Табиғаттың болмысы

« БОЛМЫС ЖӘНЕ ОНТОЛОГИЯ »

БОЛМЫС ДЕГЕНІМІЗ-ДҮНИЕДЕ ӨМІР СҮРЕТІННІҢ БӘРІ : МАТЕРИАЛДЫҚ ЗАТТАР ДА, ҚҰБЫЛЫСТАР МЕН ПРОЦЕСТЕР ДЕ, ҚАТЫНАСТАР МЕН БАЙЛАНЫСТАР ДА, ЯҒНИ БӘРІ БӘРІ. «БОЛМЫС » КАТЕГОРИЯСЫН ФИЛОСОФИЯҒА ТҰҢҒЫШ ЕНГІЗГЕНДЕРДІҢ БІРІ ЕРТЕДЕГІ ГРЕЦИЯ ФИЛОСОФЫ ПАРМЕНИД БОЛДЫ.

БОЛМЫСТЫҢ НЕГІЗГІ ФОРМАЛАРЫ:

Заттар процестер болмысы, ал бұлардың өзі біртұтас табиғат болмысы және адамның қолымен жасалған заттар мен процестер болмысы болып екіге бөлінеді .

Адам болмысы, бұл да заттар дүниесіндегі адам болмысы және таза адамдық болмыс болып бөлінеді .

Рухани болмыс бұл жеке адамның рухани болмысы және объективтендірілген рухани болмыс болып жіктелінеді .

Әлеуметтік болмыс, бұл жеке адам болмысы мен қоғамдық болмыстан тұрады .

идеалдылық

материалдық

Болмыс

“Бірінші табиғат”

“Екінші табиғат”

Адам болмысы

Субъективтік рух

Объективтік рух

Әлеуметтік болмыс

СУБСТАНЦИЯ-ДҮНИЕДЕГІ БАРЛЫҚ НӘРСЕЛЕРДІҢ БАСТАПҚЫ МӘНІНІҢ ПАЙДА БОЛУ НЕГІЗІН ТҮСІНДІРЕДІ.

«Болмыс» - болу деген сөзден шыққан. Бүкіл болып тұрған дүниені оның заттарын, қалпын, құбылысын бейнелейді . Философияда болмыс ұғымы ең алғаш дара ұғым . Гегель болмысының мазмұны өте кедей және дара деп айтқан, оның негізгі белгісі бір нәрсенің болып тұрғанын көрсетеді, бұл сөздің қарама-қарсы тұрған анықтамасы болмайтындықтан, бұл нәрсенің жоқтығын көрсететін сөз .

САПАСЫНА ҚАРАЙ БОЛМЫСТЫҢ БІРНЕШЕ ТҮРІН АЖЫРАТАМЫЗ :

Табиғаттың болмысы

Адам болмысы

Идеалды, рухани нәрсенің болмысы

Қоғамдық болмыс

ИДЕАЛДЫ, РУХАНИ БОЛМЫС ЕКІГЕ БӨЛІНЕДІ:

индивидуальдық - жеке адаммен байланысты болмыс, Бұл адамның сезімі, ойы, өнер, дін және ғылым саласында іс- әрекеттері

обьективтіленген рухани болмыс - бұл адамнан тыс өмір сүретін кітаптар, ғылыми жаңалыќтар, өнердің шығармалары .

ҚОҒАМДЫҚ БОЛМЫС -

қоғамның материалдық өмірі біріншіден бүкіл адамның өндіріс саласындағы іс - әрекеттері,

екіншіден - бұл мемлекеттік өмір саясат және әр түрлі әлеуметтік арақатынастар.

АДАМ БОЛМЫСЫ

философия үшін өте маңызды мәселе, өйткені негізінде философия жақтан адам мәселесімен айналысады және басқа ғылымдар үшін белгілі дүние танымдылық методологиялық тұрғыны ұсынады.

Онтология (гр. ontos - болмыс, logos - ілім) - философия ғылымының саласы; әлемдегі заттардың фундаменталды мәні (мысалы, саналылар бар ма) табиғатын айқындаумен айналысатын философияның (және метафизиканың) бөлімі.

Онтология терминін алғаш енгізген (1613) неміс философтары Р. Гоклениус пен Х. Вольф. Бұл философтардың пікірінше Онтология адамның шынайы дүниемен байланысын түйсікпен емес материалды болмыстан бөлек тұратын ақыл-парасат, абстракциялық рух арқылы таниды. Олар Онтология бүкіл дүниенің (оның ішінде субстанция, кеңістік пен уақыт, т. б. ) негізі мен мәнін болмыстағы алуан түрлі құбылыстардың себебін, дамуын түсіндіретін бірден-бір ғылым деп санады.