Көне түркі жазба ескерткіштері: түрлері, таралуы, тілдік ерекшеліктері және зерттелу тарихы

Скачать

Көне Түркі Жазу Ескерткіштері

Көне Түркі жазба ескерткіштері - бұл түркі халықтарының ежелгі тарихы мен мәдениетін жарыққа шығаратын құнды мұралар. Олар арқылы біз ата-бабаларымыздың тілі, діні, әдет-ғұрпы, өмір салты туралы маңызды ақпарат ала аламыз.

by perisbwj

Көне Түркі Жазу Ескерткіштерінің Түрлері

1

Тас жазбалар

Бұл ескерткіштер тасқа ойылып жазылған.

2

Ағаш жазбалар

Ағашқа жазылған, бірақ уақыт өте келе жойылып кеткен.

3

Металл жазбалар

Алтын, күміс немесе басқа металлдардан жасалған, әдетте кішкентай және зергерлік бұйымдарда кездеседі.

4

Тоқыма жазбалар

Кілем, мата, киімде тігілген, сақталуы қиын.

Көне Түркі Жазу Ескерткіштерінің Таралу Аймақтары

Орталық Азия

Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түрікменстан.

Солтүстік Азия

Ресей, Моңғолия, Қытайдың солтүстік-батыс бөлігі.

Еуропа

Венгрия, Румыния, Болгария.

Көне Түркі Жазу Ескерткіштерінің Жазу Жүйесі

Әріп саны

38

Бағыт

Оңнан солға

Түрі

Руналық

Атау

Ескі Түркі Жазуы

Көне Түркі Жазу Ескерткіштерінің Тілдік Ерекшеліктері

Тілдің жалпы сипаттамасы

Көне Түркі тілі - түркі тілдері отбасының ежелгі мүшесі.

Грамматикалық ерекшеліктер

Тілдің грамматикалық құрылымы ерекше, зат есім, сын есім, етістік, есімше, шығыс сияқты сөз таптары бар.

Сөздік қор

Көне Түркі тілінде әртүрлі сөздер, сөз тіркестері бар, олардың көпшілігі қазіргі түркі тілдерінде сақталған.

Көне Түркі Жазу Ескерткіштерінің Мазмұны мен Тақырыптары

Қабір жазбалары

Марқұмның аты-жөні, туысқандық байланыстары, қайтыс болған уақыты жазылған.

Құдайға арналған жазбалар

Тәңіріге табыну, құрбандық шалу, тілек айту жазбалары.

Ескерткіш жазбалар

Құрылыс мерзімі, құрылысшылар, патшалардың ерліктері жазылған.

Қағана жазбалары

Қағанның бұйрықтары, заңдары, ел басқару тәсілдері жазылған.

Көне Түркі Жазу Ескерткіштерінің Зерттелу Тарихы

1

XIX ғасырдың екінші жартысы

Еуропалық ғалымдардың көне түркі жазба ескерткіштерін зерттеу бастау алды.

2

XX ғасырдың басы

Көне түркі тіліндегі мәтіндердің аудармалары жарияланды.

3

XX ғасырдың ортасы

Түркі тілдерінің генезисі мен дамуы бойынша зерттеулер жүргізілді.

4

Қазіргі уақыт

Көне түркі жазу ескерткіштерін зерттеу жалғасып, жаңа ашылған фактілер қоғамға таныстырылады.

Көне Түркі Жазу Ескерткіштерінің Маңызы мен Болашағы

Тарихты зерттеу

Көне түркі жазба ескерткіштері түркі халықтарының тарихын зерттеуде маңызды рөл атқарады.

Мәдениетті сақтау

Бұл ескерткіштер арқылы түркі мәдениетінің байлығын және ата-бабалар мұрасын сақтап қалуға болады.

Тілді зерттеу

Көне түркі тілін зерттеу арқылы қазіргі түркі тілдерінің кезеңдік дамуын анықтауға болады.

Болашақ үшін

Көне түркі жазу ескерткіштері қазіргі ұрпаққа өткен замандар туралы білім береді және болашақта да маңызды рөл атқарады.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс