Жаратылыстануды оқытудың теориялық негіздері

Презентация қосу

КМ2.ОН2.4
Жаратылыстануды оқытудың теориялық негіздері
Жетелеуші сұрақ:

• 1.Табиғатты зерделеудің қандай басты әдісін білесің?
2.Өлі және тірі денелерді бақылаудың қандай
ерекшеліктері бар?
3.Тәжірибе жасау не үшін керек?
4.Табиғатты зерделеуде шамалар мен өлшем бірліктері не
үшін керек?
• Дәріс. Бақылау – жаратылыстану тарихында оқытудың іргелі әдістерінің бірі ретінде өте белгілі, бірақ қазіргі оқыту әдістемесінде ол өзінің
өзектілігін жойған жоқ, керісінше, жаңа сипатқа ие болды және жаратылыстану пәндері үшін міндетті болып табылады. Бақылау барысында
оқушылардың бақылау дағдылары қалыптасады (табиғат құбылыстарын көру, байқау, түсіндіру). Бақылау – бұл оқушыларды ең күрделі
ғылыми зерттеулерге – эксперименттерді орнатуға және жүргізуге дайындайтын ғылыми әдіс. Бақылаудың
ұйымдастыру формалары бойынша жеке (ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді), топтық (ұзақ және қысқа мерзімді) және фронтальды болып
бөлінеді.

• Жаратылыстану әдістемесінің даму тарихында К.Д.Ушинскийдің, В.П.Вахтеровтың, Л.С.Севруктың жалпы баланы тәрбиелеуге және оны
қоршаған әлемді түсінуге арналған бақылауларына көп көңіл бөлінді. А.Я.Герд «Мектептегі тірі жануарлар» кітабында мектеп оқушыларының
зерттеушілік дағдыларын дамыту және оқу-тәжірибелік тапсырмаларды өз бетінше шешу қабілетімен қаруландыру мақсатында
эксперименттер құруға және бақылаулар жүргізуге көп көңіл бөлді, сонымен қатар тірі жануарларды ұстау және оларды бақылау бойынша
ұсыныстар енгізді.
•
• Оқушыларды бақылау жұмыстарын жүргізуге дайындауда мұғалімнің алдында күрделі және жауапты міндеттер тұр. Егер бала бақылай
білуге үйретілген болса, ол пәнге деген қызығушылығын жоғалтпайды - бұл табиғатты дұрыс түсінуге ғана емес, сонымен бірге оны сүюге,
оған ұқыпты қарауға мүмкіндік береді. [3]
•
• Бастауыш сыныпта балалар «Бақылау күнделігімен» танысады. Мұғалім күзде өсімдіктерге қандай өзгерістер тән екенін, күзде жануарлар
неге аз болатынын түсіндіреді. Алдымен сынып ұжымы «Бақылау күнделігін» толтырып, ауа райын бақылау уақытын белгілейді. Бірінші
тоқсанның соңына қарай оқушылар бақылаудың қарапайым тәсілдерін меңгеріп, «Бақылау күнделігіне» өз беттерінше жазып алулары керек.
• Кейінгі сыныпта тұрақты бақылаулар жалғасады. Ол табиғат тарихы бағдарламасымен байланысты. Олар
жылдың әр мезгіліндегі ауа райының, жабайы табиғаттың және адам әрекетінің өзгеруін зерттейді. Сонымен қатар,
бақылаулар табиғатқа экскурсиялар кезінде, оқу-тәжірибе алаңында практикалық жаттығулар кезінде жүргізіледі.
Оқушылар бақыланатын әртүрлі объектілерді салыстыра білуі керек. Жазғы тапсырмалар кезінде бақылау
жұмыстары жалғасуда. Оқушылар дала өсімдіктерді бақылап, бақылау нәтижелерін күнделікке жазып алады.
•
• Әр сыныпқа көшкен сайын сыныпта бақылаулар жалғасады, олардың мазмұны да жаратылыстану бағдарламасы
бойынша анықталады. Мектеп оқушылары ауа-райының өзгеруін жүйелі түрде атап өтеді, желдің бағытын
анықтайтын аспаптарды пайдалануды, жауын-шашын мөлшерін өлшеуді, жер бедерін бағдарлауды үйренеді. IV
сыныпта табиғат пен ауа райы құбылыстарын бақылау кешенді түрде жүргізіледі, бұл оны күзде және қыста,
көктемде өсімдіктер мен жануарларға тән өзгерістерді білуге болады. Мысалы, мұғалім қыстап қалатын құстарды
бақылауға тапсырма беруі мүмкін. Аспандағы күннің биіктігін, ауа райын бақылау. Ал одан кейін жаратылыстану
сабағында оқушылардың алған бақылауларының нәтижелері пайдаланылады. Бұдан әрі бақылауларды жалғастыруға
болады: құстардың келуін, ұя салуын, балапандардың инкубациясын бақылау. IV сынып оқушылары әртүрлі
жануарларды, құстарды, жәндіктерді, қосмекенділерді бақылай алады. Егер оқушылар жүйелі түрде өз бетінше
бақылау жүргізсе, онда олар күнделікті еркін жүргізіп, бір апта бойы бақылау нәтижелері бойынша шағын әңгіме
құра алады.
•
• Жаратылыстану пәнінің артықшылығы: бала тапсырманы өздігінен ізденіп орындауына және дұрыс тұжырым
жасауына бағыттайды, баланың ойлау қабілетін дамытып, ғылыммен айналысуына ықыласын туғызады.
«Жаратылыстану» оқу пәнін оқыту және мақсаттарын іске асыру кезінде экологиялық қауіпсіздік мәселелеріне, денсаулық сақтайтын технологияларына,
зілзалалардың қауіп-қатерін азайту мен қауіпсіз ортаны құру мәселелеріне ерекше назар аударылуы тиіс.

