Ақмола облысы демократиялық төңкерісі және оның Қазақстанға әсері

Презентация қосу

Қазақстан тәуелсіздік жолында:
ұлттық мемлекеттік құрылыс
идеялары.
ТФП20-012-
XX ғасыр басында қазақ өлкесі 6 облыстан тұрды:
1к
1. Қазақстанның ХХ ғ.
басындағы әлеуметтік- Түркістан генерал-губернаторлығы
экономикалық жағдайы. (Орталығы – Ташкент)
● Сырдария облысы
2. Қазақ интеллигенциясының ● Жетісу облысы
қалыптасуы және қызметі.

3. 1916 жылғы ұлт-азаттық Дала генерал-губернаторлығы
қозғалыс
(Орталығы - Омбы)
4.Ақпан буржуазиялық- ● Ақмола облысы
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері ● Семей облысы
● Орал облысы
5.І-жалпықазақтық съезд және ● Төрғай облысы
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
ТФП20-012- 1897 жылы өлкеде халықтың саны
4147,8 мың адам, оның ішінде
1к қазақтар 3354 мың, 1915 жылы
1. Қазақстанның ХХ ғ. 4205,2 мың, ал 1917 жылы- 3615,1
басындағы әлеуметтік-
экономикалық жағдайы.
мың адам болды. Сонымен, осы
жылдар ішінде қазақтар саны
небәрі 231 мың адамға, яғни 6,8
2. Қазақ интеллигенциясының пайызға өскен. Қорытындысында
қалыптасуы және қызметі.
өлке халқының құрамындағы
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық қазақтардың үлес салмағы 1897
қозғалыс жылғы 81,7 пайыздан 1917 жылғы
59,8 пайызға дейін кеміп кетті.
4.Ақпан буржуазиялық-
демократиялық төңкерісі және Қазақтар арасындағы
оның Қазақстанға әсері демографиялық жағдайдың
нашарлауы, бірінші кезекте оның
5.І-жалпықазақтық съезд және табиғи өсуінің төмен болуымен
Алаш партиясының құрылуы. түсіндіріледі.
Қоқан автономиясы
ТФП20-012- Қазақтардың 1916 жылғы көтерілісінің зардаптары да
1к ерекше келеңсіз роль атқарды. Көтерілісті патшаның
1. Қазақстанның ХХ ғ. жазалау отрядтары басып, жаныштап сол кезде осы ұлт-
басындағы әлеуметтік- азаттық қозғалысқа қатысушылар ғана емес, сонымен
экономикалық жағдайы.
қатар бейбіт тұрғындар да мыңдап қаза тапқан еді.
Қазақтардың едәуір бөлігі империя шегінен Қытайға,
2. Қазақ интеллигенциясының
қалыптасуы және қызметі.
Туркияға және басқа елдерге үдере көшіп кетті. 1916
жылы Жетісу облысынан ғана шетелге 150 мыңға жуық
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық қазақ көшіп кетті.
қозғалыс

4.Ақпан буржуазиялық-
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері

5.І-жалпықазақтық съезд және
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
Халық өсімі Столыпиннің аграрлық реформасынан кейін қоныс
ТФП20-012- аударушылардың жаппай келуінен арта тусті. XX ғ. басында Қазақ
1к өлкесінде құрылған «Қоныстандыру қоры» қазақтардың жерін тартып
алып, қоныстанушыларға берумен айналысты. Қаладағы ірі әлеуметтік
1. Қазақстанның ХХ ғ.
басындағы әлеуметтік-
топ-сауда буржуазиясы (20,3%), одан кейін жұмысшылар мен
экономикалық жағдайы. қызметкерлер (33,1%).

XIX ғ. соңы - XX ғ. басында өлкеде 19 жаңа қала болды. Ақмола
2. Қазақ интеллигенциясының
қалыптасуы және қызметі. облысындағы ұсақ қалалар саны – 20. 1897 жылғы тұңғыш халық санағы
бойынша: Оралда -36446, Верныйда –22744, Семейде – 20216,
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық Қостанайда – 14175 адам тұрған.
қозғалыс Қала халқының көбеюі жолдары:
1.Қоныстанушылардың көптеп келуі.
4.Ақпан буржуазиялық-
2.Жатақтар санының артуы.
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері 3.Ішкі демографиялық өсім.
4.Сауда қатынасының дамуы.

5.І-жалпықазақтық съезд және
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
ТФП20-012-
1к
1. Қазақстанның ХХ ғ.
басындағы әлеуметтік-
экономикалық жағдайы.

