығының 35 - 40 пайызы бар.

4. Салыстыра алғанда Же-ңіл кешкі ас. Онда күндік та-мақтану құрамының жалпы қуаттылығының 15 -20 пайызы бар. Таңертеңгі ас 9 - 10 сағат

үзілістен кейінгі алғашқы та-мақтану.

Ас мәзірі мынандай болуға тиісті: көкөніс немесе жарма гарнирі бар бір ет, немесе балық тағамы, бір стақан сүт, шай не кофе т. с. с.

Энергия жұмсалу

мөлшеріне

Физиологиялық

ерекшелігіне

Жасына

Жынысына

Тәуліктік каллория

11-13 жас аралығындағы балалар үшін- 2850 кал.

14-17 жас аралығындағы ұл балалар үшін- 3150 кал.

14-17 жас аралығындағы қыз балалар үшін-2750кал.

Студент жастар үшін- 3300 кал.

Студент қыздар үшін- 2800 кал.

Спортсмен әйел адамдар - 3500-4000 кал.

Спортсмен ер адамдар - 4500-5000 кал.

• Қарт аналар үшін- 2000 кал.

• Егде ер адамдар үшін - 2200 кал.

Тамақтанудағы 10 қателік

Бірінші қателік. Тамақты көп жейміз. Бізге күніне 2660 килокалория қажет болса, көбіміз оны 3020-ға жеткіземіз. Егерде Сіз

бес жыл бойы күніне 90 килокалория артық тамақтансаңыз ғана онда салмағыңыз 18 келіге артады екен.

Екінші қателік. Қашанда майлы тамақты жақсы көреміз. Әр адамға күніне 80 грамм ғана май қажет. Біз оның орнына 132 грамм қабылдаймыз.

Үшінші қателік. Қандай тағамды ішіп-жегеніміз жөн, оны таңдап талғай білмейміз. Содан дастарханға не әкелсе, соның бәрін асаймыз.

Төртінші қателік. Әр түрлі сұйық асты көп ішеміз.

Бесінші қателік. Өз уа-қытында тамақтанбаймыз. Дастархан

үстіндегі тамақты тез ішіп, тез жейміз.

Алтыншы қателік. Тәттіні көп жейміз. Қант, конфет, торт, т. б.

асыра ішіп-жейміз.

Жетінші қателік. Тамақты жақсы әзірлеп, дұ-рыс сақтай білмейміз. Біз көбінесе қуырған тағамды, тұзы көп асты дайындаймыз.

Сегізінші қателік. Кешкілік теледидар көріп отырып тамақ ішкенді ұнатамыз.

Ұқсас жұмыстар

Тамақтану концепциялары

Тамақтану теориялары

Науқастың қажеттіліктері

Спортшылардың жарыстар кезінде және кейін тамақтануы

Энергия шығыны

ПАТРОНАЖДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ

Басқарудың психологиялық заңы

Нәрестелердегі гипотрофия

Жыныстық белсенділіктің жоғары деңгейі

Гипотрофияның III - дәрежесі

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz