Тотығу - Тотықсыздану реакцияларына анықтама

Презентация қосу

С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

ТТР-ның дәрілік препараттарды талдаудағы рөлі,клиникалық
зерттеулерде,дәрілік заттар метаболизмінде қолданылуы.
Нүктенің және дененің қарапайым қозғалыстарының кинематикасы

Алматы - 2024
Жоспар:

1. Тотығу-Тотықсыздану реакцияларына анықтама.
2. Перманганатометрия және иодометрия.
3. Медицинадағы маңызы.
4. Тотығу-тотықсыздану процестері табиғат пен ағзаларда маңызы.
5. Тотығу-тотықсыздану реакцияларының дәрілік заттардың уыттылығына әсері
6. Қорытынды.

С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ 2
Тотығу-тотықсыздану реакциялары.

Заттардың құрамындағы атомдардың тотығу дәрежелері өзгере жүретін реакциялар тотығу-тотықсыздану
реакциялары (ТТР) деп аталады. Мұндай реакциялар, міндетті түрде, тотығу мен тотықсыздану процестерінен
құралады және тотықтырғыш пен тотықсыздандырғыштың қатысуымен орындалады.

Тотығу-тотықсыздану реакциялары туралы алғашқы түсініктерді орыс ғалымы Л.В. Писаржевский (1914ж)
енгізген.
Реакция барысында электрондарын беретін атомдар, иондар және молекулалар тотықсыздандырғыш, ал
электрондарды қосып алатын бөлшектер тотықтырғыш болып есептеледі. Реакция барысында
электрондардың берілуі тотығуға, ал электрондардың қосып алынуы тотықсыздануға жатады. Сол себепті
тотығу-тотықсыздану реакцияларының нәтижесінде тотықсыздандырғыш электрондарын беріп, тотығады, ал
тотықтырғыш электрондарды қосып алып, тотықсызданады.

Электрондардың тотықсыздандырғыштан тотықтырғышқа тасымалдануы барысында белгілі бір атомның,
молекуланың немесе ионның тотығу дәрежесі өзгереді және тотығатын заттың тотығу дәрежесі жоғарылайды,
ал тотықсызданатын заттікі - төмендейді.

С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ 3
Перманганатометрия және Иодометрия.
Клиникалық, санитарлы-гигиеналық және соттық сараптау тәжірибелерінде, сол сияқты фармпрепараттарды тексеру істерінде
Перманганатометрия және Иодометриялық әдістер жиі қолданылады.

Перманганатометрия әдісі тотықсыздандырғыштардың ионымен тотығуына негізделген. Тотығу процесін қышқылдық және сілтілік
(немесе бейтарап) ортада жүргізуге болады.

Перманганометрияны келесі мақсаттарда қолданады.

1.Тотықтырғыштарды және тотықсыздандырғыштарды анықтауға;

2.Тотығу-тотықсыздану қасиеттері жоқ заттарды анықтауға;

3.Органикалық қосылыстарды анықтауға.

Сілтілік немесе бейтарап ортада Mn(VII) тотықсызданғанда, түзіледі:

Перманганотометрия әдісі кальцийді, марганецті (II), темірді (II), сутегі пероксидін және нитриттерді анытау үшін, ал медициналық
анализдерде сутегі пероксиді мен магнийдің, лактат пен кальций глюконатының және басқа фармпрепараттардың сапасын
бақылау үшін қолданылады.

С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ 4
Перманганатометрия және Иодометрия.

Иодометриялық анықтауларды да индикаторсыз жүргізуге болар еді, бірақ титрлеу соңында иодтың бояуы өте солғын
болатын болғандықтан, эквиваленттік нүктені анытау қиын, сол себепті иодқа сезімтал ерітінді ретінде крахмалды
қолданған өте қолайлы.
Иодометриялық әдіс пен иондарының арасында жүретін тотығу-тотықсыздану процестеріне негізделген:

Иодометрия әдісін тотықсыздандырғыштарды ерітіндісімен тотықтыру және тотықсыздандырғыштарды
иондарымен тотықсыздандыру үшін қолдануға болады.

Иодометрия әдісі медициналық тәжірибеде несептегі, қан плазмасындағы, он екі елі ішек сұйығындағы диастаза
ферментін анықтау үшін, сол сияқты көптеген фармпрепараттарға (сульфаниламидті, мышьякты, антипирин, анальгин,
витаминдер, пенициллин және т.б.) анализ жасау үшін қолданылады.

С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ 5
Медицинадағы маңызы
Тотығу-тотығсыздану реакциялары
тiрi организмдерде журетiн демалу
және зат алмасу процестерiнiң, шiру
және ашу, сол сиякты жасыл
өсiмдiктердегi фотосинтез
реакцияларының, адам мен
жануарлардың жүйке кызметтерiнiң
негiзiн калайды. Тотығу-
тотығсыздану реакцияларын
шикiзаттар жанғанда, металдардың
коррозиясы және электролиз
процестерi кезiнде де байкауға
болады. Тотығу-тотығсыздану
реакцияларының аркасында
гальваникалық элементтер мен
аккумуляторларда химиялық энергия
электр энергиясына айналады.