2. Қазақ интеллигенциясының
қалыптасуы және қызметі.
1905-1907 жылдардағы революция патша үкіметі жалпы
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық
қозғалыс алғанда аграрлық мәселедегі және соның ішінде қоныс
аудару мәселесіндегі тактикасын өзгертуге мәжбур етті.
4.Ақпан буржуазиялық- Патша үкіметі ауыл шаруашылығын елдің капиталистік
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері жолмен дамуына бейімдеу бағытын ұстап, қала мен село
буржуазиясынан тірек іздей бастады. Муның өзі 1906
жылғы 9 қарашадағы указбен және 1910 жылғы 14
5.І-жалпықазақтық съезд және
Алаш партиясының құрылуы.
маусымдағы заңмен бекітілген Столыпиннің аграрлық
Қоқан автономиясы саясатынан айқын көрініс тапты.
ТФП20-012-
1к 1907 жылғы 1 қантардан бастап үлесті жер үшін сатып алу
1. Қазақстанның ХХ ғ. төлемдерінінің күші жойылды, оларды шаруалар қауымнан
басындағы әлеуметтік- шыққан кезде төлеуге тиіс еді. Осы арқылы шаруалардың
экономикалық жағдайы.
бұрынғы қоныстанған жерлерінен еркін кетуі үшін ең басты
шектеу алып тасталды. Жарлық «ортақ үлестегі учаскелерде
2. Қазақ интеллигенциясының
қалыптасуы және қызметі.
жеке иелікке көшетін жекелеген үй иелерінің меншігін
нығайтып, қауымнан еркін шығу құқығын» жариялады. Сөйтіп,
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық Столыпиндік аграрлық реформа қауым мүшелері –
қозғалыс
шаруаларды азат етті және олардың көшіп-қонуына еркіндік
4.Ақпан буржуазиялық- берді: жерді пайдалану құқығын беріп, қоныс аударушылардың
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері жаңа орында сәтсіздікке ұшыраған жағдайда туған жерінде
қайтып оралу мүмкіндігін шектеді.
5.І-жалпықазақтық съезд және
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
ТФП20-012-
1к
1. Қазақстанның ХХ ғ.
басындағы әлеуметтік-
экономикалық жағдайы.

2. Қазақ интеллигенциясының
қалыптасуы және қызметі.
Егер 1893 жылы мен 1905 жыл аралығында,
яғни 12 жылда Россиядан қоныс
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық аударғандар үшін қазақтардан 4,074170
қозғалыс десятина жер алынса, одан кейінгі жеті
жылда (1906-1912 жж.) 17 миллионнан
4.Ақпан буржуазиялық- астам десятина жер тартып алынды. Қоныс
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері
аударудың басыбайлылық әдісі шаруаларды
қатты күйзеліске ұшыратты. 1917 жылға
дейін Қазақстанның 45 миллион десятина
5.І-жалпықазақтық съезд және жеріне ие болған көшіп келгендердің саны
Алаш партиясының құрылуы. 1,5 миллионға жетті.
Қоқан автономиясы
ТФП20-012-
1к
1. Қазақстанның ХХ ғ. Облыстардағы қазақтардың улесі:
басындағы әлеуметтік-
экономикалық жағдайы. 1. Ақмола облысы – 36,6%
2. Семей облысы - 73%
2. Қазақ интеллигенциясының
қалыптасуы және қызметі. 3. Жетісу облысы – 60,5%
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық 4. Сырдария облысы – 63,3%
қозғалыс
5. Төрғай облысы – 58,7%
4.Ақпан буржуазиялық-
демократиялық төңкерісі және 6. Орал облысы – 56,9%
оның Қазақстанға әсері

5.І-жалпықазақтық съезд және
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
ТФП20-012- Қазақ ұлт зиялыларының қалыптасуы — XIX ғасырдың екінші жартысы — XX
ғасырдың басында Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық және саяси дамуында
1к болған өзгерістер қазақ халқының рухани өміріне терең әсер етті.
Саяси, экономикалық экспансиямен қоса, құлдыққа салушылардың мәдениеті
1. Қазақстанның ХХ ғ.
басындағы әлеуметтік- күштеп танылды.Патша өкіметінін кертартпа саясаты халыққа білім беру саласынан
экономикалық жағдайы. мейлінше айқын анғарылады. Отаршыл билік қазақ халкының мүдделері мен
құқықтарын елемей, онын рухани дамуын тежеді. Қазақстанның әлеуметтік-
экономикалық және саяси өмірінде қарастырылып отырған кезенде орын алған соны
2. Қазақ интеллигенциясының құбылыстар қазақ қоғамының қоғамдық санасындағы елеулі өзгерістерге әкеп соқты.
қалыптасуы және қызметі. Мұндай елеулі өзгерістер ұлттық сана-сезімді оятуға жағдай жасады, қазақ
қоғамында жаңа идеялардың, ой-пікірлер мен көзқарастардың қалыптасуын анықтап
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық берді. Мәдениет тұрғысынан алғанда, дәуірдің жаңалыктары ең алдымен еуропалық
қозғалыс өркениетті, жаңа құндылықтарды бастапқыда әлеуметтік үстем топ өкілдерінің,
адамдардын шағын тобының меңгеруі орын алғанынан көрінді. Ұлттық зиялылардың
4.Ақпан буржуазиялық-
қалыптасу жолы бірдей болған жоқ, күрделі және ұзаққа созылған үрдіс болды. Бұл
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері жағдайдың халық шаруашылығында да, мәдениетте де мамандар санының өсуінен
көрінгені күмәнсіз. Оның барысын отаршылдық режим жағдайлары, патша өкіметінің
бағындырылған халық жөніндегі кемсітушілік саясаты тежеп отырды. Дегенмен XIX
5.І-жалпықазақтық съезд және ғасырдың аяғы — XX ғасырдың басы халықтың интеллектуалдық күштері
Алаш партиясының құрылуы. дамуындағы жаңа кезен болып табылады.
Қоқан автономиясы
Революцияға дейін Қазақстанда мұсылман мектептері мен медреселерде, не «орыс-
ТФП20-012- қазақ», «бұратаналық», ауылдық мектептерде оқып, бастауыш білім алуға болатын
еді. Мұсылман мектептері мен медреселері байырғы ұлттардың балаларына білім
1к және тәрбие берудің негізгі, ал Ресейдің отарлауы басталғанға дейін бірде-бір
буындары болды. Бұл мектептер мен медреселердің басты мақсаты діни білім беру
1. Қазақстанның ХХ ғ. болғанымен, олардың оқу бағдарламаларында зайырлы пәндердің де елеулі орын
басындағы әлеуметтік- алғанын атап өткен жөн. Оқыту және тәрбиелеу әдістерінің қаншалықты
экономикалық жағдайы. жетілдірілмегеніне қарамастан, бұл мектептер мен медреселер мешіттің ғана емес,
сонымен қатар қоғам мен мемлекеттің де мүдделеріне қызмет етті.

