Қаз дауысты Қазыбек бидің ескерткіші

Презентация қосу

Атақты Қаз дауысты Қазыбек би кім?
Қазыбек би Сырдария

Қазыбек Келдібекұлы – 1667
жылы Сырдария өзенінің
жағасында дүниеге келген (нақты
туылған жері белгісіз).
Қаратау Ұлытау
Балалық
шағын
Қаратау мен
Ұлытауда
өткізді.

14 жасында Өзінің батылдығының және
қазақ шешендік өнерінің арқасында,
елшілерімен халықтан ұрланған мүлікті елге
бірге, Жоңғар қайтарып, тұтқындарды
ханы – Сыбан босатты. Оның шешендігіне таң
Раптанмен қалған Сыбан Раптан, болашақ
келіссөздер биді «қаз дауысты» деп атап,
жүргізуге бұл ат Қазыбек бидің өмірінің
аттанды. соңына дейін сақталып қалды
Қазыбек би қаз дауысты аталып кету себебі
Аңыз-әңгімеге сенсек, Қазыбек он төрт жасында Тәуке ханның белгілі би-
батырлары бастаған елшілігіне ілесіп, алғаш рет қалмақ қоңтайшысы Цэван
Рабданға барады. Қылышынан қан тамған қаһарлы қалмақ ханының
алдында қазақ билері жасқаншақтық танытып, күмілжіңкіреп қалған сәтте
жасөспірім Қазыбек: "Дат, тақсыр!" - деп жұлқынып алға шығады да:
Сен темір болсаң, біз көмірміз – еріткелі келгенбіз,
қазақ-қалмақ баласын теліткелі келгенбіз.
Танымайтын жат елге танысқалы келгенбіз,
танысуға көнбесең – шабысқалы келгенбіз.
Сен -қабылан болсаң, мен - арыстан – алысқалы келгенбіз,
тұтқыр сары желіммен жабысқалы келгенбіз.
Бітім берсең – жөніңді айт,
бермесең – тұрысатын жеріңді айт!" – депті.
Жас баланың бұл сөздерінен батырлық пен ынтымаққа шақырған ізгілікті
аңғарған қалмақ ханы әділдікке жығылып, өжеттігі мен шешендігіне риза
болып: "Дауысың қаздың дауысындай екен, бұдан былай сенің есімің Қаз
дауысты Қазыбек болсын", – деген екен.
Қазыбектің батылдығы мен шешендігінің арқасында елшілік жау қолындағы
90 тұтқынын босатып, елге олжалы оралған екен.
Хандардың Қазыбек биге қандай қатысы бар?

Қазыбек би Тәуке хан
Абылай хан
Жоңғар хандығына тағы да бірнеше рет Тәуке хан Қазыбекті Қазыбек би әз Тәуке ханның
дипломатиялық сапармен барған. Орта Жүздің басты тұсында "Билер кеңесінің"
Осындай сапарлардың бірінде, биі етіп мүшесі болған, Төле би,
тұтқынға алынған Абылай ханды босата тағайындаған. Әйтеке билермен бірге "Жеті
алды. Ол үш жүзді жарғы" заңдар жинағын
Қазыбек би Абылайды қазақ халқын біріктіруге үлкен шығаруға атсалысқан.
біріктіре алатын адам ретінде үлесін қосып, Сәмеке, Әбілмәмбет, Абылай
қарастырып, оны азат ету үшін үлкен жоңғар хан ел билеген кезеңдерде де
табандылық танытты. басқыншыларына мемлекет басқару ісіне жиі
Сондай-ақ, келіссөздердің нәтижесінде, қарсы жалпыұлттық араласып, ішкі-сыртқы
Түркістан қаласы және қазақтың күресті саясатта ақыл-кеңес беріп
32 елді мекені жаудан құтқарылды. ұйымдастырған. отырған
Атақты би 1764 жылдың желтоқсанында Семізбұғы
тауының етегінде 97 жасында қайтыс болды. Оның
баласы Бекболат киіз үй салып, әкесінің денесін төрт
ай бойы осында ұстады. Қар жауып болған соң,
мәйітті Түркістанға жеткізіп, Ясауи кесенесінде
жерледі. Қазыбек өмірінің барлық кезеңінде елімізді
біртұтастыққа шақырды, хандар арасындағы
алауыздықтарды шешіп отырды және көрші
халықтармен өркениетті қарым-қатынасты орнатуға
Жас кезінен бастап, тырысты.
өзінің өткір ақыл-
ойымен және терең
білімімен
ерекшеленген.
Көптеген аңыз-
әңгімелермен,
мақал-
мәтелдермен және
нақыл сөздермен
жақсы таныс
болған. Семізбұғы тауы
Қазыбек би Түркістандағы Ясауи
Қарағанды облысында кесенесіне жерленген.
Қазыбек би ұрпақтары
Бекболат,
Қазымбет,
Базаргелді,
Барқы,
Қазыбек би әкесі
Келдібек би Сырымбет есімді бес ұл,
Маңқан (Қамқа) деген бір қыз туған.
Қазыбек ұрпақтары ата-баба
жолын қуып, сөз ұстаған
парасатты әділ қазы атанған.
Баласы Бекболат, одан
кейінгі Тіленші,
Алшынбайлар да дүйім
жұртты аузына қаратқан
әділ де тура билер болған.
Белгілі әнші-композитор
Мәди Бәпиұлы да Қазыбек
Әнші-композитор
бидің ұрпағы. Мәди Бәпиұлы
Қазыбек қай жүздің биі?
Қазақ шежіресі бойынша қазақ халқы
Ұлы жүз, Орта жүз, Кіші жүзден құралған.
Жүз – қазақ халқының үш ру-тайпалық бірлестіктерінің
ортақ атауы.