С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ 6
Тотығу-Тотықсыздану процестері табиғат пен ағзалардағы қызметі
Тотығу-тотықсыздану процестері табиғат пен ағзаларда мынадай қызметтер атқарады:
1. Жанды ағзалардағы зат және энергия алмасу.
2. Табиғаттағы шіру және ашу.
3. Жасыл өсімдіктердегі фотосинтез реакциясы.
4. Адамдар мен жануарлардың жүйке қызметі.
5. Тотығу-тотықсыздану реакциялары,әсіресе, жанды ағзалар үшін оларда жүретін зат және энергия алмасу процестерінде
маңызды орын алады. Бұл алмасу екі бөліктен тұрады:
6. Күрделі органикалық заттардың қорекпен қабылданатын заттардан синтезделуі немесе пластикалық процестер (анаболикалық
немесе ассимиляция).
7. Күрделі органикалық заттардың қарапайымдау заттарға дейін ыдырауы немесе энергетикалық процестер (катаболикалық
немесе диссимиляция).
8. ТТР анаболикалық та, катаболикалық та процестердің қажетті буыны болып табылады, бірақ олар жанды ағзалар үшін энергия
көзі ретінде қажет. Аэробты жағдайларда (ауа оттегісінің тотықтырғыш атмосферасында) тіршілік жасайтын ағзалар аталған
энергияны жасушалар мен ұлпаларда жүретін тыныс алу процесінің барысында алады. Оның негізін мына тотығу-тотықсыздану
реакциясы құрайды:
О2 + 4Н+ + 4 е → 2 Н2О

Бұл реакция биологиялық жүйелерде сатылап, ферменттердің қатысуымен жүреді.
Метаболизм барысында жанды ағзаларда пайда болатын кейбір уытты заттар ТТР-ның көмегімен ыдырайды. Атап айтқанда, ағза
осындай әдіспен сутегі пероксидінің зиянды әсерінен арылады:

2Н2О2 → 2Н2О + О2
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ 7
Тотығу-Тотықсыздану реакцияларының дәрілік заттардың уыттылығына әсері

Фармпрепараттардың әсерлері, көптеген жағдайларда, тотығу-тотықсыздану реакцияларымен түсіндіріледі.
Көптеген антисептиктер, микробқа қарсы және залалсыздандырушы заттар, мысалы, І2, KMnO4, Н2О2, мыстың,
күмістің, сынаптың тұздары күшті тотықтырғыштарға жатады. Na2S2O3 қосылысының антидот ретінде, уытты
заттарға қарсы қолданылуы оның әрі тотықтырғыш, әрі тотықсыздандырғыш қасиеттерімен тығыз байланысты.

Тотығу-тотықсыздану реакцияларының дәрілік заттардың уыттылығына әсері

-Дәрілік зат алмасу
Тотығу-тотықсыздану реакциялары улы метаболиттердің түзілуіне әкелуі мүмкін, бұл дәрілік бауырдың
зақымдалуына және басқа да жағымсыз әсерлерге ықпал етуі мүмкін.

-Жасушалық тотығу стрессі
Шамадан тыс тотығу-тотықсыздану реакциялары тотығу стрессін тудыруы мүмкін, бұл жасушалық зақым мен
ағзаның уыттылығын тудырады.

-Антиоксидантты қорғаныс механизмдері

Тотығу-тотықсыздану реакцияларын түсіну антиоксиданттық терапия арқылы дәрілік тотығу стресін азайту
стратегияларын әзірлеу үшін өте маңызды.
С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ 8
Қорытынды

Тотығу-тотықсыздану реакциялары адам ағзасындағы дәрілік заттардың алмасуында шешуші рөл атқарады.
Бұл реакциялар әртүрлі препараттардың фармакокинетикасы мен фармакодинамикасына әсер ететін
электрондардың бір молекуладан екіншісіне ауысуын қамтиды. Тотығу-тотықсыздану реакцияларының күрделі
бөлшектерін түсіну клиникалық зерттеулермен айналысатын зерттеушілер, фармакологтар және медицина
мамандары үшін маңызды.

Медицина және фармацияда тотығу-тотықсыздану реакциялары маңызды. Олар көптеген тіршілікке
биохимиялық процесстердің негізінде жатыр. Ағзаның тіршілігі үшін энергия қажет. Биологиялық жүйелерде
энергия көзі болып күрделі органикалық қосылыстардың оттегімен тотығу реакциялары болып табылады.

С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ атындағы ҚазҰМУ 9
С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ

Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Тотығу - тотықсыздану реакциялары

Титриметрлік талдау

Дәрумендер жіктелуі

Витаминдердің адам ағзасы үшін маңызы

Витаминдер тіршіліктің ауыстырылмайтын факторы

Тотығу - тотықсыздану процесі

Тотығу - тотықсыздану реакцияларының түрлері

Кешенді қосылыстардың аналитикалық химиядағы маңызы

Элементтер және олардың тотығу-тотықсыздану қасиеттері

Тотығу – тотықсыздану реакциялары. Электрохимия Электродтар

Пәндер