2. Қазақ интеллигенциясының
қалыптасуы және қызметі.

3. 1916 жылғы ұлт-азаттық
қозғалыс

4.Ақпан буржуазиялық-
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері

5.І-жалпықазақтық съезд және
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы Жүсіпбек Аймауыто Халел Досмұхамедов
в
Медреселердің оқу
ТФП20-012-
бағдарламалары
1к Медреселердің оқу бағдарламаларына пәндердін
мынадай топтамалары енгізілді: 1) араб тІлі,
1. Қазақстанның ХХ ғ.
басындағы әлеуметтік- грамматика, морфология, синтаксис, этимология, араб
экономикалық жағдайы. риторикасы, араб тарихы, Құран оқу туралы ғылым
және ғылыми-мәдени пікірсайыстар; 2) дін ілімі мен
зантану — Құранның мазмұны мен маңызы, құқық, діни
2. Қазақ интеллигенциясының ережелер, мұраны болу тәртібі туралы ілім, зантану
қалыптасуы және қызметі. негіздері; 3) философия, логика, математика,
география, астрономия, химия және жаратылыстану
ғылымдары. Отарлау кезеңінде, әсіресе XIX ғасырдың
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық
қозғалыс аяғы - XX ғасырдың басында өкімет орындары
мұсылман мектептерінің өміріне араласпау туралы сөз
жүзінде мәлімдей отырып, орыс-бұратана ұлттар Сәкен Сейфуллин
4.Ақпан буржуазиялық-
демократиялық төңкерісі және мектептері желісін кенейту және басқа да шаралар
оның Қазақстанға әсері арқылы медреселерде оқитын балалар санын азайтуға
қол жеткізді. Патша өкіметі жаңа әдіспен оқытатын
мұсылман мектептерінің қызметін бейтараптандыру
5.І-жалпықазақтық съезд және жөнінде белсенді шаралар қолданды, олар қазақ
Алаш партиясының құрылуы. халқының арасында исламшылдық және түрікшілдік
Қоқан автономиясы идеяларды тарату жөніндегі қамалдар деп
қарастырылды.
Дәстүрлі мектептер
ТФП20-012- Дәстүрлі мектептердегі оқуды бітіргеннен кейін қазақтар өз балаларын шәкірттерді жана әдіспен

