Өсу витамині

Презентация қосу

*Витаминдер
*Витамин С
(аскорбин қышқылы)
*- Тотығу-тотықсыздану реакция айналымына қатысады;
- Көптеген ферменттер құрамына кіреді;
- Ақуыз синтезіне қатысады;
- Антиденелердің қалыптасуын жүзеге асырады;
- Дентин, шеміршектің қалыптасуына қатысады, ішекке
темір элементінің сіңірілу процесін күшейтеді;
- Бүйрек үсті бездерінде норадреналиннің түзілуін
жүзеге асырады;
- Итмұрын, қара жидек, бүлдірген,апельсин, лимон, пияз,
сарымсақ, қырыққабат, алма т.б. Құрамында кездеседі;
- жағымды дәмі бар;
- Тәулігіне 50-100 мг қажет.
*Құрқұлақ (цинга) ауруының белгілері
- Тез шаршау;
- Қызылиек қанталайды, қан кетеді;
- Бұлшықеттер ауырады;
- Қылтамырлар үзіледі;
- Буын ауырады;
- Тістер босап түседі;
- Ағзаның ауруларға қарсы тұруы
*төмендейді.
*С витамині жетіспеушілігін білдіретін белгілер:
*Қызылиегіңіз жиі-жиі ісіп, қанталаса;
*Жай ғана соққыдан денеңіз тез көгеріп, қызарса;
*Бұлшықеттеріңіз себепсіз ауырса;
*Тістеріңіз босай бастаса.
*Лимон жоқ кезде
*Ұлы Отан соғысы кезіндегі Ленинград
блокадасында балаларды қарағай жас
бұтақтарының қайнатпасымен тамақтандырған.
Себебі, қарағай бұтақтарында С витамині өте көп
*Витамин D (кальциферол)
- Сүйектердің қалыпты дұрыс дамуын қамтамасыз
етеді;
- Бұлшықет тонусын күшейтеді;
- Ферменттер жұмысына әсер етеді;
- Ағзадағы кальций алмасуын жүзеге асырады;
- Күннің ультракүлгін сәулелері арқылы ағзада
түзіледі;
- Тәуліктік қажеттілігі 1 мг;
- Балық майында, бауырда, жұмыртқа сарыуызында
т.б. кездеседі.
*Мешел (рахит) ауруы
- Фосфор–кальцийлік алмасу бұзылады;
- Бойдың өсуі баяулайды;
- Сүйек беріктігінен айырылады;
- Аяқ сүйектері қисаяды;
- Бас, қарын үлкен болады.
*Витамин РР (никотин қышқылы)
- ХХғасырдың 20 жылдары ғана қасиеті зертеле
бастады;
- Тотығу реакцияларындағы катализатор-
ферментердің құрамына енеді;
- Май қышқылдарының синтезіне қатысады;
- Аминқышқылдары айналымына қатысады;
- Қарбызда,алмада,сыра ащытқы кебектерінде,
бауырда, етте көп кездеседі;
- Тәуліктік мөлшері 20мг.
*Витамин РР авитаминозы
*Пеллагра ауруы немесе “үш Д ауруы” деп атайды.
*Дерматит - Теріде дақтар мен көпіршіктер пайда
болуы
*Диарея - Асқорыту мүшелерінің қызметі бұзылып,
іштің қатты өтуі
*Деменция - Психиканың нашарлауы,Ақыл-естің
бұзылуы
*К витамині
*1935 жылы дат биохимигі Хенрик Дам анықтады,
*1943жылы осы еңбнгі үшін Нобель сыйлығына ие
болды;
- Салат жапырағында, бауырда көп кездеседі;
- Қан ұюына ,ішекте органикалық заттардың
сіңірілуіне қатысады;
*-К витамині жетіспеушілігі өте сирек кездеседі,
себебі ішек қабырғасында жеткілікті мөлшерде
түзіледі.
*Е витамины
*Е дәрумені адамның бауырында, қанда, жатырда,
майларда және жүректе болады. Бұл да майды
еріткіш дәрумендердің қатарына жатады.
Дәруменнің көздері: брокколи, брюссель
орамжапырағы, өсімдік майы.
*А Витамині
*Тәуліктік мөлшері1-1,5 мг
*Өсу витамині
*Родопсиннің түзілуі
* Ферменттер жұмысын күшейтеді
*Эпителий ұлпаларының өсуін реттейді
*В тобы витаминдері
*Тәуліктік мөлшері 0,2-14 мг
*Ақуыз алмасуына қатысады
*Қан жасушаларының түзілуін жүзеге
асырады
*Ес, зейін,жүйке жүйесі қызметіне әсер
етеді
*Жүрек,бұлшықет, эпителий ұлпасының
қызметін жақсартады
*С витамині
*Тәуліктік мөлшері 50 -100 мг
Ферменттердің құрам бөлігі
*Ақуыз синтезіне қатысады
*Иммунитетті күшейтеді
*Антиденелердің қалыптасуын жүзеге
асырады

