Дәрілік зат

Тақырыбы:Дәрілік тәуелділік тудыратын құралдар

Қабылдаған: Сырманова Н. Р

Орындаған: Орынбасар Н

Тобы: Фқа-01-22

Шымкент 2024

“Фармакология, фармакотерапия және клиникалық фармакология”кафедрасы

Жоспары:

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

Дәріге тәуелділік шақыратын препараттар

Тәуелділік шақыратын препараттардың маңызы

Морфин, промедол, кокаинге түсініктеме беру

III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Денені дәріге үйретудің үш түрі бар.

Біріншісі - дәріге тәуелділік. Бұдан құтылу өте қиын. Дәрілер арасында күшті тәуелділікті тудыратын құрамында наркотикалық заттары бар таблеткалар бар. Мысалы, морфин. Мұндай күшті әсері бар дәрілерді дәрігер-мамандардың кеңесінсіз пайдаланбаған дұрыс. Екінші түрі - құрамында есірткі заты бар дәріге үйреніп, онсыз ағзаның өздігінен жұмыс жасай алатындығына сенімсіздік таныту. Мұндай жағдайда ағза бұл дәрілерге тез үйреніп, оның жеткілікті әсер алуы үшін көп мөлшерде қабылдай беруін талап етеді. Көбіне бұған тыныштандыратын, аллергияға қарсы және мұрынға тамызатын дәрілер кіреді. Дәріге тәуелділіктің үшінші түрі - психологиялық тәуелділік. Дәрісіз өмірін елестете алмайтын адамдар. Мұндай адамдар бұл проблеманы таблеткасыз шешуге болатынын түсінбейді.

Дәрілік заттарды қайталап қолданғанда, олардың әсері жоғарылау жағына да және төмендеу жағына да өзгеруі мүмкін.

Матариалдық кумуляция ағзада фармакологиялық заттардың жинақталу түрі. Бұл ұзақ әсер ететін препараттарға тән, олар аз бөлінеді немесе ағзада тұрақты байланысады. Оларды қайталап тағайындағанда заттардың жинақталуы уытты әсерлердің себебі болуы мүмкін. Осыған байланысты, бұндай препараттардың кумуляциялануын ескере отырып, біртіндеп мөлшерін азайтып немесе препараттың қабылдау арасын ұлғайта отырып мөлшерлеу керек.

Кейбір заттарды қайталап енгізгенде дәріге тәуелділік дамиды.

Дәрілік заттарға бейімделу.

Бейімделу - заттарды қайталап қолданғанда әсерінің төмендеуі. Ол заттың сіңуінің азаюына, оның инактивациялану жылдамдығының ұлғаюына және қарқынды шығуының жоғарлауына байланысты болады. Бастапқы әсерді алу үшін препараттың мөлшерін жоғарылату немесе бір затты басқасымен ауыстыру қажет.

Тахифилаксия - бейімделудің ерекше түрі, бұл өте жылдам пайда болатын бейімделу, кейде затты 1 рет енгізгеннен кейін.

Дәрілік тәуелділік шақыратын заттар.

Ұйықтатқыш заттар (хлоралгидрат, барбитур қышқылының туындылары) .

Опиоидты (наркотикалық) анальгетиктер (морфин, промедол, фентанил, суфентанил) .

Кокаин, героин, галлюциногендер.

Дәрілік тәуелділіктің дамуы айтарлықтай дәрежеде опиоидты анальгетиктердің эйфория шақыру қабілеттілігімен түсіндіріледі. Бұл кезде жағымсыз эмоциялар, шаршау жойылады, жақсы көңіл күй, өзіне деген сенімділік пайда болады, біртіндеп жұмысқа қабіліттілігі қалыптасады. Эйфория, әдетте сақ және жылдам үзілгіш ұйқыға ауысады.

МОРФИН

Негізгі фармакологиялық әсері:

Ауру сезімін басады;

Эйфория шақырады, ал кейбір адамдарда кері құбылыс болуы мүмкін дисфория;

Ұйқы шақырады (беткейлік ұйқы болады) ;

Дене температурасын төмендетеді;

Диурезге қарсы гормонның деңгейін жоғарлатады, диурез төмендейді;

Тыныс орталығын тежейді,

Жөтелге қарсы әсер көрсетеді;

Қарашықты тарылтады;

МОРФИННІҢ ҚОЛДАНЫЛУЫ:

Ауру сезімін басу үшін травмаларда;

Қатты ауру сезімдерімен жүретін ауруларда;

Операцияға дайындық кезінде;

Қатты ауру сезіміне және жөтелге байланысты ұйқысыздықта;

Өкпеге операция жасағаннан кейінгі жөтелде;

Шаншуларда;

Өкпе ісінуінде.

МОРФИН

Жанама әсерлері:

Жүрек айну;

Құсу;

Тыныстың тежелуі;

Миоз;

Іш қату;

Диурездің төмендеуі.

Қайталап енгізгенде:

Бейімделу;

Дәріге психикалық және физикалық тәуелділік;

Абстиненция синдромы.

ПРОМЕДОЛ

Жасанды анальгетик, пиперидин туындысы.

Фармакологиялық әсерлері: морфинге ұқсас.

Ерекшелігі: анальгетикалық белсенділігі морфиннен төмен, тыныс алу орталығын аз тежейді, кезбе нерв, құсу орталықтарына аз әсер етеді, қарашықты тарылту белсенді емес. Жатырдың мойнын босатады, жиырылғыштығын жоғарлатады. Әсер ету ұзақтығы 2-4 сағат.

КОКАИН

Метилэкгонин мен бензой қышқылының күрделі эфирінің гидрохлориді болып табылады. Анестетикалық белсенділігі новокаинге қарағанда жоғары. Қолданылуы : уыттылығымен шектеледі, тіпті беткейлік анестезияда кокаинды сақтықпен қолданылу керек, өйткені ол шырышты қабаттардан сіңіп, жанама және уытты әсерлердің себебі болуы мүмкін.