1к оқытатын Уфадағы «Ғалия», Орынбордағы «Хусаиния», Троицкідегі «Расулия», «Уазифа»
сияқты ірі медреселерге оқуын жалғастыруға жіберетін. Басқаларымен салыстырғанда, «Ғалия»
медресесінде мына пәндер: шығыс тілдері, логика, философия, тарих, математика, география,
1. Қазақстанның ХХ ғ. орыс тілі, адам физиологиясы оқытылатын. Бұл медресенің қабырғасында 300-ден астам қазақ
басындағы әлеуметтік- баласы білім алды. Олардың арасында қазақтың белгілі зиялылары, жазушылар
экономикалық жағдайы. Бейімбет Жармағамбетұлы Майлин, М. Жұмабаев, педагог-ақын Т. Жомартбаев, М. Оразаев, Н.
Манаев, Ж. Тілепбергенов, М. Тұрғанбаев, Ғ. Қайыров, Ә. Сұлтанов және басқалар бар.
Медресенің тәрбиеленушілері озық демократиялық идеялардың ықпалына түсті. Олар ескі
2. Қазақ интеллигенциясының оқыту әдістеріне, артта қалушылық пен надандыққа қарсы шықты. Шәкірттер арасында ұлтты
қалыптасуы және қызметі. түлету, өз елінің тарихын,әдебиеті мен тілін оқып-үйрену, зерттеу идеялары кен таралды.
«Ғалия» медресесінің қазақ шәкірттері жастарды әдебиетке тарту мақсатымен 1916 жылдан
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық қолжазба «Садақ» журналын шығарып тұрды. «Садақ» журналы апта сайын шығарылды, оның
қозғалыс редакторлары сол жылдары медреседе оқып жүрген Бейімбет Жармағамбетұлы Майлин мен Ж.
Тілепбергенов болатын. «Садақ» журналы елді жаңғыртуды қазақ әдеби тілін дамыту, ұлттық
әліпбиді қалыптастыру, ана тілінде оқулықтар шығару проблемасымен ұштастырды. Елдің көзін
4.Ақпан буржуазиялық- ашып, рухани түлеуге үндеген озық ойлы жас зиялы азаматтардың соны- на түскен полициялық
демократиялық төңкерісі және бақылаудық құпия хабарында былай деп жазылған: «Олар қазақ тілінде теріс бағытта
оның Қазақстанға әсері шығарылған, Уфада басылған кітапшаларды әкеліп, халық арасында таратады. Кітапшалар
арасынан:«Оян, қазақ!», «Тұр, қазақ!» және «Маса» мысалдар жинағы мәлім, аталған
басылымдарда қырғыздардың (қазақтардың) құқықсыз ауыр жағдайы туралы айтылады,
5.І-жалпықазақтық съезд және аграрлық мәселе қозғалып, қазақтардың пайдалануындағы жер мөлшерінің тарылтаны
Алаш партиясының құрылуы. көрсетіледі».
Қоқан автономиясы
1916 жылғы Қазақстандағы ұлт-азаттық көтеріліс

ТФП20-012- — 1916 ж. шілде айының бас кезінде пайда
болды. Көтеріліс отаршылдыққа қарсы сипатта
1к болды. Өлкені талауға салу Бірінші дүниежүзік
соғыс жылдарында бұрынғысынан да жеделдете
1. Қазақстанның ХХ ғ. жүргізіләп, ауқымды сипат алды. Қақақ
басындағы әлеуметтік- даласынан арзан бағамен орасан көп мөлшерде
экономикалық жағдайы. мал сатып алынды. Патша армиясы үшін киіз үй
мен бұйымдар жиналды. Салық мөлшері өсіп,
соғыс салығы енгізілді, мемлекеттік заемдар
2. Қазақ интеллигенциясының таратылды, баж салығын төлеу міндеттелді,
қалыптасуы және қызметі. жергілікті халық соғысқа арналған жүктерді
теміржол стансысына тасып жеткізуге мәжбүр
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық болды.
қозғалыс
Көтерілістің шығу себебі әлеуметтік-
4.Ақпан буржуазиялық- экономикалық және саяси сипаттағы факторлар
демократиялық төңкерісі және еді. Яғни отарлық езгінің соғыс кезінде барынша
оның Қазақстанға әсері күшеюі, жерді тартып алу, орыстандыру саясаты
және т.б. Көтерілістің басталуына патшаның 1916
ж. 25 маусымда армияның қара жұмысына
5.І-жалпықазақтық съезд және Түркістан өлкесінің және ішінара Сібірдің 19-дан
Алаш партиясының құрылуы. 43-жасқа дейінгі ер-азаматтарын шақыру
Қоқан автономиясы
жөніндегі жарлығы түрткі болды.
ТФП20-012- Көтерілістің негізгі себептері Көтерілістің қозғаушы күші Көтерілістің барысы

1к 1916 жылғы 25 маусымдағы Өлкенің жекелеген жерлерінде 1916 жылғы 25 маусымдағы
патша Жарлығы бойынша қара ғана феодалдар мен патша үкіметінің «Түркістан
жұмысқа 19 –дан 43 жасқа клерикалық элементтер мен Дала өлкесінен 19-43 жас
1. Қазақстанның ХХ ғ. дейінгі еңбекке жарамды көтеріліске басшылықты өз аралығындағы 500 мың
басындағы әлеуметтік- барлық ер адамдар алынуға қолдарына түсіріп алды. Тұтас адамды қара жұмысқа алу
экономикалық жағдайы. тиіс болатын алғанда Қазақстандағы 1916 туралы» жарлығы халықтың
жылғы көтерілістің қозғаушы шыдамын тауысып, оларды
күші халық бұқарасы болды отарлау езгісі мен
ортағасырлық қанауға қарсы
2. Қазақ интеллигенциясының көтерілуіне түрткі болды
қалыптасуы және қызметі.