*
*Д Витамині
*Тәуліктік мөлшері 1 мг
* Өсу витамині
* Фосфор алмасуына қатысады
Кальций алмасуына қатысады
*Сүйектің қалыпты дамуына
әсер етеді
В1 дәрумені
В1 дәрумені ағзадағы зат алмасу үшін керек.
Ол жетіспеген жағдайда ас қорыту процесі бұзылып,
адам дел-сал күйге түседі.
В2 жарақаттардың тез жазылуына мүмкіндік
беріп, ағзаның бірқалыпты өсуін қамтамасыз етеді.
В6 дәруменінің аз болуы балалардың бойы өсуін
тежеп, қаназдыққа әкеп соқтырады.
Соның ішінде жылқы еті – сирек кездесетін
ванадий, молибден элементтерінің көзі,
организмдегі созылмалы аурулардың алдын алу, зат
алмасуды реттеу, асқазан-ішек жолдарын жақсарту,
стрестің, ішкі ағзаның улануын азайтады және
иммундық жүйені жоғарылатуда маңызы зор.
*Тағамдық өнімдеріндегі витаминдерді сақтау жолдары
*Тағамдық заттарды дұрыс сақтамау және өңдеу кезінде
құрамындағы дәрумендер бұзылады. Тағамдық өнімдерді
жоғары температурада өңдегенде С дәрумені жойылып, В
тобындағы дәрумендердің мөлшері азаяды. Тағамның
құрамындағы дәрумендерді сақтау үшін, төменгі температурада,
тоңазытып барып сүрлемелеу әдісін қолданады. Бұл кезде
тағамдық өнімдер 0-4°С температура аралығында өңделеді.
Азық-түлік өнімдерін тез арада тоңазыту әдісі кезінде олардың
құрамындағы дәрумендер толығымен сақталады.
*Азық-түлік өнімдерін күнге кептірген кезде де, олардың
құрамындағы дәрумендер азаяды. Тұздау кезінде дәрумендер
сақталады. дәрумендерді сақтау үшін эмаль, шыны ыдыстарын
пайдаланады.
Дәумендер ағзаның қалыпты тіршілігі үшін ерекше маңызды рөл
атқарады. Олар зат алмасу үдерістеріне, сезім мүшелерінің,
жүйке жүйесінің қызметіне қатысады және адамның өсуі мен
көбеюіне қажет. Дәрумендердің тәуліктік қажеттілігі ең аз
мөлшерде болса да, олар ағзаға тәулік сайын үздіксіз түсіп түруы
қажет. Өйткені дәрумендер ағзада түзілмейді немесе өте аз
мөлшерде түзіледі. Сондықтан олар алмаспайтын қоректік
факторға жатады.
Дәрумендер табиғаты жағынан төмен молекулалы органикалы
заттар. Адам үшін дәрумендердің негізгі көзі – өсімдік және
жануар тектес өнімдер
* Жүргізілген ғылыми жұмыстардың қорытындыларына қарағанда, ой
жұмысымен шұғылданатын адамдардың
ағзасы қара жұмыспен айналысатын
адамдармен салыстырғанда витаминдерді әсіресе С витамині мен В
тобының витаминдерін көбірек қажет етеді екен. Сол себепті
көктемде витаминдері мол тағамдарды жиірек пайдаланған жөн. Бұл
мезгілде кептірілген итмұрын жемісінің тұндырмасын, сонымен бірге
басқада жеміс-жидектердің шырындары мен қайнатпалары асқа
көбірек пайдаланған тиімді. Тамаққа қосып көк пиязды және де
ашытқан капусталарды жеу қажет. Себебі, бұл тағамдардың
құрамында әр түрлі витаминдер мол болады, әрі ұзақ жақсы
сақталады.
* Басқа тағамдарға қарағанда сүтте жеткілікті мөлшерде
көптеген витаминдер бар және олар ағзаның тұрақты да негізгі
қайнар көзі ретінде ерекше орын алады. Барлық витаминдер ағзаға
комплексті әсер етіп, бірін-бірі толықтырады. Олар ағзада
жетіспесе, зат алмасу бұзылып, денсаулықтың нашарлауына әкеп
соқтырады.
Сонымен дәрумендер (витаминдер) дегеніміз барлық
тағам мен азық – түлік өнімдерінде, адам мен жануарлар
ағзасында бірқалыпты тіршілік үшін өте қажетті төменгі
молекулалы органикалық заттар. Витаминдердің адам ағзасы үшін
биологиялық мәні өте зор. Олар ағзадағы зат алмасу процестерін
жақсартады, ағзаның әр түрлі жұқпалы ауруларға қарсы күресу
қабілетін күшейтеді және адамның жұмыс істеу қабілетін
жақсартады. Сонымен қатар әрбір витаминнің ағзада ерекше
орындайтын өз міндеті бар.

Ұқсас жұмыстар

Дәрумендер жіктелуі

Витаминдер жайлы

Алициклды витаминдер қатары

Витаминдер тіршіліктің ауыстырылмайтын факторы

Витаминдердің жіктелуі

Витаминдер және олардың маңызы жайлы

Жүрек айнуы

Дәрумендер туралы

Витаминдер классификациясы

Дәрумендер туралы түсінік

Пәндер