Орта жүзге арғын, найман, қыпшақ, қоңырат, керей және
уақ рулары кірген. Әдетте халық аузында "Алты арыс ел"
деп аталады.

Үш жүздің өз Мақсұт Дәуітбаев жинақтаған "Қазақ
төбе биі шежіресі" еңбегінде 1917 жылға дейін Орта
болған. Әділдігі жүз рулары қыста Сырдария, Қызылқұм,
мен Қаратау, Мойынқұм өңірлерінде, Балқаш
алғырлығы көлінің солтүстігінде, жазда Тобыл, Есіл,
үшін Тәуке хан Нұра, Торғай, Ертіс, Сарысу өзендері
Қазыбекті Орта саласының алқабында, Орталық
жүздің бас биі Қазақстанның кең байтақ даласында көшіп-
еткен. қонып жүргені айтылады.
Қарағанды облысында
бір ауданға,
Алматы,
Шымкент,
Түркістан,
Қызылорда
қалаларында көшелерге
Қазыбек би есімі
берілген.
Астана қаласындағы үш бидің ескерткіші
Тараз бен Астанада
қазақтың әйгілі үш биі –
Төле, Әйтеке және
Қазыбектің ескерткіші
орнатылған.

Қаз дауысты Қазыбек
бидің ескерткіші
Түркістан қаласында да
бар.
Түркістан қаласындағы Қазыбек бидің ескерткіші
«Атадан ұл туса, құл боламын деп тумайды...»
Қаздауысты Қазыбектің
«Біз қазақ деген мал баққан елміз,
бірақ ешкімге соқтықпай жай жатқан елміз.
Елімізден құт-береке қашпасын деп,
жеріміздің шетін жау баспасын деп
найзаға үкі таққан елміз;
ешбір дұшпан басынбаған елміз,
басымыздан сөзді асырмаған елміз.
Досымызды сақтай білген елміз,
дәм тұзын ақтай білген елміз,
асқақтаған хан болса,
хан ордасын таптай білген елміз.
Атадан ұл туса, құл боламын деп тумайды,
анадан қыз туса, күң боламын деп тумайды.
Ұл мен қызды қаматып отыра алмайтын елміз»
деп басталатын толғауы 78 жасында, 1743 жылы Қалдан Серен
қолынан Абылайды босатуға барғанда айтылады.
Бұл ондаған жылдарға қазақ пен қалмақтың жаугершілігін
ауыздықтаған кездесу болды.
Ойымызда не сақтадық?
(сұрақ-жауап арқылы кері байланыс жасайық)

“Біз мал баққан елміз”
толғауын Қазбек би не
жасында айтқан?
Ойымызда не сақтадық?
(сұрақ-жауап арқылы кері байланыс жасайық)

“Біз мал баққан елміз”
толғауын Қазбек би не
жасында айтқан?

78 жасында, 1743 жылы Қалдан Серен
қолынан Абылайды босатуға барғанда
айтылады.
Ойымызда не сақтадық?
(сұрақ-жауап арқылы кері байланыс жасайық)

Қазыбекті Орта жүздің
бас биі еткен кім?
Ойымызда не сақтадық?
(сұрақ-жауап арқылы кері байланыс жасайық)

Қазыбекті Орта жүздің
бас биі еткен кім?

Тәуке хан
Ойымызда не сақтадық?
(сұрақ-жауап арқылы кері байланыс жасайық)

Қазыбек бидің ұрпағы
әнші-композитор кім ?
Ойымызда не сақтадық?
(сұрақ-жауап арқылы кері байланыс жасайық)

Қазыбек бидің ұрпағы
әнші-композитор кім ?

Мәди Бәпиұлы
Ойымызда не сақтадық?
(сұрақ-жауап арқылы кері байланыс жасайық)

Атақты Қазыбек би қай жылы, қай
жерде, неше жасында қайтыс
болды?
Ойымызда не сақтадық?
(сұрақ-жауап арқылы кері байланыс жасайық)

Атақты Қазыбек би қай жылы, қай
жерде, неше жасында қайтыс
болды?

Атақты би 1764 жылдың
желтоқсанында Семізбұғы тауының
етегінде 97 жасында қайтыс болды
Ойымызда не сақтадық?
(сұрақ-жауап арқылы кері байланыс жасайық)

"Дауысың қаздың дауысындай екен,
бұдан былай сенің есімің Қаз
дауысты Қазыбек болсын", – деген
кім?
Ойымызда не сақтадық?
(сұрақ-жауап арқылы кері байланыс жасайық)

"Дауысың қаздың дауысындай екен,
бұдан былай сенің есімің Қаз
дауысты Қазыбек болсын", – деген
кім?

қалмақ қоңтайшысы
Цэван Рабдан

Ұқсас жұмыстар

Қазақтың ұлы билері

Сен соған үйлен - депті

Ұлы жүздің төбе биі Орта жүздің төбе биі Кіші жүздің төбе биі

Тарихи қайраткерлер. Билер

Қазақтың атақты биі

Әбілқайыр ханға дейін Кіші жүздің сөзін ұстаған қазақтың биі

Бірінші әзіз Төле еді Таудай сөзге тарыдай

Тауке ханның басқару кезінде

Тәуке ханның хан тағына отыруы

Тәуке хан тұсындағы Қазақ хандығы

Пәндер