3. 1916 жылғы ұлт-азаттық
қозғалыс
Шілденің басында қазақ даласында көп кешікпей
4.Ақпан буржуазиялық- қарулы көтеріліске айналған стихиялық бас көтерулер
демократиялық төңкерісі және басталды. Ол біртіндеп ұйымдасқан сипат алды:
оның Қазақстанға әсері Торғай мен Жетісуда оның танылған жетекшілері
А. Иманов, Ә. Жанкелдин, Т. Бокин, Б. Әшекеев, Ө.
Саурықов басшылық еткен ірі ошақтары пайда
болды(Режиссер Моисей Левиннің Ленфильм
5.І-жалпықазақтық съезд және
киностудиясында түсірілген «Амангелді Иманов»
Алаш партиясының құрылуы.
кинофильмінен үзінді көрсету).
Қоқан автономиясы
ТФП20-012- Қазақ қоғамында патша жарлығы мен көтеріліске деген көзқарас бір мәнді
болған жоқ: бай-феодалдардың бір бөлігі, жергілікті әкімшіліктің кейбір
1к шенеуніктері патша жарлығын қолдап, оны орындауға шақырды. Қазақ
интеллигенциясының кейбірі (Бокин, Ниязбеков, Жүнісов) жарлыққа қарсы
1. Қазақстанның ХХ ғ.
шығып, оны орындауға қарсыластық көрсетуге шақырса, «Қазақ» гәзеті
басындағы әлеуметтік-
экономикалық жағдайы. төңірегіндегі зиялылар (Ә. Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынұлы, М. Дулатов
және т.б.) күші басым үкіметке қарсы шығудың халықты қырғынға
ұшыратарын ескертіп, сабыр сақтауға шақырды.
2. Қазақ интеллигенциясының
қалыптасуы және қызметі. Қазақ даласында патша жарлығына көзқарас әртүрлі болды

3. 1916 жылғы ұлт-азаттық
қозғалыс

4.Ақпан буржуазиялық-
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері

5.І-жалпықазақтық съезд және
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
ТФП20-012-
1к
1. Қазақстанның ХХ ғ. Патша жарлығын қолдады Қара жұмысқа барудан бас Халықты сабырлыққа
басындағы әлеуметтік- тартып, халықты шақырды
экономикалық жағдайы. көтеріліске шақырды

Феодалдық басшы топтар, Революцияшыл топ өкілдері Либералдық-демократиялық
2. Қазақ интеллигенциясының жергілікті әкімшілік зиялылар
қалыптасуы және қызметі.

3. 1916 жылғы ұлт-азаттық
қозғалыс Феодолистер, болыстық Т.Рысқұлов, Ә.Жангелдин, Ә. Ә.Бөкейханов, А.Байтұрсынов,
басқармалар, патшаның Майкотов, С. Сейфуллин, М.Дулатов
4.Ақпан буржуазиялық- қолшоқпарлары Т.Бокин, С. Меңдешов, Б.
Алманов
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері

5.І-жалпықазақтық съезд және
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
Қозғалыстың негізгі
ТФП20-012- орталықтарына Жетісу, Торғай,
Орал облысы мен Бөкей Ордасы,
1к Маңғыстау, Ақтөбе облыстары
болды. Майдан жұмысына қазақ
1. Қазақстанның ХХ ғ. жастарын алу туралы жарлық
басындағы әлеуметтік- қазақ халқының зор наразылығын
экономикалық жағдайы.
тудырды. Елде болыстық
басқармаларды талқандау, ауыл
старшындарын, қатыгез,
2. Қазақ интеллигенциясының
қалыптасуы және қызметі. жағымсыз байларды өлтіру, ірі
феодалдардың иеліктеріне
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық
шабуыл жасау, жер сату
қозғалыс жөніндегі құжаттарды, алым-
салық қағаздарын жою, патша
4.Ақпан буржуазиялық- әскерімен қақтығыс сияқты ашу-
демократиялық төңкерісі және ыза әрекеттері кең орын алды.
оның Қазақстанға әсері Сойыл, кетпен, шалғы, орақ,
мылтық, қылышпен қаруланған
ел адамдары байлардың
5.І-жалпықазақтық съезд және ауылдарын өртеп, малдарын
Алаш партиясының құрылуы. айдап әкетуі жиілей түсті.
Қоқан автономиясы
Ақпан төңкерісі — 1917 жылғы 27 ақпанда (12 наурыз) Ресей империясында
патша үкіметін құлатып, елде буржуазиялық-демократиялық республика
ТФП20-012- орнатқан төңкеріс. Ақпан төңкерісінің жеңісі саяси жүйенің жоғарғы сатысы —
1к республикалық құрылысқа көшуге жағдай туғызумен қатар отаршыл жүйенің
күш-қуатын әлсіретуге де мүмкіндік берді. Ақпан төңкерісі нәтижесінде ресми
1. Қазақстанның ХХ ғ. билікті қолына алған Мемлекеттік Думаның шешімімен құрылған
басындағы әлеуметтік- Уақытша үкімет қазақ халқының 1916 жылы өзін-өзі билеуге құқықты
экономикалық жағдайы. болғандығын мойындады. 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліске
қатысқандарды жазалау экспедицияларының әрекеттері тоқтатылды. Ақпан
төңкерісінің жеңісінің ең маңызды нәтижесі бұрынғы Ресей империясы
2. Қазақ интеллигенциясының аумағында кең көлемде саяси бостандықтар орын алып, бүкіл қоғамдық
қалыптасуы және қызметі. өмірдің демократиялануы болды.