• Бақылау дегеніміз-танып білудің ең қарапайым әдісі.Бақылауды сырттай немесе тәжірибе жасау арқылы жүргізеді.
• Бақылау – табиғатты танып, білу әдісі.
• Бақылау жоспары
• 1.Мақсат қою
• 2.Нысанды анықтау
• 3.КЕЗЕҢДЕРДІ АНЫҚТАУ
• 4.Мерзімді белгілеу
• 5.Нәтижені тіркеу(жазып алу немесе суретін салу)
• 6.Қорытынды жасау
• 1. Мысалдар арқылы бақылау әдісіі мен оның маңыздылығын түсіндіру. Мысалы: Есік алдына құс келіп қонды. Ол енді не
істейді:
•
Тәжірибе - шындыққа сынақ жүргізу арқылы көз жеткізу, танып
білу.
Зерттеу кезеңдері:

• -көру

• -болжау

• -бақылау

• -ұстау

• -анықтау

• -сипаттау

• -салыстыру

• -тәжірибе жасау

• -дәлелдеу

• -қорытындылау
• Зерттеу барысында нені қолданмыз:

• сызғыш,микроскоп,сағат,кітап,қарандаш,күнтізбе,

• табиғат,өнеркәсіп,микроскоп,градусникж әне т.б

• Тапсырма.

• Бақылау

• -Сенің үйінің жанында қандай өсімдік түрлері өседі?Оларға қысқаша шолу жаса.

• Тәжірибе жасау

• Кез-келген өсімдіктің тұқымын алып,оның қанша күнде өсіп шығатынын зертте.

Ұқсас жұмыстар

Бастауыш мектептегі

Информатиканы оқыту әдістемесі мен теориясы

Оқытудың белсенді әдісі

Пәндік білімін жетілдіру

Бастауыш мектептегі оқытудың теориялық және әдістемелік негіздері

Бейнелеу өнерінің әдістемелік негіздері

"Өзіндік білім көтеру жоспары"

Оқыту процесінің қозғаушы күштері

Болашақ мұғалімдерді ақпараттық- компьютерлік және математикалық модельдеу негізінде кәсіби дайындау жүйесі

Оқытудың әдістемелік негізі

Пәндер