3. 1916 жылғы ұлт-азаттық
қозғалыс

4.Ақпан буржуазиялық-
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері

5.І-жалпықазақтық съезд және
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
ТФП20-012-
1к
1. Қазақстанның ХХ ғ.
басындағы әлеуметтік-
экономикалық жағдайы.

2. Қазақ интеллигенциясының
Уақытша үкімет Ресей империясының Қазақстан сияқты отар аймақтарында кадеттерден,
қалыптасуы және қызметі.
эсерлерден және өзінің саяси бағытын жүзеге асыруға сенімді деп табылған қазақтың ұлттық-
демократиялық интеллигенциясының жекелеген өкілдерінен өлкелік, облыстық және уездік
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық комиссарларын тағайындады. Мысалы, Ә.Бөкейханов Уақытша үкіметтің Торғай облысындағы,
қозғалыс М.Тынышбаев Жетісу облысындағы комиссарлары болып тағайындалса, М.Шоқай, А.Бірімжанов
, А.Кенесарин Түркістан өлкесі мен Торғай өңіріндегі Уақытша үкіметтің жергілікті органдарында
жауапты қызметтер атқарды. Қазақстанның облыс, уезд орталықтарында Уақытша үкіметтің
4.Ақпан буржуазиялық- жергілікті органдары — атқару катеттер, коалициялық катеттер, азаматтық катеттер жүйесі
демократиялық төңкерісі және қалыптасты. Олар негізінен жергілікті орыс буржуазиясының, кәсіпкерлердің, банкирлердің
оның Қазақстанға әсері өкілдерінен құрылып, кадеттердің, эсерлердің және соларға жақын саяси партиялар мен
қозғалыстардың мүшелері болды. Уақытша үкіметтің өлкедегі ұлттық тірегі 1917 жылғы наурыз
айынан құрыла бастаған қазақ және мұсылман катеттері болды. Олар негізінен сол жылғы шілде
айында қазақтың ұлттық Алаш партиясын ұйымдастырған Ә.Бөкейханов басқарған ұлттық-
5.І-жалпықазақтық съезд және демократиялық интеллигенцияның жетекшілігімен құрылды.
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
ТФП20-012-
1к
1. Қазақстанның ХХ ғ.
басындағы әлеуметтік-
экономикалық жағдайы.

2. Қазақ интеллигенциясының
қалыптасуы және қызметі.

3. 1916 жылғы ұлт-азаттық
қозғалыс

4.Ақпан буржуазиялық-
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері

5.І-жалпықазақтық съезд және
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
Ақпан төңкерісі жеңіске жетісімен
ТФП20-012- ұлттық-демократиялық қозғалыс
1к (1917 жылы шілдеден —
Алаш қозғалысы) басшыларының
1. Қазақстанның ХХ ғ. халыққа ұсынған саяси
басындағы әлеуметтік- бағдарламасы жалпы алғанда
экономикалық жағдайы. түбірлі түрде Уақытша үкіметтің
және оның саяси тірегі болған
кадеттер партиясының ел
2. Қазақ интеллигенциясының басқарудағы бағытына қайшы
қалыптасуы және қызметі. келген жоқ. Сондықтан да ұлттық-
демократиялық интеллигенция
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық
басшылары Уақытша үкіметке
қозғалыс қайшы келетін жолды ұстаған
кеңестерге әуел бастан-ақ оң
көзқараста болмады, олардан өз
4.Ақпан буржуазиялық-
іргесін қашығырақ салды. Кейінірек,
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері Кеңестер жаппай құрылып,
Уақытша үкіметке ашық қарсы шыға
бастаған кезде қазақтың ұлттық-
демократиялық қозғалысы күрделі
5.І-жалпықазақтық съезд және
жағдайға душар болды.
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
Қосөкіметтілік өзінің дүниеге келуі арқылы 1917 жылы Ақпан
ТФП20-012- төңкерісінің ішкі қайшылықтарын бейнеледі, елдің қоғамдық-
1к саяси өмірінің тұрақсыз екенін көрсетті. Мұндай жағдай ұзаққа
созылмайтын еді: ерте ме, кеш пе, қосөкіметтілік жойылып,
барлық билік буржуазия мен оның одақтастарының мүддесін
1. Қазақстанның ХХ ғ.
басындағы әлеуметтік- қорғайтын Уақытша үкіметтің немесе 1917 жылғы көктемде
экономикалық жағдайы. әлеуметтік және ұлттық езгінің ауыртпалығын көтерген халықтың
басым көпшілігі жұмысшылар мен шаруалардың айтарлықтай
бөлігінің сеніміне ие болған Кеңестердің қолына көшуге тиіс еді.
2. Қазақ интеллигенциясының Ақырында Ақпан төңкерісінен басталған саяси тұрақсыздық
қалыптасуы және қызметі. Қазан төңкерісіне ұласып, Уақытша үкімет биліктен тайдырылды.

3. 1916 жылғы ұлт-азаттық
қозғалыс

4.Ақпан буржуазиялық-
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері

5.І-жалпықазақтық съезд және
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
ТФП20-012-
1к Бірінші жалпықазақ съезі - 1917 жылы 21-26 шілде аралығында Ақмола,
Семей, Торғай, Орал, Жетісу, Сырдария, Ферғана облыстарынан және
1. Қазақстанның ХХ ғ.
басындағы әлеуметтік- Бөкей ордасынан 20-дан астам қазақ өкілдерінің қатысуымен Орынбор
экономикалық жағдайы. қаласында өткен сиез. Ол Х.Досмұхамедұлының төрағалығымен,
А.Байтұрсынұлының, Ә.Көтібаровтың, М.Дулатовтың, А.Сейітовтың
хатшылығымен өтті. Бірінші жалпықазақ сиезінің күн тәртібіне сол тарихи
2. Қазақ интеллигенциясының кезендегі елдің әлеуметтік-экономикалық және қоғамдық-саяси өміріне
қалыптасуы және қызметі. Қатысты төмендегідей 14 мәселе қойылды:
1. Мемлекеттік құрылыс. 2. Қазақ автономиясы. 3. Жер мәселесі. 4. Халық
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық
қозғалыс милициясы. 5. Земство. 6. Оқу мәселесі. 7. Сот мәселесі. 8. Дін мәселесі. 9.
Әйел мәселесі. 10. Бүкілресейлік құрылтай жиналысы. 11. Бүкілресейлік
4.Ақпан буржуазиялық- мұсылмандар кеңесі. 12. Қазақ саяси партиясы. 13. Жетісу оқиғасы. 14. Киевте
демократиялық төңкерісі және өтетін Бүкілресейлік федералистер сиезіне және Санкт-Петербургтегі оқу
оның Қазақстанға әсері комиссиясына Қазақтан өкіл жіберу.

5.І-жалпықазақтық съезд және
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
Сиез қабылданған қаулы бойынша Ресей «демократиялық федеративтік
республика болып, қазақ облыстары қоныс, ұлт жігіне қарай облыстық
ТФП20-012- автономия алуға тиіс» болды. Делегаттар жер туралы мәселені аса
ұкыптылықпен талқылап, 14 тармақтан тұратын шешім қабылдады. Онда:
1к «Қазақ халқы өзіне қарасты жерге орналасып болғанша қазақ жері ешкімге
берілмесін» деп көрсетіліп, бұрын қазақтардың пайдасынан алынып қойған
1. Қазақстанның ХХ ғ. жерлерді кері қайтару талап етілді. Делегаттар «жер туралы қазақ өз алдына
басындағы әлеуметтік- заң жобасын жасасын» деген ұсыныс білдіріп, Бүкілресейлік Құрылтай
экономикалық жағдайы. жиналысының болашақ депутаттарына жиналыста бұл мәселені талқылап,
оған депутаттыққа кандидат етіп 81 адамнан тұратын тізімді бекітті. Олардың
ішінде Ә.Бөкейхан, Ахмет Байтұрсынұлы, Әлімхан Ермеков, Х.Ғаббасов,
2. Қазақ интеллигенциясының Ж.Ақпаев, Айдархан Тұрлыбаев, А.Сейітов, М.Дулатов, А.Бірімжанов,
қалыптасуы және қызметі. С.Қадырбаев, Х.Досмұхамедұлы, Ж.Досмұхамедұлы, Мұхаметжан Тынышбаев
, Ы.Жайнақов, С.Аманжолов, М.Шоқай, Ә.Кенесарин, Қ.Қожықов, Ғ.Оразаев,
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық Б.Құлманов, У.Танашев секілді белгілі қазақ зиялылары болды. Сондай-ақ,
қозғалыс депутаттыққа кандидат ретінде ұсынылғандардың арасында Г.Н. Потанин,
В.Чайкин, Т.Нарботабеков, Ә.Диваев сияқты басқа ұлт өкілдері де бар еді.
4.Ақпан буржуазиялық-
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері

5.І-жалпықазақтық съезд және
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
«Алаш» партиясы (1917—1920) — Тұңғыш жалпықазақ съезін шақыру туралы
ТФП20-012- шешім 1917 жылғы сәуір айында өткен Торғай облыстық қазақ съезінде
қабылданып, съезд оны даярлауды Ә.Бөкейханов пен А.Байтұрсынов бастаған бір
1к топ қазақ зиялыларынан құрылған айрықша бюроға тапсырды. XX ғасырдың бас
кезіндегі ұлт-азаттық қозғалыс тарихының өзекті мәселелерінің бірі – Алаш
партиясының құрылуы, оның тарихи негіздері, саяси әлеуметтік сипаты және
1. Қазақстанның ХХ ғ.
тарихта алатын орны. Қазақ зиялылары саяси партия құру әрекетін бірінші орыс
басындағы әлеуметтік-
революциясы жылдарында-ақ қолға алған болатын. Төрағасы —
экономикалық жағдайы.
Әлихан Бөкейханов. XX ғасырдың басындағы елдегі аласапыран қиын кезеңде
халықтың қамын ойлаған саяси күш – Алаш қозғалысы болатын. Осы қозғалыстың
басында – саяси мәдениеті әлемдік деңгейге көтерілген, оқыған, сауатты, кәсіби
2. Қазақ интеллигенциясының даярлығы заманына сай адамгершілік-имандылық қасиеттері ата-бабамыздың сан
қалыптасуы және қызметі. ғасырлық қастерлі құндылықтарымен сусындаған Ә.Бөкейханов, А.Байтұрсынов,
М.Дулатов, М.Тынышбаев, Ж.Ақбаев, Б.Қаратаев сияқты дүлдүлдер тұрса,
солардың ізін басқан болашақтың нарқасқа ұлдары – Ж.Досмұхамедов,
3. 1916 жылғы ұлт-азаттық
М.Жұмабаев, С.Сейфуллин, М.Шоқай, Т.Рысқұлов, С.Сәдуақасов, Ж.Аймауытов,
қозғалыс М.Әуезов тағы басқалар одан әрі дамытты.

4.Ақпан буржуазиялық-
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері

5.І-жалпықазақтық съезд және
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
Түркістан Автономиясы немесе Қоқан автономиясы — Түркістан өлкесі
халықтарының өзін-өзі басқаруын қамтамасыз ету мақсатында 1917 жылы 28 қарашада
ТФП20-012- Ресей мемлекеті құрамында құрылған автономиялы мемлекет. Оның өмірге келуіне
кеңестік биліктің Түркістан халықтарының өзін-өзі басқару құқығын мойындамауы түрткі
1к болды. 1917 жылы Қазан төңкерісі жеңген соң, 22 қараша күні Ташкентте өз жұмысын
аяқтаған 3-Түркістан өлкелік кеңестер съезі өлкеде кеңес билігінің орнағанын, соған
1. Қазақстанның ХХ ғ. байланысты Түркістан Халық Комиссарлары Кеңесінің құрылғанын, өлкедегі биліктің
ендігі уақытта соның қолына өтетіндігін мәлімдейді.
басындағы әлеуметтік-
экономикалық жағдайы.

2. Қазақ интеллигенциясының
қалыптасуы және қызметі.

3. 1916 жылғы ұлт-азаттық
қозғалыс

4.Ақпан буржуазиялық- 14 мүшесі бар бұл үкіметтің құрамында жергілікті мұсылман халықтарының бірде-бір
демократиялық төңкерісі және өкілі жоқ еді. Бұл кеңестік биліктің отаршылдық сипатын танытқан оқиға болатын. Бұған
оның Қазақстанға әсері жауап ретінде қүрамында Мұстафа Шоқай, Махмұд Бехбудий, т.б. бар "
Түркістан өлкесі мұсылмандар кеңесі" 26 қараша күні Қоқан қаласында 4-Түркістан
өлкелік төтенше мұсылмандар съезін шақырды. Үш күнге созылған съезд 28 қараша
күні Түркістан өлкесін Түркістан автономиясы деп жариялап, Түркістан Құрылтайын
5.І-жалпықазақтық съезд және шақырғанға дейін саяси биліктің Түркістан Уақытша Кеңесі мен Түркістан халық билігіне
Алаш партиясының құрылуы. өтетіндігі жөнінде қаулы қабылдады.
Қоқан автономиясы
ТФП20-012-
1к
1. Қазақстанның ХХ ғ.
басындағы әлеуметтік-
экономикалық жағдайы.

2. Қазақ интеллигенциясының
қалыптасуы және қызметі.

3. 1916 жылғы ұлт-азаттық
қозғалыс

4.Ақпан буржуазиялық-
демократиялық төңкерісі және
оның Қазақстанға әсері

5.І-жалпықазақтық съезд және
Алаш партиясының құрылуы.
Қоқан автономиясы
Назарларыңызға рахмет!

Сіздермен болған ТФП20-012-1к группасы!

Ұқсас жұмыстар

Қазақ автономиясының кұрылуы

Қазақтар патша

Ресей мемлекеттік Думасының қызметіне қатысуы

Бірінші орыс революциясы және оның Қазақстанға әсері

Алаш партиясын құрылуы

Қазақ автономиясы

ҚАКСР құрамына енгізілген аймақтар

Қазақ даласына жер аударылған ұлттар тарихы

Қазақстандағы патша әкімшілігінің қоныс аудару және жер саясаты

Қазақстан кеңестерінің Құрылтай съезі өтіп, Қазақ АКСР - нің

Пәндер